TAR404 - Osmanlı Tarihi (1774-1922)

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

TARİH

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
Osmanlı Tarihi (1774-1922)	TAR404	8	3 + 0	5,0	Zorunlu

Birim Bölüm	Tarih - Lisans (yüz yüze)
Amaç	Bu ders, 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması’ndan 1922’de saltanatın kaldırılmasına kadar olan dönemde Osmanlı Devleti’nin siyasi, sosyal ve ekonomik dönüşümünü analiz etmeyi amaçlar. Öğrencilere, modernleşme hareketleri, dış müdahaleler, iç isyanlar ve reform çabaları çerçevesinde Osmanlı’nın çözülme sürecini tarihsel bağlamıyla kavrama yetisi kazandırılır. Ayrıca, dönemin kaynakları ve tarih yazımı üzerinden eleştirel düşünme becerileri geliştirilir.
Ders İçeriği	Bu ders, Osmanlı Devleti’nin 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması’ndan 1922’de saltanatın kaldırılmasına kadar geçen süredeki siyasi, sosyal ve ekonomik gelişmeleri inceler. Dersin ilk bölümü, 18. yüzyıl sonlarında Osmanlı Devleti’nin iç ve dış durumuna odaklanır. Küçük Kaynarca Antlaşması’nın sonuçları, özellikle Osmanlı-Rus ilişkileri bağlamında ele alınır. III. Selim dönemi ve Nizam-ı Cedid reformlarının içeriği ve tepkiler değerlendirilir. 1807 Kabakçı Mustafa İsyanı ve III. Selim’in tahttan indirilmesi ayrıntılarıyla incelenir. II. Mahmud döneminde yapılan reformlar, Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasıyla birlikte açıklanır. 1826’da gerçekleşen Vak’a-i Hayriye ve askeri sistemdeki değişimler tartışılır. 1839 Tanzimat Fermanı’nın ilanı, içerdiği ilkeler ve uygulanışı incelenir. Tanzimat dönemiyle birlikte merkeziyetçi devlet yapısının güçlenmesi ele alınır. 1856 Islahat Fermanı’nın gayrimüslimlerle ilgili düzenlemeleri değerlendirilir. Kırım Savaşı (1853–1856) ve Osmanlı’nın ilk dış borçlanmaları analiz edilir. Osmanlı dış borçlanması ve Düyun-u Umumiye İdaresi’nin kuruluşu işlenir. Vilayet Nizamnamesi ve yerel idare reformları ders kapsamında ele alınır. 1876 I. Meşrutiyet’in ilanı ve Kanun-ı Esasi’nin kabulü anayasal gelişmeler olarak değerlendirilir. II. Abdülhamid’in tahta çıkışı ve I. Meşrutiyet’in askıya alınması anlatılır. II. Abdülhamid dönemi mutlakiyet yönetimi, sansür ve istihbarat politikaları ile incelenir. Bu dönemde eğitim, sağlık ve ulaştırma alanlarında yapılan yatırımlar değerlendirilir. 93 Harbi (1877–1878) ve Berlin Antlaşması’nın Osmanlı üzerindeki etkileri tartışılır. Ermeni meselesi ve büyük devletlerin müdahaleleri ders kapsamında analiz edilir. 1908 II. Meşrutiyet’in ilanı ve Meclis-i Mebusan’ın yeniden açılması anlatılır. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin siyasette etkin hale gelişi ele alınır. 31 Mart Vakası ve II. Abdülhamid’in tahttan indirilmesi ayrıntılarıyla işlenir. 1912–1913 Balkan Savaşları ile Osmanlı’nın Avrupa’daki son topraklarını kaybetmesi ele alınır. Ders, Bab-ı Âli Baskını ve İttihatçıların iktidar üzerindeki kontrolünü irdeler. I. Dünya Savaşı öncesi Osmanlı-Alman yakınlaşması ve İttifaklar sistemi değerlendirilir. Osmanlı’nın savaş cepheleri (Çanakkale, Kafkasya, Kanal, Hicaz vb.) detaylı incelenir. Seferberlik uygulamaları ve cephe gerisi sosyal etkiler ele alınır. Ermeni tehciri, savaşın olağanüstü koşullarında değerlendirilen bir konu olarak ele alınır. 1916 Sykes-Picot Antlaşması ve Osmanlı topraklarının paylaşım planı açıklanır. 1917 Balfour Deklarasyonu’nun uzun vadeli etkileri tartışılır. 1918 Mondros Mütarekesi sonrası işgaller ve Osmanlı’nın siyasal çöküşü incelenir. 1920 Sevr Antlaşması’nın Osmanlı toprak bütünlüğü üzerindeki yıkıcı etkisi tartışılır. Saltanat yanlıları ile Anadolu’daki direniş hareketleri karşılaştırmalı olarak incelenir. Ders kapsamında Osmanlı’nın çözülme sürecinde toplumsal ve kültürel değişimler de ele alınır. Meclis-i Mebusan’ın son toplantısı ve Misak-ı Millî kararları analiz edilir. 1922’de saltanatın kaldırılması ve Osmanlı hanedanının tasfiyesi dersin son konularındandır. Bu süreçte Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçişin tarihî temelleri değerlendirilir. Ders boyunca orijinal belgeler, hatıratlar ve kroniklerden alıntılarla analizler desteklenir. Öğrencilerin kaynaklara eleştirel bakışı teşvik edilir. Genel olarak ders, Osmanlı’nın son 150 yılındaki siyasi, toplumsal ve kurumsal dönüşümü bütüncül bir bakışla ele almayı amaçlar.

Hafta	Konu
1	Dersin tanıtımı, kaynaklar, kronolojiye genel bakış
2	1774 Küçük Kaynarca Antlaşması ve Osmanlı-Rus İlişkileri
3	III. Selim ve Nizam-ı Cedid Reformları
4	II. Mahmud Dönemi ve Merkeziyetçi Yenilikler
5	Tanzimat Fermanı ve Reform Süreci
6	Islahat Fermanı ve Gayrimüslim Politikaları
7	I. Meşrutiyet, Kanun-i Esasi ve Parlamento Denemesi
8	Ara Sınav
9	II. Meşrutiyet ve Jön Türk Hareketi
10	İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Yükselişi
11	Balkan Savaşları ve Osmanlı’nın Avrupa’daki Çöküşü
12	I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı: Cepheler ve Politikalar
13	Mondros Mütarekesi, İşgaller ve Son Parlamento
14	Saltanatın Kaldırılması ve Osmanlı’nın Sona Erişi
15	Son Dönemde Dünyada Yaşanan Gelişmeler
16	Yarıyıl Sonu Sınavı

Program Çıktıları
1	Tarihsel olayları bilimsel yöntemlerle inceleme, yorumlama ve analiz etme becerisi kazanır.
2	Birincil ve ikincil kaynakları eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirir.
3	Ulusal tarih bilgisini evrensel tarih perspektifiyle ilişkilendirir.
4	Kültürel mirasın korunması ve toplumla paylaşılması konusunda duyarlılık gösterir.
5	Tarih disiplininde akademik araştırma yapma, rapor hazırlama ve bilimsel yazı yazma becerisi kazanır.
6	Farklı dönem ve medeniyetleri karşılaştırarak tarihsel süreçleri çok boyutlu değerlendirir.
7	Yabancı dil ve dijital araçları kullanarak tarih alanında bilgiye erişir ve paylaşır.
8	Tarihsel bilgi ve birikimini eğitim, kültür, arşiv ve medya gibi alanlarda uygulayabilir.
9	Eleştirel düşünme, problem çözme ve bağımsız karar verme becerisi geliştirir.
10	Etik değerlere bağlı, toplumsal sorumluluk bilinci yüksek, mesleki ve akademik dürüstlüğe sahip bireyler yetiştirir.

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10
Öğrenci, 1774–1922 yılları arasındaki Osmanlı siyasi tarihini ana hatlarıyla açıklayabilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Öğrenci, Tanzimat ve Islahat Fermanları gibi modernleşme girişimlerinin neden ve sonuçlarını değerlendirebilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Öğrenci, II. Abdülhamid dönemi yönetim yapısını ve Meşrutiyet hareketlerini karşılaştırabilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Öğrenci, Osmanlı'nın son döneminde yaşanan savaşların toplumsal ve ekonomik etkilerini analiz edebilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Öğrenci, Osmanlı Devleti'nin yıkılış sürecini ve saltanatın kaldırılmasına giden süreci tarihsel bağlam içinde yorumlayabilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ortalama Değer	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/349370