TAR427 - İslam Medeniyeti Tarihi

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

TARİH

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
İslam Medeniyeti Tarihi	TAR427	7	3 + 0	5,0	Seçmeli

Birim Bölüm	Tarih - Lisans (Yüz yüze)
Amaç	Bu dersin amacı, İslam medeniyetinin tarihsel gelişimini, temel kurumlarını ve düşünsel birikimini anlamaktır. Öğrencilere, İslam dünyasının kültürel, bilimsel ve toplumsal katkılarını analiz etme becerisi kazandırmak hedeflenmektedir. Ayrıca farklı dönemlerde ve coğrafyalarda şekillenen İslam medeniyetinin bugünkü dünyaya etkileri değerlendirilir.
Ders İçeriği	Bu ders, İslam medeniyetinin tarihsel gelişimini, temel kaynaklarını ve etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. İslam medeniyeti, Kur’an-ı Kerim ve Hz. Muhammed’in sünneti temel alınarak şekillenmiştir. Dersin ilk bölümünde, İslam öncesi Arap yarımadasının sosyo-kültürel yapısı ele alınır. Hz. Muhammed'in risalet dönemi ve ilk Müslüman toplumun oluşumu ayrıntılı olarak incelenir. Hicret ve Medine dönemi, İslam toplumunun siyasal ve sosyal yapısının temelini oluşturur. Dört Halife dönemi, adalet anlayışı ve yönetim biçimi açısından değerlendirilir. Emevîler ve Abbâsîler dönemlerinde İslam medeniyetinin yayılma süreci ele alınır. Bu dönemlerdeki bilim, sanat ve düşünce alanındaki gelişmeler incelenir. İslam medeniyetinin Endülüs ve Orta Asya’daki yansımalarına özel olarak yer verilir. İslam filozofları (Farabi, İbn Sina, Gazali, İbn Rüşd vb.) üzerinden entelektüel birikim değerlendirilir. İslam hukukunun (fıkıh) gelişimi ve toplum yapısına etkileri işlenir. Medreseler ve eğitim kurumları İslam medeniyetinin bilgi üretim merkezleri olarak tanıtılır. İslam mimarisi, sanat anlayışı ve estetik değerleri analiz edilir. Camiler, saraylar ve kütüphaneler gibi yapılar medeniyetin simgeleri olarak incelenir. İslam’ın şehirleşme ve mimari üzerindeki etkisi ele alınır. Ticaret yolları, ekonomik sistem ve İslam'ın iktisadi düzeni değerlendirilir. İslam medeniyetinde ahlak, toplumsal dayanışma ve adalet ilkeleri tartışılır. Mezheplerin doğuşu ve kültürel çeşitliliğe katkısı açıklanır. Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde İslam medeniyetinin taşıyıcılığı ele alınır. Osmanlı’da vakıf sistemi, toplumsal hizmet ve kültür aktarımı bakımından değerlendirilir. İslam medeniyetinin Batı dünyasına etkisi (bilim, felsefe, tıp) ayrıntılı biçimde sunulur. Haçlı Seferleri ve Moğol istilaları karşısında medeniyetin direnci ve yeniden toparlanması işlenir. İslam medeniyetinde kadın, aile ve toplum yapısı irdelenir. Günümüzde İslam medeniyetinin yaşadığı dönüşüm ve modern dünyadaki yeri tartışılır. Medeniyet kavramı, İslam medeniyeti özelinde teorik olarak değerlendirilir. Medeniyetler arası etkileşimler bağlamında İslam’ın barışçıl yaklaşımı incelenir. İslam coğrafyasındaki kültürel ve mezhepsel çeşitlilik açıklanır. Ders kapsamında klasik kaynaklardan ve modern akademik çalışmalardan yararlanılır. Öğrencilerin farklı dönemlerdeki İslam medeniyeti unsurlarını karşılaştırması beklenir. Ders, İslam medeniyetini yalnızca tarihsel değil, aynı zamanda düşünsel ve kültürel bir miras olarak anlamayı hedefler.
Ders Veren	Abdulhalik BAKIR

Hafta	Konu
1	İslam Medeniyetine Giriş
2	İslam Medeniyetinin Temelleri
3	İslam Medeniyetine Türklerin Katkıları
4	İslam Medeniyetine Arapların Katkıları
5	İslam Medeniyetine İranlıların Katkıları
6	İslam Kültür Medeniyetin Üzerinde Uzakdoğu Medeniyetleri ile Bizans'ın Etkisi
7	İslam Sanatı
8	Ara Sınav
9	İslam Mimarisi
10	İslam Şehirciliği
11	İslam Kurumları
12	Dini Kurumlar ve Vakıflar
13	Sanayi ve Endüstri Kolları
14	İslam Medeniyeti Hakkında Tartışmalar
15	Genel Değerlendirme
16	Yarıyıl Sonu Sınavı

Program Çıktıları
1	Tarihsel olayları bilimsel yöntemlerle inceleme, yorumlama ve analiz etme becerisi kazanır.
2	Birincil ve ikincil kaynakları eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirir.
3	Ulusal tarih bilgisini evrensel tarih perspektifiyle ilişkilendirir.
4	Kültürel mirasın korunması ve toplumla paylaşılması konusunda duyarlılık gösterir.
5	Tarih disiplininde akademik araştırma yapma, rapor hazırlama ve bilimsel yazı yazma becerisi kazanır.
6	Farklı dönem ve medeniyetleri karşılaştırarak tarihsel süreçleri çok boyutlu değerlendirir.
7	Yabancı dil ve dijital araçları kullanarak tarih alanında bilgiye erişir ve paylaşır.
8	Tarihsel bilgi ve birikimini eğitim, kültür, arşiv ve medya gibi alanlarda uygulayabilir.
9	Eleştirel düşünme, problem çözme ve bağımsız karar verme becerisi geliştirir.
10	Etik değerlere bağlı, toplumsal sorumluluk bilinci yüksek, mesleki ve akademik dürüstlüğe sahip bireyler yetiştirir.

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10
İslam medeniyetinin tarihsel gelişim süreçlerini ve temel kaynaklarını tanımlar.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
İslam dünyasındaki bilim, düşünce, sanat ve mimari alanlarındaki katkıları analiz eder.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
İslam medeniyetinin farklı dönem ve coğrafyalarda gösterdiği çeşitliliği karşılaştırmalı olarak değerlendirir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
İslam kültür ve medeniyetinin günümüz toplumları üzerindeki etkilerini yorumlar.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Medeniyetler arası etkileşim bağlamında İslam medeniyetinin küresel uygarlığa katkılarını açıklar.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ortalama Değer	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/349441