TAR6032 - Tarih Yazımında Biyografi

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ

TARİH - DR

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
Tarih Yazımında Biyografi	TAR6032		3 + 0	7,5	Seçmeli

Birim Bölüm	Tarih - DR - Lisansüstü (Yüz yüze)
Amaç	Bu dersin amacı, öğrencilere tarih yazımında biyografinin yöntem ve tekniklerini öğretmektir. Tarihsel şahsiyetlerin hayatlarını analiz ederek, biyografinin tarih yazımındaki önemini kavramalarını sağlamaktır. Öğrencilerin biyografi türündeki tarihî kaynakları eleştirel bir bakışla değerlendirebilmesi hedeflenir. Ayrıca, tarihsel olayların bireylerin yaşamları üzerindeki etkisini anlamalarına katkıda bulunur. Böylece öğrenciler, tarih yazımında biyografinin kuramsal ve pratik yönlerini bütüncül biçimde öğrenir.
Ders İçeriği	Bu ders, tarih yazımında biyografi türünün önemini ve işlevini inceler. Tarihsel biyografinin temel kavramları ve tarihsel bağlamı tanıtılır. Biyografinin tarih yazımındaki yeri ve farklı tarih disiplinleriyle ilişkisi ele alınır. Tarih yazımında birey merkezli anlatımın avantajları ve sınırlılıkları tartışılır. Biyografi türünün farklı biçimleri ve tarih boyunca gelişimi açıklanır. Tarihsel şahsiyet seçiminin kriterleri ve biyografi yazımındaki etik sorunlar üzerinde durulur. Kaynak çeşitliliği ve kaynak eleştirisi yöntemleri detaylandırılır. Birincil ve ikincil biyografik kaynakların tanımları ve kullanımları incelenir. Arşiv belgeleri, mektuplar, günlükler ve anıların biyografi yazımındaki rolü ele alınır. Tarihsel biyografi ile diğer biyografi türleri arasındaki farklar analiz edilir. Biyografik metinlerde anlatıcı ve bakış açısının önemi vurgulanır. Biyografi yazımında nesnellik ve tarafsızlık sorunları tartışılır. Tarihsel bağlamın biyografik anlatıdaki yeri ve önemi açıklanır. Kişisel hayat ile tarihsel olaylar arasındaki ilişki değerlendirilir. Biyografi yazımında kronoloji ve tematik anlatım teknikleri öğretilir. Biyografi örnekleri üzerinde eleştirel analiz yapılır. Osmanlı, Avrupa ve diğer uygarlıklardan biyografi örnekleri karşılaştırılır. Tarihsel biyografide anlatım dili ve stiline dikkat edilir. Biyografi yazımında psikolojik, sosyolojik ve kültürel analiz yöntemleri tanıtılır. Tarihsel şahsiyetlerin toplum içindeki rolleri ve etkileri değerlendirilir. Biyografi ve otobiyografi arasındaki farklar açıklanır. Tarih yazımında kahramanlık miti ve eleştirisi tartışılır. Kadın tarihçiliğinde biyografinin yeri ve önemi ele alınır. Azınlıklar ve marjinal grupların biyografilerinin tarih yazımına katkıları incelenir. Tarihsel biyografi yazımında disiplinlerarası yaklaşımlar değerlendirilir. Modern biyografi yazımında teknoloji ve dijital kaynakların kullanımı ele alınır. Biyografi yazımında etik sorumluluk ve haklar konusu tartışılır. Biyografik araştırmalarda metodolojik yaklaşımlar öğretilir. Tarihsel şahsiyetlerin karar alma süreçlerinin analizi yapılır. Biyografide kullanılan görsel ve işitsel materyallerin önemi anlatılır. Tarih yazımında biyografi türünün okuyucu üzerindeki etkileri değerlendirilir. Tarihsel biyografide anekdotların kullanımı ve işlevi açıklanır. Biyografi yazımında anlatı bütünlüğü ve tutarlılık teknikleri öğretilir. Tarihsel şahsiyetlerin çok boyutlu portrelerinin çizilmesi üzerinde durulur. Tarihsel olaylarla bireylerin karşılıklı etkileşimi analiz edilir. Tarih yazımında biyografi türünün politik ve ideolojik kullanımları tartışılır. Tarihsel biyografide kronik ve monografik yaklaşımlar karşılaştırılır. Biyografi yazımında zaman ve mekân kavramlarının önemi açıklanır. Tarih yazımında biyografi ile anlatı ve belgesel türleri arasındaki etkileşim incelenir. Biyografi türünün tarih öğretimindeki yeri ve katkıları değerlendirilir. Tarih yazımında büyük şahsiyetler ile sıradan insanların biyografilerinin karşılaştırılması yapılır. Tarihsel biyografi yazımında kullanılan çeşitli kaynakların doğruluk ve güvenilirlik sorunları ele alınır. Biyografi yazımında anlatıcının perspektifinin metin üzerindeki etkisi tartışılır. Tarihsel biyografide dramatizasyonun sınırları ve olanakları değerlendirilir. Biyografi yazımında kullanılan dilin ve anlatım biçiminin okuyucu üzerindeki etkileri analiz edilir. Tarihsel şahsiyetlerin biyografik anlatılardaki sembolik anlamları tartışılır. Biyografi yazımında tarihsel eleştiri ve kuramsal yaklaşımlar öğretilir. Tarihsel biyografinin günümüz akademik tarih yazımındaki yeri değerlendirilir. Biyografi türünün tarih yazımındaki gelecek perspektifleri ve dijital çağdaki dönüşümü incelenir. Ders boyunca öğrenciler, tarih yazımında biyografinin hem teorik hem de pratik yönlerini öğrenir ve uygulama yapar.

Hafta	Konu
1	Osmanlı tarih yazımında biyografinin önemi ve temel kavramlar tanıtılır.
2	Osmanlı tarih yazımında kullanılan kaynak türleri ve biyografik materyaller incelenir.
3	Osmanlı dönemi tarihçilerinin biyografi yazımına yaklaşımları ve üslupları analiz edilir.
4	Klasik Osmanlı biyografilerinde hayat anlatımı ve tarihsel bağlam değerlendirilir.
5	Tezkireler ve siyasetnâmelerde biyografi unsurları araştırılır.
6	Osmanlı’da devlet adamları ve padişah biyografilerinin yapısı ve işlevi tartışılır.
7	Kadınların biyografileri ve Osmanlı tarih yazımında görünürlükleri ele alınır.
8	Ara Sınav
9	Dini şahsiyetlerin biyografik anlatıları ve tarihsel etkileri incelenir.
10	Osmanlı’da alimler, sanatçılar ve kültür adamlarının biyografileri değerlendirilir.
11	Modern biyografi yazım teknikleri ve Osmanlı tarih yazımına etkileri tanıtılır.
12	Osmanlı tarihi biyografilerinde kaynak eleştirisi ve metodolojik yaklaşımlar öğretilir.
13	Osmanlı tarih yazımında biyografinin siyasal ve ideolojik kullanımları tartışılır.
14	Biyografi yazımında anlatıcı bakış açısı ve metin analizi yapılır.
15	Modern dönemde Osmanlı biyografi yazımında değişen yaklaşımlar ve akademik tartışmalar ele alınır.
16	Yarıyıl Sonu Sınavı

Ders İş Yükü	Çalışma Türü / Öğretim Metotlar	Süresi (Saat)	Sayısı
Önceden planlanmış özel beceriler	Özel Destek / Yapısal Örnekler	14	3
Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme	Tartışmalı Ders	14	3
Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması	Beyin Fırtınası	6	1
Önceden planlanmış özel beceriler	Problem Çözme	14	2
Dinleme ve anlamlandırma	Ders	14	3
Önceden planlanmış özel beceriler	Rol Yapma / Drama	14	2
Ara Sınav 1		1	1
Ödev 1		1	1
Final		1	1
Ders İş Yükü:		191
AKTS (Ders İş Yükü / 25.5):		7,49

Program Çıktıları
1	Lisansüstü eğitim öğrencisi, olayları değerlendirirken çeşitli tahlil ve tespitler yaparak, tarihi hadiselere daha derinlemesine vakıf olunabileceğini bilir
2	Sosyal bilimlerin sağladığı modern araştırma yöntemlerini uygulayarak çeşitli alanlarda özgün araştırmalar yapabilir. Bu araştırmalarında ana kaynaklara ulaşıp bunların sağladığı bilgileri değerlendirebilir
3	Alanıyla ilgili yapılmış herhangi bir araştırmanın özgün ve bilimsel yeterlilikte bir çalışma olup olmadığı tayin edebilir .
4	Tarih disiplini ile ilgili konularda uzman ya da bilgisi olmayan dinleyicileri bilgilendirir, onlara elde ettiği bulgularla ilgili düşüncelerini açık bir biçimde yazılı ve sözlü olarak ifade eder
5	Sosyal bilimlerin sağladığı metodolojik ve kuramsal imkanları kullanarak tetkik, tahlil ve teşhis yapabilme yeteneğine sahiptir
6	Sahasıyla ilgili çalışmaları yetkin bir şekilde ve inisiyatif kullanarak yapabilir.
7	Araştırmaları esnasında karşılaşabileceği engelleri nasıl aşacağını bilir ve çözümleri uygular.
8	Çalışmaları sırasında bilimsel ahlaki değerleri bir an olsun unutmadan bunlara sadık kalır
9	Tarihçinin sürekli çalışması ve sahasıyla ilgili yayınları takip etmesi gerektiğini bilir. Bunları takip ederken, yeni gelişmelerden ve varılan bilimsel sonuçlardan haberdar olur
10	Çalışmalarının sonuçlarının sadece meslektaşlarına değil, çeşitli toplumsal kesimlere de ulaşmasını sağlar
11	Ülkenin kültürel, medeni ve milli varlığının gelişmesi için bu sonuçları azami ölçüde kullanır
12	Bir sosyal bilimci olduğunun farkında olarak toplumla bağlarını hem mesleki hem de insani anlamda güçlü tutar
13	Kaynak dillerini bilir. Tarih alanında yapılmış güncel araştırmaları takip ederek yeterli düzeyde anlayabilir ve meslektaşları ile iletişim kurabilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olmayı amaç edinir
14	Tarih metodolojisini kullanarak eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, yorumlama ve sentez yapma becerilerine sahiptir ve alanıyla ilgili çalışmaları bağımsız veya ortak çalışma olarak yürütebilir

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10	PÇ 11	PÇ 12	PÇ 13	PÇ 14
Öğrenci, Osmanlı tarih yazımında biyografinin tarihî önemini ve işlevini açıklayabilir.	4	5	4	5	5	5	4	4	5	5	5	4	5	4
Osmanlı biyografik kaynaklarını tanıyıp eleştirel değerlendirme yapabilir.	5	5	4	5	4	4	5	4	5	5	4	4	5	5
Osmanlı dönemi önemli şahsiyetlerinin hayat hikayelerini tarihsel bağlamda analiz edebilir.	4	4	5	5	4	4	5	5	4	5	4	5	4	4
Biyografi yazımında kullanılan metodolojik yaklaşımları ve anlatım tekniklerini kavrayabilir.	5	4	4	4	5	5	4	4	4	4	5	5	4	4
Osmanlı tarih yazımında biyografinin siyasal, kültürel ve ideolojik rollerini tartışabilir.	4	5	4	4	5	4	5	5	5	4	4	4	4	5
Ortalama Değer	4,4	4,6	4,2	4,6	4,6	4,4	4,6	4,4	4,6	4,6	4,4	4,4	4,4	4,4

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/439694