MBG5010 - Bitkilerde Stres Fizyolojisi

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ

MOLEKÜLER BİYOLOJİ - YL

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
Bitkilerde Stres Fizyolojisi	MBG5010		3 + 0	7,5	Seçmeli

Birim Bölüm	Moleküler Biyoloji - YL - Lisansüstü (teorik ders )
Amaç	Bu ders, bitkilerin çeşitli stres koşullarına karşı gösterdiği fizyolojik, biyokimyasal ve moleküler yanıtları kapsamlı olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Öğrenciler, abiyotik stresler (kuraklık, tuzluluk, sıcaklık, ağır metaller) ve biyotik stresler (patojenler, zararlılar) karşısında bitkilerin savunma mekanizmalarını, stres sinyalizasyonu, gen ifade değişiklikleri ve adaptasyon stratejilerini öğreneceklerdir. Ayrıca iklim değişikliği koşullarında strese dayanıklı bitki geliştirme yaklaşımları ve tarımsal uygulamalarda stres yönetimi konularında uzmanlaşacaklardır.
Ders İçeriği	Bu ders, bitki stres fizyolojisinin temel kavramları ile başlayarak stres tiplerinin sınıflandırılması, stres algılama ve sinyal iletimi mekanizmalarını kapsar. Kuraklık, tuzluluk, sıcaklık stresi gibi abiyotik stres faktörlerinin bitki büyüme, gelişme ve verim üzerindeki etkileri detaylı olarak incelenir. Bitkilerin stres koşullarında su dengesi, fotosentez, solunum ve metabolizma değişiklikleri ele alınır. Stres hormonları (ABA, etilen, jasmonik asit), antioxidant savunma sistemleri ve osmotic adjustment mekanizmaları öğretilir. Moleküler seviyede stres genleri, transkripsiyon faktörleri ve epigenetik düzenlemeler işlenir. Biyotik stres faktörleri, bitki-patojen etkileşimleri ve savunma yanıtları da programa dahildir. İklim değişikliği senaryolarında stres yönetimi, strese tolerant çeşit geliştirme ve tarımsal adaptasyon stratejileri ile ders tamamlanır.

Hafta	Konu
1	Bitki Stres Fizyolojisine Giriş ve Temel Kavramlar
2	Stres Türleri ve Sınıflandırılması (Abiyotik vs Biyotik)
3	Stres Algılama ve Sinyal İletimi Mekanizmaları
4	Kuraklık Stresi: Fizyolojik ve Biyokimyasal Yanıtlar
5	Su Dengesi ve Osmotic Adjustment Mekanizmaları
6	Tuzluluk Stresi ve İyon Homeostazı
7	Sıcaklık Stresi: Soğuk ve Sıcak Stres Yanıtları
8	Ağır Metal Stresi ve Detoksifikasyon Mekanizmaları
9	Fotosentez ve Solunum Üzerine Stres Etkileri
10	Stres Hormonları: ABA, Etilen, Jasmonik Asit I
11	Stres Hormonları: ABA, Etilen, Jasmonik Asit II
12	Antioxidant Savunma Sistemleri ve ROS Metabolizması
13	Biyotik Stresler: Bitki-Patojen Etkileşimleri
14	Moleküler Seviyede Stres Yanıtları ve Gen İfadesi
15	İklim Değişikliği ve Stres Yönetimi Stratejileri

Program Çıktıları
1	Uzmanlık Alanı ölçeğinde metot geliştirme yöntemlerini ve bilgi elde etme yöntemlerini sağlar.
2	Konu üzerine uygulama yapar.
3	Alanıyla ilgili literatür düzeyinde temel bilgiye sahip olur.
4	Sonuçlarını anlatabilir ve tartışabilir.
5	Özgün konular belirleyebilir.
6	Öğrenciler moleküler biyoloji, genetik ve biyoteknoloji ve ilgili alanlarda özgün teknik becerileri geliştirir ve laboratuarda bağımsız olarak çalışabilme yeteneği kazanır.
7	Öğrenciler omik ve rekombinant DNA teknolojilerinin avantajlarını, sınırlarını ve bunların problem çözümlemede nasıl kullanılacağını anlar.
8	Moleküler Biyoloji alanındaki kazanımlarını disiplinler arası çalışmalarda kullanma yetkinliğine sahiptir.
9	Proje tabanlı çalışma yönünde tutum geliştirir.
10	Akademik ve kültürel birikimi ile bilgi toplumu olma sürecine katkıda bulunur.
11	Bilgisayar ve bilişim teknolojilerini alan amaçları doğrultusunda ileri düzeyde kullanabilir.
12	Yaşam boyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirir.
13	Moleküler Biyoloji lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak, bilgilerini ilgili bilim dallarında uzmanlık düzeyinde geliştirir.
14	Çalışma alanındaki konularda/uygulamalarda, evrensel ve toplumsal değerlere duyarlı, ülke çıkarlarını gözeten, araştıran, üreten, etik değerlere sahip bir bireydir.

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10	PÇ 11	PÇ 12	PÇ 13	PÇ 14
Antioxidant savunma sistemleri, stres hormonları ve osmotik düzenleme mekanizmalarını teorik çerçevede yorumlayabilir	5	4	4	4	4	4	4	4	4	3	3	3	3	3
İklim değişikliği senaryolarında stres yönetimi stratejilerini ve strese tolerant çeşit geliştirme yaklaşımlarını eleştirel olarak değerlendirebilir	5	5	5	5	5	4	4	5	5	5	5	5	5	5
Bitkilerin abiyotik stres koşullarına karşı gösterdiği fizyolojik, biyokimyasal ve moleküler yanıtları analiz edebilir ve açıklayabilir	5	5	5	5	5	4	3	5	5	3	3	3	3	3
Kuraklık, tuzluluk ve sıcaklık stresi gibi çevresel stres faktörlerinin bitki büyümesi, gelişmesi ve verimi üzerindeki etkilerini değerlendirerek uygun stres yönetimi stratejileri geliştirebilir	5	5	5	5	5	4	4	5	5	3	3	4	4	4
Stres sinyalizasyonu, gen ifade değişiklikleri ve moleküler düzeydeki adaptasyon süreçlerini teorik olarak değerlendirebili	5	5	5	5	5	5	5	5	5	4	5	5	5	4
stres kavramını bilir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Doğada bitkilere stres oluşturan unsurları bilir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Hormonal sinyallizasyon ve stres arasındaki ilişki arasında bağlantı kurabilir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
stres tiplerine göre fizyolojik yanıtları ayırt edebilir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
tarımsal biyoteknolojideki son gelişmeleri bilir ve yeni hipotezler üretebilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
stres kavramını bilir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Doğada bitkilere stres oluşturan unsurları bilir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Hormonal sinyallizasyon ve stres arasındaki ilişki arasında bağlantı kurabilir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
stres tiplerine göre fizyolojik yanıtları ayırt edebilir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
tarımsal biyoteknolojideki son gelişmeleri bilir ve yeni hipotezler üretebilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
stres kavramını bilir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Doğada bitkilere stres oluşturan unsurları bilir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Hormonal sinyallizasyon ve stres arasındaki ilişki arasında bağlantı kurabilir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
stres tiplerine göre fizyolojik yanıtları ayırt edebilir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
tarımsal biyoteknolojideki son gelişmeleri bilir ve yeni hipotezler üretebilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ortalama Değer	1,25	1,2	1,2	1,2	1,2	1,05	1	1,2	1,2	0,9	0,95	1	1	0,95

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/439424

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ

MOLEKÜLER BİYOLOJİ - YL

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Hafta

Program Çıktıları

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)