TBA5049 - Dinî, Siyasî, Kültürel Yönüyle Alevilik-Bektâşîlik

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ

TEMEL İSLAM BİLİMLERİ - YL (ARAPÇA)

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
Dinî, Siyasî, Kültürel Yönüyle Alevilik-Bektâşîlik	TBA5049		3 + 0	7,5	Seçmeli

Birim Bölüm	Temel İslam Bilimleri - YL (Arapça) - Lisansüstü (yüzyüze)
Amaç	İslam mezhepleri umumiyetle Zahiri ve Batıni şeklinde iki temel kategoriye ayrılırlar. Alevilik/Bektaşilik geleneği Batıni gelenek içerisinde şekillenen ve büyük oranda sözlü gelenek yoluyla günümüze kadar gelen bir mezhebi yapılanmadır. Bu mezhebin tarihi, teşekkülü, doktriner yapısı, oluşturduğu dini/kültürel kimlik, temel kaynakları, kurumları, modern dönemdeki talepleri bu ders çerçevesinde ele alınır.
Ders İçeriği	İslam Mezhep mirası, temel kaynaklar, kavramlar, problemler. Zahiri ve Batıni İslam mezhepleri Alevilik/Bektaşiliğin tarihi. Alevi/Bektaşi ayrımı, ortak ve farklı alanların tahlili. Günümüz Aleviliğinin temel problemleri, yaşanan süreçler ve Alevilik çalıştayları kavranılır.

Hafta	Konu
1	İslam Mezhep mirası, temel kaynaklar, kavramlar, problemler.
2	Zahiri ve Batıni İslam mezhepleri
3	Alevilik/Bektaşiliğin tarihi.
4	Anadolu Aleviliğinin Batıni mezhep geleneği içindeki yerini anlama.
5	Aleviliğin bir mezhep formuna gelişinden önce sahip olduğu pro-Alevi form, dönemin siyasi olaylarının dini kültürü şekillendirmedeki etkisini anlama.
6	Aleviliğin müstakil bir mezhep olarak tarih sahnesine çıkışı ve gelişmesi.
7	Alevi/Bektaşi ayrımı, ortak ve farklı alanların tahlili.
8	Alevi din anlayışının temel müesseseleri, cem, semah, dede, hayvan kültü vs. unsurların öğrenimi.
9	Alevi cemaatinin modern bilinir ve tanınır hale gelmesi, kamusal alana açılmak süreci kavranır.
10	Günümüz Aleviliğinin temel problemleri, yaşanan süreçler ve Alevilik çalıştayları kavranılır.
11	Cumhuriyet döneminde Alevilik, Aleviliğin kamusal alana açılması
12	Modern dönemlerde Alevi kimliğini tanımlama çabaları
13	Kamuoyunda Alevi açılımı olarak bilinen süreç ve Alevi cemaatin cumhuriyet tarihi boyunca ilk defa resmen muhatap alınması.
14	Günümüzde Alevi cemaati, beklentiler, umutlar, hayal kırıklıkları, yeni yol haritaları.

Program Çıktıları
1	Temel İslam bilimleri alanındaki temel kaynakları, gerçekleştireceği bilimsel araştırmalarda kullanabilecek düzeyde tanır.
2	Araştırma yapma ve kaynakları uygun şekilde kullanma becerisine sahip olur.
3	Araştırma yapabilecek yeterli bilgi birikimini edinir ve alanla ilgili temel bilgilere sahip olur.
4	Bilgi kaynaklarından elde ettiği bilgileri, bilimsel kriterler çerçevesinde değerlendirir.
5	Alanla ilgili meseleleri tanır, söz konusu meseleler üzerinde bilimsel düşünme becerisi kazanır.
6	Alanla ilgili kaynakları kullanabilecek derecede Arapça ve bir batı diline sahip olur.
7	Bilimsel araştırma etiğine sahip olur.
8	Alanla ilgili uzmanlık gerektiren bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür.
9	Alanında edindiği bilgileri, farklı alanlardan gelen bilgilerle bütünleştirerek yorumlar ve yeni bilgiler üretir.
10	Alanla ilgili edindiği bilgileri sözlü ve yazılı olarak kullanma becerisine sahip olur.
11	Alanıyla ilgili etkinliklere katılır ve katkıda bulunur.
12	Uzmanlık bilgi ve becerilerini, disiplinler arası çalışmalarda kullanır.

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10	PÇ 11	PÇ 12
Alevilik kavramını bilir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Bektaşilik kavramını bilir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Alevi ve Bektaşi kavramlarını karşılaştırabilir	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ortalama Değer	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/439888