TAR370 - XIX.-XX. Yüzyıl Orta Asya Tarihi

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

TARİH

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
XIX.-XX. Yüzyıl Orta Asya Tarihi	TAR370	6	3 + 0	5,0	Seçmeli

Birim Bölüm	Tarih - Lisans (Yüz yüze)
Amaç	Bu dersin amacı, XIX. ve XX. yüzyıllarda Orta Asya’da meydana gelen siyasi, sosyal ve ekonomik değişimleri anlamaktır. Öğrenciler, bölgedeki imparatorlukların yükseliş ve çöküş süreçlerini analiz etmeyi öğreneceklerdir. Ders, yerel halkların kültürel ve toplumsal dönüşümlerini değerlendirmeyi hedefler. Ayrıca, dış güçlerin Orta Asya üzerindeki etkilerini ve bölgesel etkileşimleri inceleme fırsatı sunar. Ders sonunda öğrenciler, dönemin tarihsel dinamiklerini eleştirel bir bakış açısıyla yorumlayabileceklerdir.
Ders İçeriği	Ders, XIX. yüzyılda Orta Asya’nın genel coğrafi ve demografik yapısının incelenmesiyle başlar. Bölgedeki ana etnik gruplar ve kabile yapıları tanıtılır. Rus, İngiliz ve Çin imparatorluklarının bölgeye yönelik politikaları ele alınır. Buhara, Hive ve Hokand hanlıklarının siyasi yapıları incelenir. İslam’ın toplumsal ve kültürel etkileri tartışılır. XIX. yüzyılın başlarından itibaren bölgedeki ekonomik değişimler açıklanır. Pamir ve Fergana vadilerindeki ticaret yolları değerlendirilir. Tarım ve hayvancılık sistemleri üzerinde durulur. Göçebe yaşam biçimleri ve çadırlı toplulukların yapısı ele alınır. Rus-Sovyet etkisinin bölgede nasıl hissedildiği anlatılır. İngiliz ve Rus rekabeti, “Büyük Oyun” çerçevesinde incelenir. Bölgedeki askeri çatışmalar ve sınır anlaşmazlıkları ele alınır. Hanlıkların modernleşme çabaları değerlendirilir. Eğitim ve kültürel kurumların gelişimi incelenir. Batı etkisi ve teknolojik yeniliklerin bölgeye girişi tartışılır. XIX. yüzyılın sonlarında bölgesel ayaklanmalar ve isyanlar ele alınır. Milliyetçi hareketlerin başlangıcı analiz edilir. Sovyetler Birliği’nin oluşumu ve bölge üzerindeki etkisi anlatılır. Rus yönetim politikaları ve idari reformlar incelenir. Toplumsal yapı ve sınıf ilişkileri değerlendirilir. Yerel liderlerin direniş stratejileri tartışılır. Ekonomik kalkınma projeleri ve altyapı çalışmaları ele alınır. İklim ve coğrafyanın ekonomik ve sosyal yaşama etkisi değerlendirilir. Bölgesel kültürel hareketler ve sanat eserleri incelenir. Dini reformlar ve Sufi topluluklarının rolü tartışılır. Kadınların toplumsal konumu ve aile yapıları ele alınır. Eğitim reformları ve medreselerin dönüşümü incelenir. Tarım teknikleri ve sulama sistemleri üzerine detaylı bilgi verilir. Ticaret ağlarının modernleşme süreci açıklanır. Sanayi faaliyetlerinin bölgeye etkisi tartışılır. Ulaşım ve demiryolu projeleri değerlendirilir. Dış ekonomik yatırımların bölgeye etkisi incelenir. Göç ve nüfus hareketleri ele alınır. Kırsal ve kentsel yerleşimlerin gelişimi analiz edilir. Etkili yerel liderler ve hanedan politikaları anlatılır. Kolonyal baskılar ve yerel tepkiler tartışılır. Savaşlar ve direniş hareketlerinin sosyo-politik etkileri incelenir. Kültürel kimlik ve etnik ilişkiler değerlendirilir. XIX. ve XX. yüzyıl Orta Asya edebiyatı ve folkloru incelenir. Bölge halklarının günlük yaşamı ve gelenekleri ele alınır. Siyasi ve ekonomik değişimlerin toplumsal etkileri tartışılır. Bölgesel ticaret ve ekonomik entegrasyon değerlendirilir. Çarlık Rusyası ve Sovyetler Birliği’nin uyguladığı politikalar karşılaştırılır. Orta Asya’nın uluslararası ilişkilerdeki rolü incelenir. Modernleşme ve geleneksel değerler arasındaki çatışmalar ele alınır. Ulusal hareketler ve bağımsızlık çabaları analiz edilir. Bölge tarihine dair arşiv ve kaynakların kullanımı öğretilir. Araştırma projeleri ve tarihsel analiz yöntemleri tanıtılır. Ders boyunca öğrenciler, dönemin tarihsel dinamiklerini eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirme fırsatı bulurlar. Ders, XX. yüzyılın ortalarına kadar Orta Asya’daki dönüşümlerin kapsamlı bir şekilde incelenmesi ile sona erer.

Hafta	Konu
1	Türk Dünyası Kavramı ve Coğrafyası
2	Orta Asya Türkleri
3	Karadeniz Civarındaki Türk Unsurlar
4	İran Türkleri
5	Ortadoğu’daki Türk Unsurlar
6	Doğu Avrupa’daki Türk Unsurlar
7	Çarlık Rusyası’nın Yıkılışının Türk Dünyası Üzerindeki Etkileri
8	Ara Sınav
9	Sovyetler’in Türk Dünyası’na Uyguladığı Politikalar
10	I.Dünya Savaşı’nın Türk Dünyası’na Etkileri
11	Sovyet Rusya’nın Yıkılışının Türk Dünyası’na Etkileri
12	Orta Asya’daki Türkî Cumhuriyetler
13	Azerbaycan ve Kazakistan
14	Özbekistan ve Türkmenistan
15	Kırgızistan ve Diğerleri
16	Yarıyıl Sonu Sınavı

Program Çıktıları
1	Tarihsel olayları bilimsel yöntemlerle inceleme, yorumlama ve analiz etme becerisi kazanır.
2	Birincil ve ikincil kaynakları eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirir.
3	Ulusal tarih bilgisini evrensel tarih perspektifiyle ilişkilendirir.
4	Kültürel mirasın korunması ve toplumla paylaşılması konusunda duyarlılık gösterir.
5	Tarih disiplininde akademik araştırma yapma, rapor hazırlama ve bilimsel yazı yazma becerisi kazanır.
6	Farklı dönem ve medeniyetleri karşılaştırarak tarihsel süreçleri çok boyutlu değerlendirir.
7	Yabancı dil ve dijital araçları kullanarak tarih alanında bilgiye erişir ve paylaşır.
8	Tarihsel bilgi ve birikimini eğitim, kültür, arşiv ve medya gibi alanlarda uygulayabilir.
9	Eleştirel düşünme, problem çözme ve bağımsız karar verme becerisi geliştirir.
10	Etik değerlere bağlı, toplumsal sorumluluk bilinci yüksek, mesleki ve akademik dürüstlüğe sahip bireyler yetiştirir.

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10
Öğrenciler, XIX. ve XX. yüzyılda Orta Asya’daki siyasi yapıları tanıyabileceklerdir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Bölgedeki etnik gruplar, kültürel yapılar ve toplumsal dönüşümler hakkında bilgi sahibi olacaklardır.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Öğrenciler, dış güçlerin bölge üzerindeki etkilerini analiz edebileceklerdir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ekonomik, sosyal ve kültürel değişimlerin nedenlerini ve sonuçlarını değerlendirebileceklerdir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ders sonunda öğrenciler, Orta Asya tarihini eleştirel bir perspektifle yorumlayabileceklerdir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ortalama Değer	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/382032