TİB5006 - Erken Dönem Kelam Ekolleri

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ

TEMEL İSLAM BİLİMLERİ - YL

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
Erken Dönem Kelam Ekolleri	TİB5006		3 + 0	7,5	Seçmeli

Birim Bölüm	Temel İslam Bilimleri - YL - Lisansüstü (Yüz yüze)
Amaç	İslâm düşüncesinin kurucu unsuru Kelâm ilminin genel yapısı, İslâm düşünce geleneği içerisindeki yeri, terminolojisi, literatürü, tarihî şahsiyetleri ve ekolleri hakkında dönemsel özelliklerini de dikkate alarak bilgi sahibi olmasını sağlamaktır.
Ders İçeriği	Kelam İlminin tanımı, konusu, gayesi, diğer ilimlerle münasebeti; Kelam ilminin doğuş sebepleri; önemli kelam ekolleri; Hariciler, Şia, Mutezile, Mürcie, Cebriyye; Ehl-i sünnet; Kelamın tarihsel ve metodolojik evreleri; önemli kelam alimleri ve eserleri; deliller ve dini/kelami metotlar.

Hafta	Konu
1	Kelâm ilminin tarifi, konusu, diğer ilimlerle olan ilişkisi, kelâm ilmi denilmesinin sebepleri.
2	Kelâm ilminin doğuşunu hazırlayan problemler, tarihî sebepler, çevre din ve devletlerin dinî/felsefî düşünceleri.
3	İç ihtilâflar: Dönmeler, ilk fırka tohumlarının atılışı, Hz. Peygamber’in vefatından Hz. Ömer döneminin sonuna kadar olan gelişmeler.
4	İç ihtilâflar: Hz. Ömer ve Hz. Ali devrindeki ihtilâflar, fırka tohumlarının belirginleşmesi.
5	I. yüzyılda itikadî fırkalaşmaya doğru gidişin tahlili, nedenleri.
6	İlk ihtilaflara fikrî ve fiilî tepkiler: Kaderiyye ve Cebriyye
7	Akılcı tepki: Mu'tezile
8	Arasınav
9	Ilımlı reaksiyon: Mürcie
10	Radikal Reaksiyon: Hariciler
11	Mekanik Tepki: Selefiyye
12	Eklektik Tepki: Eş'ariyye
13	Eklektik Tepki: Matüridiyye
14	Kelâm metodolojisi
15	Kelam Karşıtı Muhalefet
16	Final

Program Çıktıları
1	Temel İslam bilimleri alanındaki temel kaynakları, gerçekleştireceği bilimsel araştırmalarda kullanabilecek düzeyde tanır.
2	Araştırma yapma ve kaynakları uygun şekilde kullanma becerisine sahip olur.
3	Araştırma yapabilecek yeterli bilgi birikimini edinir ve alanla ilgili temel bilgilere sahip olur.
4	Bilgi kaynaklarından elde ettiği bilgileri, bilimsel kriterler çerçevesinde değerlendirir.
5	Alanla ilgili meseleleri tanır, söz konusu meseleler üzerinde bilimsel düşünme becerisi kazanır.
6	Alanla ilgili kaynakları kullanabilecek derecede Arapça ve bir batı diline sahip olur.
7	Bilimsel araştırma etiğine sahip olur.
8	Alanla ilgili uzmanlık gerektiren bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür.
9	Alanında edindiği bilgileri, farklı alanlardan gelen bilgilerle bütünleştirerek yorumlar ve yeni bilgiler üretir.
10	Alanla ilgili edindiği bilgileri sözlü ve yazılı olarak kullanma becerisine sahip olur.
11	Alanıyla ilgili etkinliklere katılır ve katkıda bulunur.
12	Uzmanlık bilgi ve becerilerini, disiplinler arası çalışmalarda kullanır.

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10	PÇ 11	PÇ 12
Kelâm ilminin İslâm düşünce sistematiği ve tarihi içerisindeki yeri hakkında bilgi sahibi olur.	4	4	4	4	4	4	5	5	5	4	5	4
Kelâm’ın tarih içerisinde üstlendiği işlev ve ortaya koyduğu yöntem hakkında yorum yapabilir	4	4	4	4	5	5	4	4	4	4	4	4
Kelâm’ın önemli şahsiyetlerini ve görüşlerini mukayeseli olarak öğrenir	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4
Klâsik Kelâm literatürünü dönemsel özellikleri bağlamında tanır ve analiz kabiliyeti kazanır	3	3	3	4	4	4	4	4	4	3	3	3
Kelami konularda bilimsel araştırma yeteneği kazanır.	5	5	5	4	3	3	3	4	4	4	3	3
Kelâm ilminin İslâm düşünce sistematiği ve tarihi içerisindeki yeri hakkında bilgi sahibi olur.	3	3	5	4	4	4	5	4	4	4	3	4
Kelâm’ın tarih içerisinde üstlendiği işlev ve ortaya koyduğu yöntem hakkında yorum yapabilir	5	5	4	4	4	4	4	4	4	3	3	3
Kelâm’ın önemli şahsiyetlerini ve görüşlerini mukayeseli olarak öğrenir	3	4	4	3	3	3	3	4	4	3	3	3
Klâsik Kelâm literatürünü dönemsel özellikleri bağlamında tanır ve analiz kabiliyeti kazanır	4	4	4	5	5	5	4	4	4	4	3	3
Kelami konularda bilimsel araştırma yeteneği kazanır.	3	3	4	4	4	4	4	4	4	4	3	3
Ortalama Değer	3,8	3,9	4,1	4	4	4	4	4,1	4,1	3,7	3,4	3,4

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/428435