İST445 - Bilgisayar Mimarisi

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

FEN FAKÜLTESİ

İSTATİSTİK VE BİLGİSAYAR BİLİMLERİ

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
Bilgisayar Mimarisi	İST445	7	2 + 1	5,0	Seçmeli

Birim Bölüm	İstatistik ve Bilgisayar Bilimleri - Lisans (Örgün eğitim.)
Amaç	Bu derste, bilgisayar sistemlerinde bir uygulama programı çalıştırıldığında neler olduğu ve sistemin nasıl çalıştığını anlamaya yardımcı olacak kavramlar, terminoloji ve sistem bileşenleri tanıtılır ve tartışılır. Böylece, öğrencilerin temel bilgisayar sistemi ve bunun uygulama programları üzerindeki etkisini anlayarak güçlü bir programcı olma yolunda ilerlemesini sağlayacak bilgi ve beceriler kazanması amaçlanır.
Ders İçeriği	Bilgisayar Sistemlerinin Fonksiyonel Birimleri, Sistem Mimarisi, Performans ve Teknolojik Arka Plan; Programcı Bakış Açısıyla bir Sistem Turu; Bilgisayar Sistemlerinde Bilginin Temsili ve Manüplasyonu; Komut Seti Mimarisi, Programların Makine Düzeyinde Temsili-I (RISC, CISC, IA-32 ve x86-64 mimarileri); İşlemci ve Giriş/Çıkış Birimleri Arasında Veri Transferi; Yazılım (Program Hazırlama ve Çalıştırma Süreçleri); İşlemci (CPU) Birimi; Program Performansının Optimizasyonu; Giriş/Çıkış Organizasyonu ; Bellek Sistemi ; Aritmetik; Paralel Çalışma ve Performans; ARM İşlemciler, FPGA ve SoC Tasarımı.

Hafta	Konu
1	Bilgisayar Sistemlerine Giriş :Fonksiyonel Birimler, Sistem Mimarisi, Performans, Teknolojik Arka Plan
2	Programcı Bakış Açısıyla bir Sistem Turu
3	Bilgisayar Sistemlerinde Bilginin (information) Temsili ve Manüplasyonu
4	Komut Seti Mimarisi, Programların Makine Düzeyinde Temsili-I (RISC ve CISC mimariler)
5	Komut Seti Mimarisi, Programların Makine Düzeyinde Temsili-II (IA-32 ve x86-64 mimarileri)
6	İşlemci ve Giriş/Çıkış Birimleri Arasında Veri Transferi (Program Kontrollü G/Ç, Kesmeli G/Ç)
7	Yazılım (Program Hazırlama ve Çalıştırma Süreçleri, C ve Assembly Dilleri Arasındaki Etkileşim, İşletim Sistemleri)
8	İşlemci (CPU) Birimi (Fonksiyonel Birimler, Komut Getirme vr Yürütme Adımları, Kontrol Sinyalleri, HDL)
9	Program Performansının Optimizasyonu (Komut Düzeyinde Paralelleme, Eş-zamanlılık, Süperskaler İşlemciler)
10	Giriş/Çıkış Organizasyonu (Yol Yapısı, Yol Hakimliği, Arayüz Devreleri, Ara-bağlantı Standartları)
11	Bellek Sistemi (Temel Bellek Devreleri, Ana Bellek Organizasyonu, Bellek Teknolojileri)
12	Aritmetik (Tam Sayı ve Kayan Noktalı Sayılar için Aritmetik İşlem Devreleri)
13	Paralel Çalışma ve Performans (Çoklu İş Parçaları, Vektörel Süreçler, Paylaşımlı Bellekli Çoklu İşlemciler)
14	ARM İşlemciler, FPGA ve SoC Tasarımı

Program Çıktıları
1	İstatistiksel analizlerde yararlanılan teknikleri etkin biçimde kullanabilme becerisine sahiptir.
2	Elde edilen verilerin istatistiksel analizinde kullanılacak uygun yöntemlere karar verebilme, uygulayabilme ve istatistik alanındaki hazır yazılımları kullanabilme yeteneğine sahiptir.
3	İstatistik ve Bilgisayar bilimleri alanındaki problemlerin çözümünde matematiği etkin olarak kullanabilme becerisine sahiptir.
4	Bilgisayar teknolojilerindeki gelişmeleri izleyebilme ve bu teknolojileri etkin bir biçimde kullanabilme ve yeni bir programlama dili öğrenme becerisine sahiptir.
5	Problemlerin çözümüne ilişkin algoritmalar tasarlayabilme, programlama dillerini ve bilgisayar biliminin temel prensip ve yöntemlerini uygulayabilme yeteneğine sahiptir.
6	Ekip çalışmalarında görev ve sorumluluk alabilme, sosyal ve etik sorumluluklarının farkında olma bilincine sahiptir.
7	Yaratıcı, bilimsel ve eleştirel düşünebilme, bağımsız ve birlikte çalışabilme yeteneğine sahiptir.
8	Türkçe ve yabancı dilde alanındaki bilgileri ve kaynakları takip edebilme ve paylaşabilme becerisine sahiptir.
9	İstatistiksel verilerin toplanması, yorumlanması, yayımlanması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerler hakkında farkındalığa sahiptir.
10	Türkçeyi ve en az bir yabancı dili, sözlü ve yazılı olarak iletişimde etkin bir biçimde kullanabilme becerisine sahiptir.
11	Rasgelelik olgusu içeren olayları veya süreçleri olasılıksal olarak modelleme ve çıkarımda bulunabilme becerisine sahiptir.
12	Verileri elde etme, elde edilen verileri düzenleme ve yorumlama becerisine sahiptir.
13	Verilerin elde edilmesinde veya analiz edilmesinde karşılaşılan problemleri bilimsel yaklaşımlarla çözebilme becerisine sahiptir.
14	Sağlık, spor, ekonomi, ziraat vs. gibi diğer alanlara ilişkin verilerin analiz edilmesinde ilgili alandaki kişilere danışmanlık desteği verebilme becerisine sahiptir.
15	Mesleki bilgi ve becerilerini alandaki güncel çalışmaları takip ederek geliştirebilme yeteneğine sahiptir.

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10	PÇ 11	PÇ 12	PÇ 13	PÇ 14	PÇ 15
Bilgisayarların ikili sayıları temsil etme biçiminden kaynaklanan sayısal hatalardan kaçınma becerisi	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Modern işlemcilerin ve bellek sistemlerinin tasarımından yararlanan akıllı hileler kullanarak C kodunu optimize edebilme bilgisi	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Derleyicinin prosedür çağrılarını nasıl uyguladığını ve ağ ve İnternet yazılımını rahatsız eden arabellek taşmasından kaynaklanan güvenlik açıklarından kaçınma becerisi	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Bağlama (linking) esnasında bir programcının kafasını karıştıran hataların nasıl tanınacağı ve bunlardan nasıl kaçınılacağı bilgisi	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Birden fazla işlemci çekirdeğinin tek bir yongada entegre edilmesiyle giderek önemi artan bir konu olan eşzamanlılığın (concurrency) getirdiği avantajları ve tuzakları tanıma	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ortalama Değer	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/424687