TAR313 - Türk Demokrasi Tarihi

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

TARİH

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
Türk Demokrasi Tarihi	TAR313	5	3 + 0	5,0	Seçmeli

Birim Bölüm	Tarih - Lisans (Yüzyüze)
Amaç	Türkiye’de Osmanlı’dan Cumhuriyet’e demokrasinin geçirdiği süreçleri kavramak
Ders İçeriği	Lale Devrinden itibaren Osmanlı’da başlayan modernleşme çabaları, özellikle III. Selim dönemindeki ıslahat girişimleri ile çoğalmış, II. Mahmut Döneminde ise Sened-i İttifak ile padişahın yetkilerin sınırlandırılması, demokrasiye giden yolda önemli bir adım atılmasına yol açmıştır. Aynı dönemde gerçekleşen ıslahatlar, Türk demokrasisi için mühim bir atılım olmuştur. Sultan Abdülmecid ve Sultan Abdülaziz dönemlerini kapsayan Tanzimat Dönemi, gerek Tanzimat gerekse Islahat Fermanları ile demokrasinin yerleşmesi sağlanmıştır. Sultan Abdülaziz dönemine damga vuran Jön Türk Hareketi, bu dönemin sonunda II. Abdülhamid’in tahta çıkmasını sağlarken aynı zamanda Meşrutiyet’e geçişi de beraberinde getirmiştir. 1876-1878 arasında süregelen bu dönemin ardından 30 yıl devam eden “İstibdad Dönemi”, İttihat Terakki’nin doğduğu ve geliştiği süreç olmuştur. İttihatçıların hareketliliği neticesinde 1908’de yeniden uygulamaya konan Meşrutiyet’le beraber İttihatçıların yoğun tesiri, demokratik gelişmeleri de beraberinde getirmiştir. Ancak I. Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle beraber demokrasinin gelişimi durağanlaşmıştır. Savaşın ardından başlayan İstiklal Harbi, 1920’de TBMM’nin kurulması, 1921’de Teşkilat-ı Esasiye’nin ilanı ile devam ederken güçler birliğinin olması demokrasiye uymaması ile dikkat çekerken “Hakimiyet Kayıtsız Şartsız Milletindir” ilkesi, demokrasinin bir o kadar da uygulandığını göstermektedir. Lozan Antlaşmssı2nın öncesinde saltanatın kaldırılması, sonrasında Cumhuriyet’in ilanı ise demokrasi yolunda atılan önemli adımlardır. 1924’te Terakkiperver Cumhuriyet Partisi’nin, 1930’da Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kurulması, kısa süre de olsa demokrasinin çok partili hayatla girift hale gelişinin giriftliğini göstermesi yönüyle mühimdir. 1930 itibariyle tek partili hayata geri dönülen Türkiye’de İnönü döneminde Müstakil Grup kurulmuşsa da tek partili rejimin devam etmesi, demokrasiye uygun değildir. 1945’le beraber yeniden başlayan çok partili hayat, 1960, 1962, 1963, 1971, 1980, 28 Şubat 1997 ve 15 Temmuz 2016 Darbeleri ve Darbe Girişimleriyle sıkıntılı günler geçirmişse de genel itibariyle çok partili yaşamın süre gelmesi, demokrasinin işlemesinin garantisi olmuştur. Aynı zamanda TBMM’nin varlığı da demokrasinin süregelmesinde en mühim faktördür. Öte yandan 1925’te başlayan Takrir-i Sükun, 1987’ye değin devam eden Sıkıyönetim dönemleri ile birlikte ve sonrasında terör tesiriyle uygulanan OHAL süreçleri, demokrasiye uygun olmasa da demokrasinin yaşayabilmesi için gerekli görüldüğü de bilinmelidir.
Ders Veren	Selma GÖKTÜRK ÇETİNKAYA

Hafta	Konu
1	Demokrasi nedir? Demokrasinin Tarihsel Serüveni
2	Osmanlı Devleti'nde Demokrasi Anlayışı
3	Atatürk Döneminde Demokrasi ve Tek Parti Rejimi
4	İnönü Döneminde Demokrasi
5	Çok Partili Hayata Geçiş ve Demokrasi
6	Demokrat Parti Döneminde Demokrasi
7	Antidemokratik Bir Gelişme: 27 Mayıs Darbesi
8	Ara Sınav
9	1960'lı Yıllarda Demokrasi
10	12 Mart Muhtırası ve Demokrasi
11	1970'li Yıllarda Demokrasi
12	12 Eylül ve Demokrasi
13	1980'li Yıllarda Demokrasi
14	1990'lı Yıllarda Demokrasi
15	2000'li Yıllarda Demokrasi
16	Yarıyıl Sonu Sınav

Program Çıktıları
1	Tarihsel olayları bilimsel yöntemlerle inceleme, yorumlama ve analiz etme becerisi kazanır.
2	Birincil ve ikincil kaynakları eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirir.
3	Ulusal tarih bilgisini evrensel tarih perspektifiyle ilişkilendirir.
4	Kültürel mirasın korunması ve toplumla paylaşılması konusunda duyarlılık gösterir.
5	Tarih disiplininde akademik araştırma yapma, rapor hazırlama ve bilimsel yazı yazma becerisi kazanır.
6	Farklı dönem ve medeniyetleri karşılaştırarak tarihsel süreçleri çok boyutlu değerlendirir.
7	Yabancı dil ve dijital araçları kullanarak tarih alanında bilgiye erişir ve paylaşır.
8	Tarihsel bilgi ve birikimini eğitim, kültür, arşiv ve medya gibi alanlarda uygulayabilir.
9	Eleştirel düşünme, problem çözme ve bağımsız karar verme becerisi geliştirir.
10	Etik değerlere bağlı, toplumsal sorumluluk bilinci yüksek, mesleki ve akademik dürüstlüğe sahip bireyler yetiştirir.

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10
Demokrasinin ne demek olduğunu analiz eder.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Osmanlı Döneminde demokrasinin gelişimini öğrenir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Cumhuriyet Döneminde demokrasinin gelişimini öğrenir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Demokrasiye ara verilen dönemlerde neler olduğunu öğrenir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Seçimlerin demokrasideki önemini öğrenir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ortalama Değer	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/382012