TAR487 - İktisadi Düşünce Tarihi

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

TARİH

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
İktisadi Düşünce Tarihi	TAR487	7	3 + 0	5,0	Seçmeli

Birim Bölüm	Tarih - Lisans (Yüz yüze)
Amaç	Bu ders, iktisadi düşüncenin tarihsel gelişimini antik çağlardan modern döneme kadar inceleyerek temel ekonomik fikirlerin ve teorilerin evrimini anlamayı amaçlamaktadır. Öğrencilerin, farklı iktisadi ekollerin ortaya çıkış nedenlerini ve ekonomik düşüncenin toplumsal, siyasal ve kültürel bağlamlarla olan ilişkisini kavramaları hedeflenir. Ayrıca, iktisadi düşünce tarihinin günümüz ekonomik analizlerine ve politikalarına etkilerini değerlendirme becerisi kazandırılması amaçlanmaktadır. Bu ders, iktisadi düşüncenin tarihsel gelişimini antik çağlardan modern döneme kadar inceleyerek temel ekonomik fikirlerin ve teorilerin evrimini anlamayı amaçlamaktadır. Öğrencilerin, farklı iktisadi ekollerin ortaya çıkış nedenlerini ve ekonomik düşüncenin toplumsal, siyasal ve kültürel bağlamlarla olan ilişkisini kavramaları hedeflenir. Ayrıca, iktisadi düşünce tarihinin günümüz ekonomik analizlerine ve politikalarına etkilerini değerlendirme becerisi kazandırılması amaçlanmaktadır.
Ders İçeriği	İktisadi düşüncenin tanımı ve kapsamı açıklanır. Ekonomik düşüncenin tarihsel gelişimi ele alınır. Antik Yunan’da iktisadi düşüncenin temelleri incelenir. Platon ve Aristoteles’in ekonomik görüşleri tartışılır. Roma İmparatorluğu’nda ekonomik yaşam ve düşünce açıklanır. Orta Çağ'da Hristiyanlık ve iktisadi anlayış ele alınır. Aziz Thomas Aquinas’ın fikirleri üzerinden skolastik düşünce değerlendirilir. İslam dünyasında iktisadi düşüncenin gelişimi ele alınır. Farabi, İbn Haldun ve Gazali’nin iktisadi yaklaşımları incelenir. İbn Haldun’un “Mukaddime” adlı eseri temel alınarak ekonomik teorileri analiz edilir. Feodal sistemde üretim ilişkileri ve mülkiyet yapısı açıklanır. Ticaretin canlanması ve şehir ekonomilerinin etkisi tartışılır. Merkantilizm düşüncesinin ortaya çıkışı ve temel ilkeleri incelenir. Devletin ekonomik hayattaki rolü merkantilist çerçevede değerlendirilir. Fizyokrasi ekolünün doğuşu ve "doğal düzen" anlayışı açıklanır. Quesnay'in "Tableau Économique" adlı modeli analiz edilir. Klasik iktisadi düşüncenin doğuş koşulları ve aydınlanma felsefesiyle ilişkisi kurulur. Adam Smith’in temel görüşleri (görünmez el, iş bölümü, serbest piyasa) incelenir. David Ricardo’nun karşılaştırmalı üstünlük ve rant teorileri ele alınır. Thomas Malthus’un nüfus teorisi tartışılır. John Stuart Mill’in iktisadi özgürlük ve sosyal reform anlayışı değerlendirilir. Klasik iktisadi düşüncenin eleştirileri ve sınırları açıklanır. Sosyalist düşüncenin doğuşu ve eleştirileri tartışılır. Karl Marx’ın tarihsel materyalizm ve artı-değer kuramı incelenir. Marx’ın kapitalist sistem eleştirisi detaylandırılır. Ütopik sosyalistlerin katkıları açıklanır. Marginalist devrim ve Neoklasik iktisadın yükselişi anlatılır. William Stanley Jevons, Carl Menger ve Léon Walras’ın katkıları karşılaştırılır. Marjinal fayda teorisi açıklanır. Neoklasik iktisatta birey davranışları ve denge kuramı ele alınır. Alfred Marshall’ın iktisada katkıları ve analiz yöntemleri değerlendirilir. Keynesyen iktisadın doğuşu ve tarihsel arka planı sunulur. John Maynard Keynes’in “Genel Teori”si tanıtılır. Keynes’in istihdam, faiz ve para teorileri analiz edilir. Keynes sonrası yaklaşımlar (Neo-Keynesyenler ve Post-Keynesyenler) tartışılır. Monetarizm ve Milton Friedman’ın görüşleri açıklanır. Yeni Klasik ve Yeni Keynesyen iktisadi modeller tanıtılır. İktisadi düşüncede davranışsal yaklaşımlar ele alınır. Avusturya Okulu’nun bireyci yaklaşımı incelenir. Friedrich Hayek ve Ludwig von Mises’in fikirleri değerlendirilir. Kurumsal iktisadın tarihi ve temel kavramları açıklanır. Thorstein Veblen’in “gösteriş tüketimi” kavramı tartışılır. Yeni kurumsalcıların piyasa ve kurum ilişkisine yaklaşımları tanıtılır. İktisadi düşüncede feminist yaklaşımlar ve toplumsal cinsiyet analizi ele alınır. Gelişmekte olan ülkeler bağlamında iktisadi düşünce yaklaşımları tartışılır. Ekolojik iktisat ve çevresel sürdürülebilirlik anlayışı açıklanır. Günümüzde iktisadi düşüncenin çok yönlü yapısı değerlendirilir. Alternatif iktisadi yaklaşımların genel iktisat anlayışıyla ilişkisi kurulur. Öğrencilere tarihsel analiz yapabilme becerisi kazandırılır. Ders sonunda öğrenciler iktisadi düşüncenin evrimini ve güncel etkilerini eleştirel bir bakış açısıyla kavrayabilir.

Hafta	Konu
1	İktisadi düşüncenin tanımı, kapsamı ve tarihsel gelişiminin genel çerçevesi
2	Antik Yunan ve Roma’da iktisadi düşünce
3	Orta Çağ Hristiyan dünyasında iktisadi fikirler ve kilise etkisi
4	İslam dünyasında iktisadi düşüncenin gelişimi: Farabi, İbn Haldun ve diğerleri
5	Merkantilizm: Kavram, temsilciler ve etkileri
6	Fizyokrasi: Doğal düzen anlayışı ve tarımın önceliği
7	Klasik iktisadi düşünceye geçiş: Adam Smith öncesi gelişmeler
8	Ara Sınav
9	Adam Smith ve klasik iktisadın doğuşu
10	David Ricardo, Thomas Malthus ve klasik teorinin gelişimi
11	Sanayi Devrimi’nin iktisadi düşünceye etkileri
12	Marx ve Marksist iktisadi düşünce
13	Neoklasik iktisat ve marjinal devrim
14	Keynesyen iktisat ve büyük bunalım sonrası iktisadi düşünce
15	Modern iktisadi düşünce yaklaşımları: Monetarizm, kurumsalcılık, davranışsal iktisat
16	Yarıyıl Sonu Sınavı

Program Çıktıları
1	Tarihsel olayları bilimsel yöntemlerle inceleme, yorumlama ve analiz etme becerisi kazanır.
2	Birincil ve ikincil kaynakları eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirir.
3	Ulusal tarih bilgisini evrensel tarih perspektifiyle ilişkilendirir.
4	Kültürel mirasın korunması ve toplumla paylaşılması konusunda duyarlılık gösterir.
5	Tarih disiplininde akademik araştırma yapma, rapor hazırlama ve bilimsel yazı yazma becerisi kazanır.
6	Farklı dönem ve medeniyetleri karşılaştırarak tarihsel süreçleri çok boyutlu değerlendirir.
7	Yabancı dil ve dijital araçları kullanarak tarih alanında bilgiye erişir ve paylaşır.
8	Tarihsel bilgi ve birikimini eğitim, kültür, arşiv ve medya gibi alanlarda uygulayabilir.
9	Eleştirel düşünme, problem çözme ve bağımsız karar verme becerisi geliştirir.
10	Etik değerlere bağlı, toplumsal sorumluluk bilinci yüksek, mesleki ve akademik dürüstlüğe sahip bireyler yetiştirir.

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10
Tarihsel bağlamda iktisadi düşünce okullarını tanımlar ve temel temsilcilerini açıklar.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Farklı dönemlerde ortaya çıkan iktisadi düşüncelerin, dönemin sosyal, siyasal ve ekonomik koşullarıyla ilişkisini analiz eder.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
İktisadi düşünce okulları arasındaki temel benzerlikleri ve farklılıkları eleştirel bir bakış açısıyla karşılaştırır.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Günümüz ekonomik tartışmalarında tarihsel iktisadi düşüncelerin etkilerini yorumlar.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Önemli iktisatçıların (örneğin Adam Smith, Karl Marx, John Maynard Keynes) düşüncelerini kavrar ve bu düşüncelerin iktisat bilimine katkılarını değerlendirir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ortalama Değer	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/349443