TAR386 - Ortaçağ Tarihi Kaynakları

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

TARİH

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
Ortaçağ Tarihi Kaynakları	TAR386	6	3 + 0	5,0	Seçmeli

Birim Bölüm	Tarih - Lisans (Yüz yüze)
Amaç	Bu dersin temel amacı, Ortaçağ tarih yazımında kullanılan birincil ve ikincil kaynak türlerini tanıtmak, bu kaynakların içeriklerini tarihî bağlam içinde yorumlayabilen, eleştirel bakış geliştirebilen bireyler yetiştirmektir. Öğrencilere kronikler (umumi ve bölgesel tarih kaynakları,) tabakat kitapları, vakayinameler, rihleler/seyahatnameler, coğrafya kitapları, bilim tarihi kaynakları (tıp, astronomi, kimya, fizik, astronomi, zooloji, ziraat vd.) gibi çeşitli kaynak türlerinin tanıtılması ve bu metinlerin tarihsel veriye dönüştürülme yöntemlerinin öğretilmesi hedeflenir. Ayrıca öğrencilerin Ortaçağ’a dair tarihsel araştırma yapabilmeleri için gerekli olan metin okuma, çözümleme, karşılaştırma ve değerlendirme becerilerini edinmeleri amaçlanmaktadır. Ders, öğrencileri farklı dil, kültür ve coğrafyalardan gelen kaynakları anlayabilecek düzeyde disiplinler arası yaklaşımlarla tanıştırırken; bilimsel araştırma yöntemleri, etik kurallar ve akademik sunum becerilerini de geliştirmeyi hedefler.
Ders İçeriği	Bu ders, Ortaçağ tarih yazımında kullanılan birincil ve ikincil kaynak türlerini sistematik olarak tanıtarak öğrencilerin tarihî metinleri tarihî bağlamları içinde eleştirel ve disiplinlerarası bir bakış açısıyla değerlendirebilmelerini amaçlamaktadır. Ders kapsamında genel ve bölgesel kronikler, tabakat kitapları, vakayinameler, rihleler/seyahatnameler, coğrafya ve kozmografya eserleri ile bilim tarihi kaynakları (tıp, astronomi, kimya, fizik, zooloji, ziraat, felsefe, hukuk, dinî ilimler vb.) ayrıntılı olarak incelenecek, bu kaynakların üretildiği farklı dil, kültür ve coğrafyalardaki tarihsel bağlamları ele alınacaktır. Tıp alanında İbn Sînâ, Râzî ve İbn Nefis; coğrafya ve seyahatnamelerde İbn Havkal, İbn Battûta ve el-İdrîsî; tarih ve sosyolojide İbnü’l-Esîr, İbn Haldûn ve Taberî; felsefe ve mantıkta Farabî, Gazâlî ve İbn Rüşd; edebiyat ve kültürde Kutrub, Ahfeş, Sibeveyh ve Cahiz; fizik ve doğa bilimlerinde İbn el-Heysem, El-Birûnî ve İbn Sina gibi önemli şahsiyetlerin eserleri üzerinden metin çözümleme, karşılaştırma ve kaynak eleştirisi teknikleri uygulamalı olarak gösterilecektir. Ayrıca öğrenciler, tarihî araştırmalar için gerekli olan akademik yöntemler, etik kurallar ve sunum becerileri konusunda da donanım kazanacak, böylece Ortaçağ tarihine dair zengin ve çok disiplinli bir kaynak repertuarını kullanarak tarihî veriyi bilimsel bir titizlikle yorumlama yetkinliği geliştireceklerdir.

Hafta	Konu
1	Kavram olarak Ortaçağ
2	Ortaçağ Türk tarihi
3	Ortaçağ tarih yazımı
4	Ortaçağ tarihinin Arapça kaynakları
5	Ortaçağ tarihinin Farsça kaynakları
6	Ortaçağ tarihinin diğer dillerdeki kaynakları
7	Ortaçağ Tarihinin Bizans kaynakları
8	Ortaçağ tarihiyle ilgili biyografik kaynaklar
9	Ortaçağ coğrafya kitapları
10	Seyahatnameler
11	Ortaçağ tarih felsefesi
12	Ortaçağ siyaset düşüncesi
13	Ortaçağ tarihiyle ilgili Türkçe çalışmalar
14	Ortaçap tarihiyle ilgili diğer dillerdeki çalışmalar

Program Çıktıları
1	Tarihsel olayları bilimsel yöntemlerle inceleme, yorumlama ve analiz etme becerisi kazanır.
2	Birincil ve ikincil kaynakları eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirir.
3	Ulusal tarih bilgisini evrensel tarih perspektifiyle ilişkilendirir.
4	Kültürel mirasın korunması ve toplumla paylaşılması konusunda duyarlılık gösterir.
5	Tarih disiplininde akademik araştırma yapma, rapor hazırlama ve bilimsel yazı yazma becerisi kazanır.
6	Farklı dönem ve medeniyetleri karşılaştırarak tarihsel süreçleri çok boyutlu değerlendirir.
7	Yabancı dil ve dijital araçları kullanarak tarih alanında bilgiye erişir ve paylaşır.
8	Tarihsel bilgi ve birikimini eğitim, kültür, arşiv ve medya gibi alanlarda uygulayabilir.
9	Eleştirel düşünme, problem çözme ve bağımsız karar verme becerisi geliştirir.
10	Etik değerlere bağlı, toplumsal sorumluluk bilinci yüksek, mesleki ve akademik dürüstlüğe sahip bireyler yetiştirir.

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10
Mezunlar, bu alana/disipline ilişkin yeterli bilgiye sahip olur, bunları kavrarlar.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Mezunlar, Tarih ve Tarih araştırmalarının problemlerini tanımlayabilir ve anlatabilirler	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Mezunlar, eleştirel düşünceyi yapıcı bir şekilde ifade etme, öncelik kullanma ve kendi görüşünü ortaya koyma becerisine sahip olurlar	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Mezunlar, Ortaçağ Tarihi Kaynakları hakkında bilgi sahibi olur.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ortalama Değer	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/382039