TAR5045 - Yeniçağ'da Türkistan

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ

TARİH - YL

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
Yeniçağ'da Türkistan	TAR5045		3 + 0	7,5	Seçmeli

Birim Bölüm	Tarih - YL - Lisansüstü (Yüz yüze)
Amaç	Bu dersin amacı, 15. yüzyıldan 18. yüzyıl sonuna kadar Türkistan coğrafyasındaki siyasi, toplumsal ve kültürel gelişmeleri analiz etmektir. Timur İmparatorluğu sonrası hanlıkların ortaya çıkışı, bölgedeki güç dengeleri ve dış ilişkiler dersin temel inceleme alanlarıdır. Öğrencilerin, dönemin kaynaklarını eleştirel biçimde değerlendirmeleri ve Türkistan’ın tarihsel süreçteki dönüşümünü kavramaları hedeflenir. Ayrıca, bölgedeki İslamlaşma, şehirleşme, ekonomik faaliyetler ve kültürel etkileşimler derinlemesine incelenir. Ders sonunda öğrenciler, Yeniçağ’da Türkistan’ın tarihsel önemini ve etkilerini akademik düzeyde analiz edebilecek bilgi ve beceriye sahip olurlar.
Ders İçeriği	Ders, Yeniçağ Türkistan’ın coğrafi ve demografik yapısının incelenmesiyle başlar. Bölgedeki ana etnik gruplar ve kabile yapıları tanıtılır. Hanlıkların tarihi kökenleri ve siyasi organizasyonları ele alınır. Buhara, Hive ve Hokand hanlıklarının yönetim sistemleri detaylı şekilde incelenir. Hanlıklar arasındaki diplomatik ilişkiler değerlendirilir. İslam’ın toplumsal ve kültürel etkileri tartışılır. Sufi topluluklarının bölgedeki rolü analiz edilir. XIX. yüzyılın başlarından itibaren bölgedeki ekonomik dönüşümler açıklanır. Tarım, hayvancılık ve ticaret sistemleri incelenir. Pamir ve Fergana vadilerindeki ticaret yolları değerlendirilir. İpek Yolu’nun bölgesel etkisi tartışılır. Göçebe yaşam biçimleri ve çadırlı toplulukların yapısı ele alınır. Hanlıkların modernleşme çabaları analiz edilir. Eğitim ve kültürel kurumların dönüşümü incelenir. Batı etkisi ve teknolojik yeniliklerin bölgeye girişi tartışılır. Bölgesel askeri çatışmalar ve sınır anlaşmazlıkları ele alınır. İngiliz ve Rus rekabeti, “Büyük Oyun” çerçevesinde incelenir. Bölgedeki yerel liderlerin direniş stratejileri analiz edilir. Sosyal yapı ve sınıf ilişkileri değerlendirilir. Tarım teknikleri ve sulama sistemleri üzerinde durulur. Ticaret ağlarının modernleşme süreci açıklanır. Sanayi faaliyetlerinin bölgeye etkisi tartışılır. Ulaşım ve demiryolu projeleri incelenir. Dış ekonomik yatırımların bölgeye etkisi ele alınır. Kırsal ve kentsel yerleşimlerin dönüşümü değerlendirilir. Nüfus hareketleri ve göçler tartışılır. Kültürel hareketler ve sanat eserleri incelenir. Dini reformlar ve toplumsal değişim süreçleri analiz edilir. Kadınların toplumsal konumu ve aile yapıları ele alınır. Hanlıkların diplomatik ilişkileri detaylı şekilde incelenir. Modernleşme ve geleneksel değerler arasındaki çatışmalar tartışılır. Bölgedeki sosyal ve ekonomik kalkınma projeleri değerlendirilir. İklim ve coğrafyanın ekonomik ve sosyal yaşama etkisi analiz edilir. Bölge halklarının günlük yaşamı ve gelenekleri incelenir. Bölgesel edebiyat ve folklor örnekleri ele alınır. Yerel liderlerin karar alma süreçleri ve hanedan politikaları tartışılır. Hanlıkların çöküş nedenleri ve reform çabaları incelenir. Sovyetler öncesi bölgesel güç dengeleri analiz edilir. Dış güçlerin bölge üzerindeki etkileri değerlendirilir. Çin, Rusya ve İngiltere’nin politikaları tartışılır. Büyük Oyun ve bölgesel stratejiler incelenir. Bölgedeki ayaklanmalar ve isyanlar detaylı şekilde ele alınır. Milliyetçi hareketlerin başlangıcı analiz edilir. Modern eğitim ve kültür reformları incelenir. Tarım ve ticaret tekniklerindeki dönüşümler tartışılır. Toplumsal değişim ve ekonomik gelişmeler analiz edilir. Bölgesel güvenlik ve askeri yapı ele alınır. Hanlıklar ve yerel elitlerin stratejik kararları incelenir. Arşiv ve kaynak kullanımı öğretilir. Araştırma yöntemleri ve tarihsel analiz teknikleri tanıtılır. Ders boyunca öğrenciler, Yeniçağ Türkistan tarihine dair özgün araştırmalar geliştirme fırsatı bulurlar. Ders, XX. yüzyıl başına kadar Türkistan’daki toplumsal, ekonomik ve siyasi dönüşümlerin kapsamlı analizi ile sona erer.
Ders Veren	Seda YILMAZ VURGUN

Hafta	Konu
1	Türk Dünyası Kavramı Ve Coğrafyası
2	Yeniçağ Türkistan Tarihinin Kaynakları
3	Özbek Kavramı Ve Özbeklerin Ortaya Çıkışı
4	Ebu’l-Hayır Han Ve Özbeklerin Türkistan’a Gelişi
5	Muhammed Şibani Han: Timurlular Ve Safevilerle İlişkiler
6	Ubeydullah Ve Nevruz Ahmed Han Dönemleri
7	İskender Han Ve II. Abdullah Han Dönemleri
8	Ara Sınav
9	Özbeklerde Hakimiyet Anlayışı Ve Devlet Teşkilatı
10	Özbeklerde Askeri Yapı Ve Mali Organizasyon
11	Kazak Mefhumu Ve Kazakların Ortaya Çıkışı
12	Kazak Hanlığının Yükselme Dönemi
13	Aktaban Şubrındı Ve Kazak Hanlığı’nın Parçalanması
14	Kazak Hanlığı’nda Devlet Teşkilatı Ve Askeri Yapı
15	Kazak Hanlığı’nda İdari Ve Mali Yapı
16	Yarıyıl Sonu Sınavı

Ders İş Yükü	Çalışma Türü / Öğretim Metotlar	Süresi (Saat)	Sayısı
Önceden planlanmış özel beceriler	Problem Çözme	3	14
Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme	Tartışmalı Ders	3	14
Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması	Beyin Fırtınası	3	14
Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, Bilişim becerileri	Benzetim	1	6
Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme	Küçük Grup Tartışması	1	14
Dinleme ve anlamlandırma	Ders	3	14
Ara Sınav 1		1	1
Kısa Sınav 1		1	1
Final		1	1
Ders İş Yükü:		191
AKTS (Ders İş Yükü / 25.5):		7,49

Program Çıktıları
1	Lisansüstü eğitim sırasında öğrenci, tarihin yalnızca olayların ne zaman ve nasıl olduğunu inceleyen bir bilim dalı olmadığını, olaylar arasındaki ilişkilerin ve bu ilişkiler sonucu ortaya çıkan olguların tahlilini hedeflediğini öğrenmiştir. Bu sayede olayları değerlendirirken çeşitli tahlil ve tespitler yaparak, tarihi hadiselere daha derinlemesine vakıf olunabileceğini bilir.
2	Sosyal bilimlerin sağladığı modern araştırma yöntemlerini uygulayarak çeşitli alanlarda özgün araştırmalar yapabilir. Bu araştırmalarında ana kaynaklara ulaşıp, bunların sağladığı bilgileri değerlendirebilir.
3	Alanıyla ilgili yapılmış herhangi bir araştırmanın özgün ve bilimsel yeterlilikte bir çalışma olup olmadığı tayin edebilir.
4	Tarih disiplini ile ilgili konularda uzman ya da bilgisi olmayan dinleyicileri bilgilendirir, onlara elde ettiği bulgularla ilgili düşüncelerini açık bir biçimde yazılı ve sözlü olarak ifade eder.
5	Sosyal bilimlerin sağladığı metodolojik ve kuramsal imkanları kullanarak tetkik, tahlil ve teşhis yapabilme yeteneğine sahiptir.
6	Sahasıyla ilgi çalışmaları yetkin bir şekilde ve insiyatif kullanarak yapabilir.
7	Araştırmaları esnasında karşılaşabileceği engelleri nasıl aşacağını bilir ve çözümleri uygular.
8	Çalışmaları sırasında bilimsel ahlaki değerleri bir an olsun unutmadan, bunlara sadık kalır.
9	Tarihçinin sürekli çalışması ve sahasıyla ilgili yayınları takip etmesi gerektiğini bilir. Bunları takip ederken, yeni gelişmelerden ve varılan bilimsel sonuçlardan haberdar olur.
10	Çalışmalarının sonuçlarının sadece meslektaşlarına değil, çeşitli toplumsal kesimlere de ulaşmasını sağlar.
11	Ülkenin kültürel, medeni ve milli varlığının gelişmesi için bu sonuçları azami ölçüde kullanır.
12	Bir sosyal bilimci olduğunun farkında olarak toplumla bağlarını hem mesleki, hem de insani anlamda güçlü tutar.
13	Kaynak dillerini bilir. Tarih alanında yapılmış güncel araştırmaları takip ederek yeterli düzeyde anlayabilir ve meslektaşları ile iletişim kurabilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olmayı amaç edinir.
14	Tarih metodolojisini kullanarak, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, yorumlama ve sentez yapma becerilerine sahiptir ve alanıyla ilgili çalışmaları bağımsız veya ortak çalışma olarak yürütebilir.

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10	PÇ 11	PÇ 12	PÇ 13	PÇ 14
Öğrenciler, Yeniçağ’da Türkistan’daki hanlıkların siyasi ve idari yapılarını analiz edebileceklerdir.	3	5	3	5	3	5	3	4	3	4	3	4	3	4
Bölgedeki ekonomik, sosyal ve kültürel dönüşümleri eleştirel bir perspektifle değerlendirebileceklerdir.	3	4	3	4	3	4	3	4	3	4	3	4	3	4
Öğrenciler, dış güçlerin Türkistan üzerindeki etkilerini ve bölgesel etkileşimleri inceleyebileceklerdir.	3	4	3	4	3	4	3	4	3	4	3	4	3	4
Toplumsal yapılar, göçebe yaşam biçimleri ve modernleşme süreçlerini karşılaştırmalı yöntemlerle analiz edebileceklerdir.	3	4	3	4	3	4	3	4	3	4	3	4	3	4
Ders sonunda öğrenciler, Yeniçağ Türkistan tarihine dair özgün araştırmalar geliştirebilecek ve akademik tartışmalara katkı sağlayabileceklerdir.	3	4	3	4	5	4	5	4	5	4	5	4	5	4
Ortalama Değer	3	4,2	3	4,2	3,4	4,2	3,4	4	3,4	4	3,4	4	3,4	4

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/439753