TAR6030 - Sultan II. Abdülhamid ve Dönemi

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ

TARİH - DR

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
Sultan II. Abdülhamid ve Dönemi	TAR6030		3 + 0	7,5	Seçmeli

Birim Bölüm	Tarih - DR - Lisansüstü (Yüz yüze)
Amaç	Bu ders, Sultan II. Abdülhamid’in 1876–1909 yılları arasındaki hükümdarlığını siyasi, idari, sosyal ve kültürel yönleriyle ele alır. Ders kapsamında II. Abdülhamid'in istibdat yönetimi, Panislamizm politikası, modernleşme çabaları ve dış ilişkilerde izlediği denge politikaları incelenir. Ayrıca bu dönemin muhalefet hareketleri, basın faaliyetleri ve Meşrutiyet süreciyle olan bağlantıları analiz edilir.
Ders İçeriği	Ders, II. Abdülhamid’in tahta çıkış süreci ve 1876 Anayasası’nın ilanıyla başlar. I. Meşrutiyet’in kısa sürede sona erdirilme sebepleri ele alınır. II. Abdülhamid’in mutlak monarşi yönetimine geçişi ve “istibdat” rejimi detaylandırılır. Mithat Paşa’nın sürgünü ve muhalif kadroların tasfiyesi anlatılır. İstibdat döneminde merkezileşme çabaları ve bürokratik yeniden yapılanma incelenir. Yıldız Sarayı’nın siyasal karar alma sürecindeki rolü değerlendirilir. Hafiyelik ve jurnal sisteminin işleyişi ve toplumsal etkileri tartışılır. Basına ve yayın faaliyetlerine uygulanan sansür politikaları örneklerle açıklanır. Eğitim alanında yapılan reformlar ve modern okul sisteminin yaygınlaştırılması ele alınır. Mülkiye, Harbiye, Darülfünun gibi kurumların gelişimi değerlendirilir. Osmanlı topraklarında modern iletişim ağlarının (telgraf, demiryolu) yaygınlaştırılması anlatılır. II. Abdülhamid’in İslam dünyasına yönelik politikası olan Panislamizm ayrıntılı biçimde incelenir. Halifelik kurumunun siyasi amaçlarla kullanımı tartışılır. Osmanlı dış politikasında denge stratejisi ve büyük devletler arası ilişkiler analiz edilir. Osmanlı-Rus Savaşı (1877–78) ve sonuçları üzerinde durulur. Berlin Antlaşması ve sonrasındaki toprak kayıpları değerlendirilir. Ermeni meselesi ve II. Abdülhamid’in bu meseleye yaklaşımı ele alınır. 1890’larda yaşanan isyanlar ve Abdülhamid'in bu krizlere verdiği tepkiler incelenir. Arap vilayetlerinde yürütülen idari ve dini politikalar tartışılır. Eğitimle birlikte sağlık ve bayındırlık alanında yapılan yatırımlar örnekleriyle açıklanır. II. Abdülhamid döneminde bilimsel ve teknolojik gelişmelere verilen destek incelenir. Dönemin Osmanlı aydınları ile padişah arasındaki ilişkiler ele alınır. Jön Türk hareketinin oluşumu ve II. Abdülhamid’e karşı muhalefetin yükselişi anlatılır. Yurt dışındaki muhalif yayınlar ve Genç Osmanlılar’ın etkisi değerlendirilir. 1905 Ermeni suikast girişimi ve sonuçları tartışılır. II. Meşrutiyet’in ilanına giden süreç ve iç baskılar analiz edilir. 1908 devrimiyle II. Abdülhamid’in yetkilerinin sınırlandırılması anlatılır. 31 Mart Vakası ve bu olayın siyasal sonuçları incelenir. II. Abdülhamid’in tahttan indirilme süreci ve Selanik’e sürgünü detaylandırılır. Ders, II. Abdülhamid döneminin Osmanlı’nın modernleşme süreci içindeki yeriyle ve tarihsel mirasıyla sona erer.

Hafta	Konu
1	II. Meşrutiyet’e giden sürecin genel değerlendirmesi ve dönemin tarihsel çerçevesi.
2	II. Abdülhamid dönemi, istibdat yönetimi ve muhalif hareketlerin doğuşu.
3	İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kuruluşu, yapısı ve amaçları.
4	1908 Devrimi ve II. Meşrutiyet’in ilanı.
5	1876 Anayasası’nın yeniden yürürlüğe girmesi ve Meclis-i Mebusan’ın açılması.
6	Siyasi partilerin kurulması ve çok partili hayata geçiş.
7	31 Mart Vakası: nedenleri, gelişimi ve sonuçları.
8	Ara Sınav
9	1909 anayasa değişiklikleri ve parlamenter sistemin yeniden düzenlenmesi.
10	II. Meşrutiyet döneminde fikir akımları: Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük ve Batıcılık.
11	İttihat ve Terakki’nin iktidarı ele geçirişi ve merkezileşme politikaları.
12	Toplumsal gelişmeler: kadın hareketleri, eğitim reformları ve basın özgürlüğü.
13	Balkan Savaşları, azınlık politikaları ve etnik ayrılıkçı hareketler.
14	1913 Babıâli Baskını, İttihatçı diktatörlük ve Almanya ile yakınlaşma.
15	Genel değerlendirme: II. Meşrutiyet’in Osmanlı siyasal tarihi içindeki yeri ve Cumhuriyet’e etkileri.
16	Yarıyıl Sonu Sınavı

Program Çıktıları
1	Lisansüstü eğitim öğrencisi, olayları değerlendirirken çeşitli tahlil ve tespitler yaparak, tarihi hadiselere daha derinlemesine vakıf olunabileceğini bilir
2	Sosyal bilimlerin sağladığı modern araştırma yöntemlerini uygulayarak çeşitli alanlarda özgün araştırmalar yapabilir. Bu araştırmalarında ana kaynaklara ulaşıp bunların sağladığı bilgileri değerlendirebilir
3	Alanıyla ilgili yapılmış herhangi bir araştırmanın özgün ve bilimsel yeterlilikte bir çalışma olup olmadığı tayin edebilir .
4	Tarih disiplini ile ilgili konularda uzman ya da bilgisi olmayan dinleyicileri bilgilendirir, onlara elde ettiği bulgularla ilgili düşüncelerini açık bir biçimde yazılı ve sözlü olarak ifade eder
5	Sosyal bilimlerin sağladığı metodolojik ve kuramsal imkanları kullanarak tetkik, tahlil ve teşhis yapabilme yeteneğine sahiptir
6	Sahasıyla ilgili çalışmaları yetkin bir şekilde ve inisiyatif kullanarak yapabilir.
7	Araştırmaları esnasında karşılaşabileceği engelleri nasıl aşacağını bilir ve çözümleri uygular.
8	Çalışmaları sırasında bilimsel ahlaki değerleri bir an olsun unutmadan bunlara sadık kalır
9	Tarihçinin sürekli çalışması ve sahasıyla ilgili yayınları takip etmesi gerektiğini bilir. Bunları takip ederken, yeni gelişmelerden ve varılan bilimsel sonuçlardan haberdar olur
10	Çalışmalarının sonuçlarının sadece meslektaşlarına değil, çeşitli toplumsal kesimlere de ulaşmasını sağlar
11	Ülkenin kültürel, medeni ve milli varlığının gelişmesi için bu sonuçları azami ölçüde kullanır
12	Bir sosyal bilimci olduğunun farkında olarak toplumla bağlarını hem mesleki hem de insani anlamda güçlü tutar
13	Kaynak dillerini bilir. Tarih alanında yapılmış güncel araştırmaları takip ederek yeterli düzeyde anlayabilir ve meslektaşları ile iletişim kurabilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olmayı amaç edinir
14	Tarih metodolojisini kullanarak eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, yorumlama ve sentez yapma becerilerine sahiptir ve alanıyla ilgili çalışmaları bağımsız veya ortak çalışma olarak yürütebilir

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10	PÇ 11	PÇ 12	PÇ 13	PÇ 14
Öğrenci, II. Abdülhamid’in tahta çıkış süreci ve yönetim tarzını açıklayabilecektir.	3	5	4	5	5	4	5	4	5	4	5	4	5	4
Öğrenci, istibdat rejimi ve merkeziyetçi politikaların Osmanlı toplumuna etkilerini analiz edebilecektir.	5	4	5	3	4	3	4	3	4	3	4	3	4	3
Öğrenci, II. Abdülhamid’in Panislamizm politikası ve dış ilişkilerde izlediği stratejileri değerlendirebilecektir.	4	3	4	5	4	5	4	5	4	5	4	5	4	5
Öğrenci, dönemin eğitim, basın ve hukuk alanındaki reformlarını kavrayabilecektir.	4	5	4	5	3	4	3	4	3	4	3	4	3	4
Öğrenci, II. Abdülhamid döneminde gelişen muhalefet hareketleri ve Meşrutiyet’in ilan sürecini tartışabilecektir.	3	4	5	5	4	3	4	5	4	5	4	5	4	5
Ortalama Değer	3,8	4,2	4,4	4,6	4	3,8	4	4,2	4	4,2	4	4,2	4	4,2

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/439692