TAR225 - Moğollar Tarihi

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

TARİH

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
Moğollar Tarihi	TAR225	3	3 + 0	5,0	Seçmeli

Birim Bölüm	Tarih - Lisans (Yüz yüze)
Amaç	Lisans düzeyindeki bu ders, 13. ve 14. yüzyıllarda Avrasya tarihini şekillendiren Moğol İmparatorluğu'nun siyasi, askeri, ekonomik ve kültürel yapılarını analiz etmeyi amaçlar. Cengiz Han'ın kurduğu imparatorluğun genişleme süreci, yönetim mekanizmaları ve çeşitli kültürlerle etkileşimi, birincil kaynaklar ve akademik çalışmalar ışığında incelenecektir. Ders, öğrencilere Moğol İmparatorluğu'nun dünya tarihindeki rolünü ve mirasını eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirme becerisi kazandırmayı hedefler.
Ders İçeriği	Öğrencilere bu derste; öncelikle Moğollar hakkında yazılan Çince, Latince, Arapça, Rumca, Farsça, Ermenice, Moğolca gibi kaynaklar ve bu konuda yazılan çalışma eserler tanıtılmaktadır. Bu dillerde yazılan kaynaklar öğrencilere ilk başta yabancı gelebilir. Fakat çok büyük bir imparatorluk olan Moğol imparatorluğunun kaynaklarını öğrenmek ve Türkçe’ye çevrilen kitapları okumak öğrencilere geniş bir literatür kazandırmaktadır. Bu kaynakları yazan müverrihlerin diğer alanlarda da yazılmış eserleri bulunabilir. Bu bakımdan öğrenciler bu kaynakları da öğrenerek görecekleri diğer dersler de kolaylıklar elde edebilirler. Moğol kaynakları ve tarihi alanında çalışma yapan David Morgan, Christopher Atwood, Wilhelm Barthold, Nicola Di Cosmo, Mircea Eliade, Lev Nikolayeviç Gumilev, İbrahim Kafesoğlu, Harold Lamb, Timothy May, Paul Pelliot, Jean-Paul Roux, Bertold Spuler gibi ünlü tarihçiler hakkındaki bilgiler diğer alanlarda çalışmaya yapmak isteyecek olanlara da yol göstereceklerdir. Öğrencilere bu derste; Cengiz Han'ın ve Moğolların kökenleri hakkında bilgiler verilmektedir. Öğrenciler tüm dünya tarafından oldukça iyi tanınan adı filmlerde, romanlarda, hikayelerde geçen Cengiz Han’ın yaşamını öğrenmekle diğer tanınan şahıslar hakkında karşılaştırma yapabileceklerdir. 13. Yüzyılda Moğolların tüm dünyadaki imajı genellikle olumsuz bir şekilde aktarılmaktadır. Bıraktıkları yıkıcı etkinin nasıl sonuçlara yol açtığı bilimsel yöntemlerle aktarılmaya çalışılmaktadır. Bu konuda Moğolların komşuları da bu dersin içeriğinde belirtilmekte ve onları dünyada muazzam bir etkiye hangi iç dinamiklerin yol açtığı anlaşılmaya çalışılmaktadır. Öğrencilere bu derste; Moğolların siyasi, sosyal, inanç, ekonomik ve kültürel yapıları incelenmektedir. Moğolların siyasetinde bilindiği üzere mutlak bir monarşik yapı bulunmaktaydı. Tarihte görülmüş diğer monarşik yapılardan oldukça fazla katı olan bu siyasi yapılanmanın yapısı ve alt bileşenlerin bilinmesi gerekmektedir. Lider kavramının üzerinde durulmakta ve kadın-erkek bağlamında birbirlerine karşı tutumları ele alınmaktadır. Moğolların güttüğü iç ve dış siyasetin kimlere ve hangi tarzda olduğu incelenmektedir. Ekonomik yapıları ise bozkır ekonomisine dayanmakta ve bu ekonominin emperyal bir yapılanma altında nasıl işlendiği gözler önüne serilmektedir. Moğolların iktisattan ne anladığı ve bunu ne için kullandığının bilinmesi olukça önemlidir. Yine kültürel bakımından onların hangi kültüre yakın olduğu eğlence, müzik, sanat, giyim tarzı gibi konular işlenmektedir. Bu konuda görsellerden yararlanılarak öğrencilere sunumlar yapılmakta Moğol müzikleri dinletilmektedir. Kültürün en önemli olan dil hakkında da bazı bilgiler verilerek dil yapılarının hangi aileden olduğu, hangi dillere yakın olduğu ve Türkçe üzerinde var olan etkileri ifade edilmektedir. Öğrencilere bu derste; popüler kültürde en çok aranan konulardan birisi olan Moğol ordusu ve Moğol savaşları hakkında ciddi bilgiler verilmektedir. Bilindiği gibi Dünya Savaşları, Napolyon Savaşları, Yüzyıl Savaşları ve II. Ramses, III. Thutmose, Sargon, İskender, II. Selim, Kanuni Sultan Süleyman, Timur gibi hükümdarların savaşları toplumda oldukça revaçta olan konulardır. Askeri konulara toplumun büyük bir kısmı ilgi göstermektedir. Moğol savaşları da toplumdan oldukça fazla ilgi görmektedir. Bu derste öğrencilere Moğol savaşlarının diğer savaşlardan farkı izah edilmeye çalışılmaktadır. Onların bilinen dünyanın dörtte üçünü ele geçirmek için güttükleri amaç, kullandıkları silahlar, yöntemler ve savaşlarının sonucunun Türk ve dünya tarihi açısından önemi kavratılmaya çalışılmaktadır.

Hafta	Konu
1	Moğol Coğrafyası
2	Moğol Tarihinin Kaynakları ve Müverrihleri
3	Moğol Tarihçileri ve Eserleri
4	Moğolların Kökeni ve Cengiz Han
5	Moğol Devlet Yapısı
6	Moğol Sosyal Yapısı
7	Moğol Ordusu
8	Ara Sınav
9	Moğol Orta Asya ilişkileri
10	Moğol Çin İlişkileri
11	Moğol Batı İlişkileri
12	Moğol Dili, Kültürü ve Edebiyatı
13	Moğolların İnancı
14	Moğollarda Ekonomi
15	Günümüzde Moğollar
16	Yarıyıl Sonu Sınavı

Program Çıktıları
1	Tarihsel olayları bilimsel yöntemlerle inceleme, yorumlama ve analiz etme becerisi kazanır.
2	Birincil ve ikincil kaynakları eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirir.
3	Ulusal tarih bilgisini evrensel tarih perspektifiyle ilişkilendirir.
4	Kültürel mirasın korunması ve toplumla paylaşılması konusunda duyarlılık gösterir.
5	Tarih disiplininde akademik araştırma yapma, rapor hazırlama ve bilimsel yazı yazma becerisi kazanır.
6	Farklı dönem ve medeniyetleri karşılaştırarak tarihsel süreçleri çok boyutlu değerlendirir.
7	Yabancı dil ve dijital araçları kullanarak tarih alanında bilgiye erişir ve paylaşır.
8	Tarihsel bilgi ve birikimini eğitim, kültür, arşiv ve medya gibi alanlarda uygulayabilir.
9	Eleştirel düşünme, problem çözme ve bağımsız karar verme becerisi geliştirir.
10	Etik değerlere bağlı, toplumsal sorumluluk bilinci yüksek, mesleki ve akademik dürüstlüğe sahip bireyler yetiştirir.

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10
Öğrenci Orta Asya coğrafyasını öğrenir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Öğrenci başlangıcından günümüze kadar Moğol tarihinin kaynaklarını, müverrihlerini ve Moğol tarihçilerini öğrenir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Öğrenci tarihte var olan bir süper devleti ve onun kurucusunu tanır	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Öğrenci Türk ve Moğol kültürü ile karşılaştırma yapar	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Öğrenci Moğollardan önce ve sonrası dünya tarihini düşünür	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ortalama Değer	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/398072