ARK429 - Arkeolojide CBS Kullanımı ve Mekansal Analiz

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

ARKEOLOJİ

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
Arkeolojide CBS Kullanımı ve Mekansal Analiz	ARK429	7	1 + 2	4,0	Seçmeli

Birim Bölüm	Arkeoloji - Lisans (Yüz yüze eğitim)
Amaç	Bu ders, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknolojilerinin arkeolojideki kullanımına odaklanır. Öğrenciler, mekânsal verilerin toplanması, işlenmesi, analiz edilmesi ve görselleştirilmesi konularında yetkinlik kazanır. Arkeolojik verilerin CBS ile değerlendirilmesi, mekânsal analiz yöntemleri, peyzaj arkeolojisi ve kazı alanı yönetimi gibi alanlarda teorik bilgi ve uygulamalı beceriler geliştirilir.
Ders İçeriği	Bu ders, arkeolojide Coğrafi Bilgi Sistemleri’nin (CBS) kullanımını ele alır. Öğrenciler mekânsal verilerin toplanması, işlenmesi ve analiz edilmesi süreçlerini öğrenir; arkeolojik yerleşim dağılımları, peyzaj analizleri ve kazı alanı yönetiminde CBS’nin uygulamalarını teorik ve pratik düzeyde uygular.

Hafta	Konu
1	Giriş ve Kavramsal Çerçeve
2	CBS’nin Temel Bileşenleri ve Veri Türleri
3	Mekânsal Veri Toplama Yöntemleri (GPS, Uzaktan Algılama, Drone)
4	Veri Formatları ve Standartları
5	Arkeolojik Veri Kaynakları ve CBS’ye Aktarımı
6	Harita Temelleri ve Kartografik Sunum
7	CBS’de Veri Tabanı Yönetimi
8	Mekânsal Analiz I: Temel Yöntemler
9	Mekânsal Analiz II: İleri Yöntemler
10	CBS ve Peyzaj Arkeolojisi
11	CBS ve Kazı Alanı Yönetimi
12	CBS ile Uygulama Atölyesi I: Yerleşim Dağılım Analizi
13	CBS ile Uygulama Atölyesi II: Harita Üretimi ve Sunum
14	CBS ile Uygulama Atölyesi II: Harita Üretimi ve Sunum

Program Çıktıları
1	Sosyo-kültürel sorunlara tarihi derinlik perspektifinden bakabilecek bilgiye sahiptir.
2	Teorik ve uygulamalı olarak edindiği bilgileri eğitim, öğretim ve araştırma alanlarında kullanabilir
3	Arkeolojik verileri tipolojik ve kronolojik olarak yorumlayabilir.
4	Arazi çalışmalarında sorumluluk alacak düzeyde uygulama bilgi ve becerisine sahiptir.
5	Hem arkeolojik çalışmalarda hem de disiplin dışındaki alanlarda ekip üyesi olarak uyumlu çalışabilir.
6	Mesleki ahlaka uygun hareket eder.
7	Kültürel mirası koruma bilincine sahiptir
8	Arkeolojik belgeleme yöntemlerini etkin bir şekilde kullanabilir.
9	Evrensel bilim etiğine uygun hareket eder.
10	Arkeolojik bilgisini bilimsel çerçevede sunabilir.

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10
CBS’nin temel kavramlarını ve bileşenlerini açıklar.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Mekânsal veri toplama, işleme ve analiz tekniklerini uygular.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Arkeolojik verileri CBS tabanlı harita ve veri tabanlarında düzenler.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Mekânsal analiz yöntemlerini (buffer, yoğunluk, poligon, viewshed) kullanır.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Arkeolojik peyzaj analizlerini CBS yardımıyla değerlendirir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
CBS çıktılarının arkeolojik yorumlama sürecindeki önemini tartışır.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ortalama Değer	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/355053