TAR5042 - Yakınçağ'da Türkistan

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ

TARİH - YL

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
Yakınçağ'da Türkistan	TAR5042		3 + 0	7,5	Seçmeli

Birim Bölüm	Tarih - YL - Lisansüstü (Face o face)
Amaç	Bu dersin amacı, Yakınçağ’da Türkistan bölgesindeki siyasi, toplumsal ve ekonomik dönüşümleri derinlemesine analiz etmektir. Öğrenciler, bölgedeki hanlıkların yönetim yapıları ve modernleşme çabalarını eleştirel bir perspektifle inceleyeceklerdir. Ders, Rus, Çin ve İngiliz etkileri ile bölgesel etkileşimlerin tarihsel sonuçlarını değerlendirmeyi hedefler. Ayrıca, öğrenciler Türkistan’daki kültürel, dini ve toplumsal değişim süreçlerini karşılaştırmalı yöntemlerle inceleme fırsatı bulacaklardır. Ders sonunda katılımcılar, Yakınçağ Türkistan tarihine dair özgün araştırmalar geliştirebilecek ve akademik tartışmalara katkı sağlayabileceklerdir.
Ders İçeriği	Ders, Yakınçağ Türkistan’ın coğrafi ve demografik yapısının detaylı analizi ile başlar. Bölgedeki ana etnik gruplar ve kabile yapıları tanıtılır. Hanlıkların tarihsel kökenleri ve siyasi organizasyonları ele alınır. Buhara, Hive ve Hokand hanlıklarının yönetim sistemleri incelenir. Hanlıklar arasındaki diplomatik ilişkiler değerlendirilir. Dış güçlerin bölgeye yönelik politikaları tartışılır. Rus İmparatorluğu’nun Türkistan’a ilerleyişi detaylı şekilde ele alınır. İngiliz ve Çin etkileri analiz edilir. Büyük Oyun bağlamında bölgesel rekabet incelenir. XIX. yüzyılın başlarından itibaren ekonomik dönüşümler açıklanır. Tarım, hayvancılık ve ticaret sistemleri incelenir. Pamir ve Fergana vadilerindeki ticaret yolları değerlendirilir. İpek Yolu’nun bölgesel etkisi tartışılır. Göçebe yaşam biçimleri detaylı şekilde ele alınır. Çadırlı toplumların yapısı incelenir. Hanlıkların modernleşme çabaları analiz edilir. Eğitim ve kültürel kurumların dönüşümü tartışılır. İslam’ın toplumsal etkileri ele alınır. Sufi topluluklarının rolü değerlendirilir. Kadınların sosyal konumu incelenir. Yerel liderlerin direniş stratejileri tartışılır. Ayaklanmalar ve bölgesel isyanlar analiz edilir. Milliyetçi ve modernist hareketlerin başlangıçları ele alınır. Sovyetler Birliği’nin Türkistan politikaları incelenir. Rus yönetim reformları değerlendirilir. Sosyal sınıf ilişkileri tartışılır. Ekonomik kalkınma projeleri ve altyapı yatırımları incelenir. Ulaşım ve demiryolu projeleri ele alınır. Dış yatırım ve sanayileşmenin etkileri değerlendirilir. Kırsal ve kentsel yerleşimlerin dönüşümü tartışılır. Nüfus hareketleri ve göçler incelenir. Bölgesel kültürel hareketler ele alınır. Sanat, edebiyat ve folklorun dönüşümü analiz edilir. Dini reform hareketleri incelenir. Toplumsal değişim ve modernleşme süreçleri değerlendirilir. Hanlıklar ve yerel elitlerin stratejik kararları ele alınır. Çarlık ve Sovyet baskıları karşılaştırılır. Askeri çatışmalar ve sınır anlaşmazlıkları tartışılır. Bölge halkının günlük yaşamı ve gelenekleri incelenir. Ekonomik entegrasyon ve ticari ağlar değerlendirilir. Kültürel kimlik ve etnik ilişkiler analiz edilir. Uluslararası ilişkiler ve bölgesel etkileşimler ele alınır. Modernleşme ve geleneksel değerler arasındaki gerilimler tartışılır. Arşiv ve kaynak kullanımı öğretilir. Araştırma yöntemleri ve tarihsel analiz teknikleri tanıtılır. Öğrenciler akademik makale ve proje geliştirme fırsatı bulurlar. Ders, XX. yüzyıl ortalarına kadar Türkistan’daki dönüşümlerin kapsamlı bir analizi ile sona erer.

Hafta	Konu
1	Türk Dünyası Kavramı ve Coğrafyası
2	Orta Asya Türkleri
3	Karadeniz Civarındaki Türk Unsurlar
4	İran Türkleri
5	Ortadoğu’daki Türk Unsurlar
6	Doğu Avrupa’daki Türk Unsurlar
7	Çarlık Rusyası’nın Yıkılışının Türk Dünyası Üzerindeki Etkileri
8	Ara Sınav
9	Sovyetler’in Türk Dünyası’na Uyguladığı Politikalar
10	I.Dünya Savaşı’nın Türk Dünyası’na Etkileri
11	Sovyet Rusya’nın Yıkılışının Türk Dünyası’na Etkileri
12	Orta Asya’daki Türkî Cumhuriyetler
13	Azerbaycan ve Kazakistan
14	Özbekistan ve Türkmenistan
15	Kırgızistan ve Diğerleri
16	Yarıyıl Sonu Sınavı

Program Çıktıları
1	Lisansüstü eğitim sırasında öğrenci, tarihin yalnızca olayların ne zaman ve nasıl olduğunu inceleyen bir bilim dalı olmadığını, olaylar arasındaki ilişkilerin ve bu ilişkiler sonucu ortaya çıkan olguların tahlilini hedeflediğini öğrenmiştir. Bu sayede olayları değerlendirirken çeşitli tahlil ve tespitler yaparak, tarihi hadiselere daha derinlemesine vakıf olunabileceğini bilir.
2	Sosyal bilimlerin sağladığı modern araştırma yöntemlerini uygulayarak çeşitli alanlarda özgün araştırmalar yapabilir. Bu araştırmalarında ana kaynaklara ulaşıp, bunların sağladığı bilgileri değerlendirebilir.
3	Alanıyla ilgili yapılmış herhangi bir araştırmanın özgün ve bilimsel yeterlilikte bir çalışma olup olmadığı tayin edebilir.
4	Tarih disiplini ile ilgili konularda uzman ya da bilgisi olmayan dinleyicileri bilgilendirir, onlara elde ettiği bulgularla ilgili düşüncelerini açık bir biçimde yazılı ve sözlü olarak ifade eder.
5	Sosyal bilimlerin sağladığı metodolojik ve kuramsal imkanları kullanarak tetkik, tahlil ve teşhis yapabilme yeteneğine sahiptir.
6	Sahasıyla ilgi çalışmaları yetkin bir şekilde ve insiyatif kullanarak yapabilir.
7	Araştırmaları esnasında karşılaşabileceği engelleri nasıl aşacağını bilir ve çözümleri uygular.
8	Çalışmaları sırasında bilimsel ahlaki değerleri bir an olsun unutmadan, bunlara sadık kalır.
9	Tarihçinin sürekli çalışması ve sahasıyla ilgili yayınları takip etmesi gerektiğini bilir. Bunları takip ederken, yeni gelişmelerden ve varılan bilimsel sonuçlardan haberdar olur.
10	Çalışmalarının sonuçlarının sadece meslektaşlarına değil, çeşitli toplumsal kesimlere de ulaşmasını sağlar.
11	Ülkenin kültürel, medeni ve milli varlığının gelişmesi için bu sonuçları azami ölçüde kullanır.
12	Bir sosyal bilimci olduğunun farkında olarak toplumla bağlarını hem mesleki, hem de insani anlamda güçlü tutar.
13	Kaynak dillerini bilir. Tarih alanında yapılmış güncel araştırmaları takip ederek yeterli düzeyde anlayabilir ve meslektaşları ile iletişim kurabilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olmayı amaç edinir.
14	Tarih metodolojisini kullanarak, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, yorumlama ve sentez yapma becerilerine sahiptir ve alanıyla ilgili çalışmaları bağımsız veya ortak çalışma olarak yürütebilir.

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10	PÇ 11	PÇ 12	PÇ 13	PÇ 14
Öğrenciler, 18. ve 19. yüzyılda Türkistan’daki hanlıkların siyasi yapısını analiz edebilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Öğrenciler, Rus ve Çin yayılmacılığının Türkistan üzerindeki etkilerini değerlendirebilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Öğrenciler, Türkistan’daki modernleşme ve Cedidcilik hareketlerini açıklayabilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Öğrenciler, Yakınçağ’da Türkistan toplumunun ekonomik ve sosyal dönüşümlerini yorumlayabilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Öğrenciler, döneme ait kronik ve tarihî kaynakları eleştirel bir şekilde kullanabilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ortalama Değer	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/439750