EN
  • Anasayfa
  • TDE101 Türkiye Türkçesi I (2021 - 2022 / 1. Yarıyıl)
  • EN
TDE101 - Türkiye Türkçesi I
Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat AKTS Pdf
Türkiye Türkçesi I TDE101 1 3 + 0 4,0 Pdf
Birim Bölüm
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI
Derece Seviye Lisans - Zorunlu - Türkçe
Dersin Verilişi Bu ders yalnızca yüz yüze verilmektedir.
EBS Koordinatörü Dr. Öğr. Üyesi Halilibrahim ERTÜRK
Ders Veren Dr. Öğr. Üyesi Halilibrahim ERTÜRK
Amaç

1-Dünyadaki diller arasında Türkçenin yerini belirlemek. 2- Türkçenin tarihsel gelişimini öğretmek 3-Dil ve kültür ilişkisini incelemek 4-Türkçenin ses bilgisi özelliklerini öğretmek.

Ders İçeriği

Dil nedir? Dil akrabalığı, dil tipleri, lehçe, şive, ağız, konuşma dili, yazı dili, dilbilgisinin bölümleri, Türkçenin dünya dilleri arasındaki yeri, Türk dilinin gelişim süreci, Türkçenin ses yapısı, ses özellikleri,ses olayları: ses türemesi, ses düşmesi, kaynaşma, ses değişmesi, ses benzeşmeleri, tonlulaşma, darlaşma, yuvarlaklaşma, düzleşme, yer değiştirme, hece düşmesi konuları, genel dilcilik disiplini içinde incelenir.

Ders Kaynakları AKSAN, Doğan: Her yönüyle dil: Ana Çizgileriyle Dilbilim (5. Baskı: 3 cilt bir arada), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları; 439.
ERGİN, Muharrem: Türk Dil Bilgisi (Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri İçin), Bayrak Yay., İstanbul, 2000.
BANGUOĞLU, Tahsin: Türkçenin Grameri, Baha Matbaası, İstanbul, 1974.
EKER, Süer: Çağdaş Türk Dili, Grafiker Yay., Ankara, 2002.
KORKMAZ, Zeynep: Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Türk Dil Kurumu Yay., Ankara, 2003.
Açıldığı Öğretim Yılı 2011 - 2012 2012 - 2013 2013 - 2014 2014 - 2015 2015 - 2016 2016 - 2017 2017 - 2018 2018 - 2019 2019 - 2020 2020 - 2021 2021 - 2022
Yarıyıl İçi Çalışmalar Katkı Yüzdesi (%)
Ara Sınav 1 40
Toplam 40
Yarıyıl Sonu Çalışmalar Katkı Yüzdesi (%)
Final %60
Toplam %60
Yarıyıl İçinin Başarıya Oranı %40
Yarıyıl Sonu Çalışmalar %60
Toplam %100
Kategori Ders İlişki Yüzdeleri (%)
Aktarılabilir Beceri Dersleri
0
Beşeri, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri
0
Destek Dersleri
0
Ek Dersler
0
Kategori
0
Mesleki Seçmeli Dersler
0
Temel Meslek Dersleri
0
Uygulama Dersleri
0
Uzmanlık / Alan Dersleri
0
Ders İş Yükü Öğretim Metotlar / Öğretim Metodu Süresi (Saat) Sayısı Toplam İş Yükü (Saat)
Toplam İş Yükü (Saat) 0
AKTS = Toplam İş Yükü (Saat) / 25.5 (s) 0
AKTS
Hafta Konu Öğretim Metodu
1 Dersin içeriği, amacı ve kaynakları. Dilin tanımı, mahiyeti. Dil-kültür ilişkisi. Dil türleri: yazı dili, konuşma dili, standart dil, standart dil ve ağızlar. Dil bilgisi (gramer) nedir? Dil bilgisi ve dil bilimi. Dil bilgisinin dalları: Ses bilgisi, biçim bilgisi, söz dizimi, anlam bilimi, köken bilgisi, sözcük bilgisi, sözlük bilgisi, Lehçe bilgisi. Dil bilgisinde yöntemler.
2 Dünyadaki diller, dillerin sınıflandırılması: Kökenleri bakımından diller, Yapıları bakımından diller . Türkçenin dünya dilleri arasındaki yeri. Türkiye Türkçesinin tarihî gelişmesi. Türkçenin Zenginliği. Türkiye Türkçesinin Eski Türkçeye Göre Başlıca Farkları.
3 Ses bilgisi (ses bilgisi-sesbilim terimleri) Dil (konuşma) sesleri, ses organları, konuşma seslerinin oluşumu. Dilin yazıya geçirilmesi: Ses-harf-alfabe-imlâ kavramları (Çeviri yazı alfabesi -transcription ve transliteration-, Uluslararası Fonetik Alfabe).
4 Ses birim (fonem) ve alt ses birim (allofon). Ayırt edici özellikler. Parçalı sesbirimler ve Parçalar üstü sesbirimler. Türkçenin ses birimleri. Yazı dilinde bulunmayan sesler.
5 Ünlüler: Ünlülerin oluşumunda rol oynayan organlar ve ünlülerin sınıflandırılması. Ünlülerin ayırt edici özellikleri. Ünlülerin şematik gösterimi. Uzun ünlüler (Aslî uzun ünlüler, ikincil uzun ünlüler ve alıntı kelimelerde uzun ünlüler), ikiz ünlüler, yarı ünlüler.
6 Ünsüzler: Ünsüzlerin türleri, nitelikleri ve sınıflandırılması. Yazıya geçirilmeyen ünsüzler, Yazıldığı halde seslendirilmeyen ünsüzler. Ünsüzlerin şematik gösterimi. Yardımcı ünsüzler. Hece: Hecenin yapısı, hece türleri, hece bölünmesi.
7 Türkçenin ses bilgisel özellikleri. Ses uyumları: (Morfo-fonoloji) Ünlü uyumu, ünsüz uyumu, ünlü-ünsüz uyumu.
8 Ara Sınav
9 Türkçenin ses bilgisel özellikleri. Kelimelerin Türkçe mi, yoksa yabancı kökenli mi olduklarının belirlenmesi.
10 Ses olayları: Ses olaylarının sebepleri. Ünlü düşmesi, ünlü türemesi, ünlü birleşmesi, incelme, kalınlaşma, daralma, genişleme, yuvarlaklaşma, düzleşme, kısalma, uzama.
11 Ünsüz türemesi, ünsüz düşmesi, yer değiştirme (göçüşme), benzeşme, aykırılaşma.
12 Hece düşmesi, ikizleşme, tekleşme. Tonlulaşma, tonsuzlaşma, süreklileşme, süreksizleşme.
13 Türkçede vurgu, ton, ezgi, durak vb. parçalar üstü sesbirimler.
14 Genel tekrar
Ders Öğrenme Çıktısı Ölçme Değerlendirme Öğretim Metodu Öğrenme Faaliyeti
4. Sesleri tasnif edebilir
1. Türkçenin dünya dilleri arasındaki yerini ve tarihi dönemlerini bilir
2. Türkçenin ses yapısını öğrenir
3. Türkçedeki başlıca ses olaylarını kavrar
5. Türkçenin hece yapısını ve vurguyu öğrenir
DERS ÖĞRENME ÇIKTISI
PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13 PÇ 14 PÇ 15
4. Sesleri tasnif edebilir 2 2 4 3 2 4 3 3 4 4 2 3 2 3 5
1. Türkçenin dünya dilleri arasındaki yerini ve tarihi dönemlerini bilir 2 2 5 3 2 4 3 2 4 4 2 3 4 4 5
2. Türkçenin ses yapısını öğrenir 2 2 4 3 2 4 3 3 4 4 1 3 2 3 5
3. Türkçedeki başlıca ses olaylarını kavrar 2 2 4 3 2 4 3 3 4 4 2 3 2 3 5
5. Türkçenin hece yapısını ve vurguyu öğrenir 2 2 4 3 2 4 3 3 4 4 2 3 2 3 5