TAR406 - Cumhuriyet Dönemi Türk Siyasi Tarihi (1945-2000)

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

TARİH

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
Cumhuriyet Dönemi Türk Siyasi Tarihi (1945-2000)	TAR406	8	3 + 0	5,0	Zorunlu

Birim Bölüm	Tarih - Lisans (yüz yüze)
Amaç	Öğrencilere 2. Dünya Savaşı sonrasında siyasi tarih hakkında bilgi vermek.
Ders İçeriği	1945 senesi, İkinci Dünya Savaşı’nın son yılı olması nedeniyle önemlidir. Bu yılın başında SSCB’nin Türkiye’ye verdiği notalar, ülkeyi çok fazla zorlamıştır. Savaş sonrası düzende kendisine Batı Bloğunda yer bulan Türkiye, bu sonuca Sovyet Rusya’nın tehditleri nedeniyle ulaşmıştır. Batı Bloğunun temsilcisi olan ABD’nin tesiriyle demokrasi kavramının daha konuşulur hale geldiği Türkiye, 1945’te çok partili hayata girerken 1946’da kurulan Demokrat Parti ile iç politikada daha aktif bir dönem başlamıştır. 1950 Genel Seçimleri ile iktidara gelen Demokrat Parti, 27 Mayıs 1960 Darbesi ile siyasi yaşamını sona erdirmiştir. 1950’li yıllar boyunca yukarıya doğru bir ivme kazanan Türkiye’de siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel politikalarla birlikte dış politika da oldukça hareketli bir hal almıştır. Darbeden sonra kurulan Milli Birlik Komitesi ile askeri vesayet dönemi başlamıştır. Türkiye’de 1960-1980 arasında iki parlamentolu bir yönetim süreci yaşanmıştır. 1961 ile beraber yeniden sivil yönetime geçen ülke, ilk defa koalisyon hükümetleriyle tanışmıştır. 1961-1965 arasında İsmet İnönü’nün başbakanlığında iki koalisyon ve bir azınlık hükümeti kurulurken 1965 Genel Seçimleri ile Adalet Partisi, Süleyman Demirel ile iktidara gelirken 1961 Anayasası’ndaki değişimlerle beraber Türkiye’de sokak hareketleri görünmeye başlamıştır. Demirel iktidarı, 1969 Genel Seçimleri ile de devam etmiştir. 12 Mart 1971’de verilen muhtıraya kadar devam eden bu süreç, muhtıra sonrasında Nihat Erim başbakanlığında ve askeri gölge altında devam etmiştir. Ancak 1971-1980 arasındaki ideolojik çatışmalar, 12 Eylül 1980 Darbesine kadar süregelmiştir. Darbenin ardından askeri vesayet günleri devam ederken siyaset işlemez hale gelmiştir. 1980’lerin ikinci yarısı itibariyle sivil siyasetin yeniden başladığı Türkiye’de 1990'lar Turgut Özal’ın ve Süleyman Demirel’in dönemleri olarak kayda geçmiştir. Aynı zamanda koalisyon hükümetlerinin de var olduğu bu yıllarda siyasi çalkantılar, ekonomik krizler, terör gibi sorunlar Türkiye’nin en çok etkisinde kaldığı konular olmuştur. 1945 senesi, İkinci Dünya Savaşı’nın son yılı olması nedeniyle önemlidir. Bu yılın başında SSCB’nin Türkiye’ye verdiği notalar, ülkeyi çok fazla zorlamıştır. Savaş sonrası düzende kendisine Batı Bloğunda yer bulan Türkiye, bu sonuca Sovyet Rusya’nın tehditleri nedeniyle ulaşmıştır. Batı Bloğunun temsilcisi olan ABD’nin tesiriyle demokrasi kavramının daha konuşulur hale geldiği Türkiye, 1945’te çok partili hayata girerken 1946’da kurulan Demokrat Parti ile iç politikada daha aktif bir dönem başlamıştır. 1950 Genel Seçimleri ile iktidara gelen Demokrat Parti, 27 Mayıs 1960 Darbesi ile siyasi yaşamını sona erdirmiştir. 1950’li yıllar boyunca yukarıya doğru bir ivme kazanan Türkiye’de siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel politikalarla birlikte dış politika da oldukça hareketli bir hal almıştır. Darbeden sonra kurulan Milli Birlik Komitesi ile askeri vesayet dönemi başlamıştır. Türkiye’de 1960-1980 arasında iki parlamentolu bir yönetim süreci yaşanmıştır. 1961 ile beraber yeniden sivil yönetime geçen ülke, ilk defa koalisyon hükümetleriyle tanışmıştır. 1961-1965 arasında İsmet İnönü’nün başbakanlığında iki koalisyon ve bir azınlık hükümeti kurulurken 1965 Genel Seçimleri ile Adalet Partisi, Süleyman Demirel ile iktidara gelirken 1961 Anayasası’ndaki değişimlerle beraber Türkiye’de sokak hareketleri görünmeye başlamıştır. Demirel iktidarı, 1969 Genel Seçimleri ile de devam etmiştir. 12 Mart 1971’de verilen muhtıraya kadar devam eden bu süreç, muhtıra sonrasında Nihat Erim başbakanlığında ve askeri gölge altında devam etmiştir. Ancak 1971-1980 arasındaki ideolojik çatışmalar, 12 Eylül 1980 Darbesine kadar süregelmiştir. Darbenin ardından askeri vesayet günleri devam ederken siyaset işlemez hale gelmiştir. 1980’lerin ikinci yarısı itibariyle sivil siyasetin yeniden başladığı Türkiye’de 1990'lar Turgut Özal’ın ve Süleyman Demirel’in dönemleri olarak kayda geçmiştir. Aynı zamanda koalisyon hükümetlerinin de var olduğu bu yıllarda siyasi çalkantılar, ekonomik krizler, terör gibi sorunlar Türkiye’nin en çok etkisinde kaldığı konular olmuştur.

Hafta	Konu
1	Türkiye’nin Çok Partili Hayata Geçiş sürecindeki iç ve dış dinamikler.
2	1945-1950 Arasında Türkiye'de Siyasi Gelişmeler
3	1950 Genel Seçimleri ve I. ve II. Menderes Hükümetleri.
4	III-V. Menderes Hükümetleri.
5	27 Mayıs Darbesi ve Milli Birlik Komitesi Dönemi.
6	1961-1965 Arasında Kurulan Hükümetler ve Türkiye’nin Koalisyon Hükümetleri ile Tanışması.
7	1965 Genel Seçimleri ve Adalet Partisi İktidarı (1965-1969).
8	Ara Sınav
9	1969-1971 Arasında Türkiye ve 12 Mart 1971 Muhtırası..
10	1971-1975 Arasında Türkiye'de Siyaset
11	1975'ten 1980'e Türkiye ve 12 Eylül 1980 Darbesi
12	1980’li Yıllarda Türkiye (Askeri Dönem).
13	1980’li Yıllarda Türkiye (Sivil Siyasete Dönüş).
14	1990’lı Yıllarda Türkiye (Turgut Özal'ın Cumhurbaşkanlığı Dönemi)
15	1990’li Yıllarda Türkiye (Süleyman Demirel'in Cumhurbaşkanlığı Dönemi)
16	Yarıyıl Sonu Sınavı

Program Çıktıları
1	Türk tarihinin siyasi, sosyal ve kültürel süreçlerine hâkim olur.
2	Osmanlı tarihini kurumsal, iktisadi ve sosyal boyutlarıyla analiz eder.
3	Yerel ve küresel tarihi olayları karşılaştırmalı olarak değerlendirir.
4	Tarih araştırma yöntemlerini ve kaynaklarını eleştirel bir bakışla kullanır.
5	Osmanlıca ve yabancı dil becerileriyle tarihsel araştırma yapar.
6	Disiplinler arası bir yaklaşımla çok boyutlu analizler yapar.
7	Milli Mücadele ve Cumhuriyet tarihine dair derinlemesine bilgi sahibidir.
8	Bilimsel etiğe uygun bağımsız bir araştırma yürütür ve tez yazar.
9	Öğretmenlik formasyonuna yönelik kuramsal bilgiyi uygular.
10	Tarihsel olguları eleştirel bir bakışla yazılı ve sözlü aktarır.
11	Yerel tarihten evrensele uzanan bir tarih bilinci ve miras duyarlılığı geliştirir.
12	Tarih araştırmalarında dijital okuryazarlık, bilgi teknolojileri ve çağdaş dijital kaynakları etkin biçimde kullanır.

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10	PÇ 11	PÇ 12
Çok Partili hayata geçiş sürecinde Türkiye'deki siyasi partilerin oluşumu öğrenilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Siyasi demokrasinin nasıl işlevsel hale geldiği kavranır.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Türkiye'deki siyasi partileri kronolojik olarak öğrenir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Darbelerin ve darbe girişimlerinin demokrasiye verdiği hasarlar öğrenilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
1945'ten 2000'e kadar Türkiye'de etkili olmuş politikacıları tanır.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ortalama Değer	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/349368