TDE6009 - Eski Türkçede Nesir Okumaları

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - DR

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
Eski Türkçede Nesir Okumaları	TDE6009		3 + 0	7,5	Seçmeli

Birim Bölüm	Türk Dili ve Edebiyatı - DR - Lisansüstü (yüzyüze)
Amaç	Türk dilinin tarihi dönemlerinden seçmeli metinleri okuyup incelemek; Eski Türkçe (Köktürkçe, Uygurca ve Karahanlı Türkçesi) dönemlerinin karşılaştırmalı dil özelliklerini metinlerle yorumlayabilmek.
Ders İçeriği	Eski Türkçe (Köktürkçe, Uygurca ve Karahanlı Türkçesi) metinleri ve hem art zamanlı hem eş zamanlı dil incelemesi.
Ders Veren	Zemire GULCALI

Hafta	Konu
1	Türk Dilinin Tarihi dönemleri hakkında ayrıntılı bilgi vermek; Türk dilinin tarihi dönemlere ayrılmasında kullanılan farklı ölçütleri karşılaştırmak; bu konuda yapılan önemli çalışmaları tanıtmak. Türk Dilinin Tarihi döneminde kullanılan alfabeleri özellikleriyle anlatmak ve bu alfabelerle yazılan eserler hakkında bilgi vermek.
2	Eski Türkçe döndemi hakkında genel bilgi vermek; Eski Türkçe döneminin evrelere ayrılmasında kullanılan ölçütler ve yapılan çalışmaları eleştirel yöntemle değerlendirmek; Türk Dilinin tasnifi konusunu işlemek.
3	1. ve 2. Köktürk kağanlığı, Ötüken Uygur kağanlıklarının kısa tarihini aktarmak; bu dönemden kalan Eski Türk Runik yazıtlarını tanıtmak; Yenisey yazıtları ve öteki yazıtlar, Başta Irk Bitig olmak üzere köktürk alfabesiyle kağıda yazılı metinleri tanıtmak; yazılıyazıtların keşfi, araştırılma tarihçesi hakkında bilgi vermek.
4	Köktürkçenin başlıca dil özelliklerini, imla özelliğini, yapım ve çekim eklerini vs. metinler eşliğinde anlatmak (Kül Tegin metninden parçalarla).
5	Köktürkçede sayı sistemi ve 12 Hayvanlı Türk takvimi hakkında bilgi vermek; Kül Tegin metninden okuma yapmak ve dil incelemesi yapmak.
6	Tunyukuk yazıtından okuma yapmak, dil incelemesi yapmak.
7	Uygur Yazıtları, Yenisey Yazıtlaru veya Irg Bitig'den örnek metin okumak, dil incelemesi yapmak.
8	Ara sınav
9	Eski Uygurca metinlerin keşfi ve yapılan ilk çalışmalar; Eski Uygurca döneminin dil özellikleri ve dil bilgisi yönleriyle tanıtımı; Soğd menşeli Uygur alfabesi ve imla özelliklerinin gösterimi; Budist, Maniheist, Hristiyan çevreye ait metinleri tanıtımı; Din dışı sivil metinler hakkında bilgi verilmesi.
10	Uygurca metin okumak ve dil incelemesi yapmak
11	Uygurca metin okumak ve dil incelemesi yapmak
12	Uygurca metin okumak ve dil incelemesi yapmak
13	Karahanlı Devletinin kısa tarihi; Karahanlı Türkçesinin Orhon Türkçesi ve Uygurcadan farklı yazım özellikleri; Karahanlı Türkçesinin Türk dilinin tarihi dönemleri arasındaki yer; yapılan çalışmalar ve temel başvuru kaynakları; Karahanlı Türkçesiyle yazılan eserler.
14	Divanu Lugat'it Türk'ten metin okumak ve dil incelemesi yapmak.
15	Kutadgu Bilig'den örnek metin okumak ve dil incelemesi yapmak.
16	Final sınavı_Ödev.

Ders İş Yükü	Çalışma Türü / Öğretim Metotlar	Süresi (Saat)	Sayısı
Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme	Tartışmalı Ders	3	7
Araştırma – yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma, Bilişim	Sınıf Dışı Çalışma	2	7
Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması	Beyin Fırtınası	2	10
Araştırma – yaşam boyu öğrenme, durumları işleme, soru geliştirme, yorumlama, sunum	Sözlü	2	5
Araştırma – yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma, Bilişim, eleştirel düşünme, soru geliştirme, yönetsel beceriler, takım çalışması	Grup Çalışması	5	3
Dinleme ve anlamlandırma	Ders	3	14
Ara Sınav 1		14	1
Ödev 1		20	1
Final		15	1
Ödev (Sunum)		10	1
Ders İş Yükü:		181
AKTS (Ders İş Yükü / 25.5):		7,10

Program Çıktıları
1	Yüksek lisans düzeyinde edindiği kuramsal ve uygulamalı bilgileri geliştirir, genişletir ve derinleştirir.
2	Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrayabilme, yeni ve karmaşık fikirleri, tartışmaları, gelişmeleri çözümleyebilme ve değerlendirmede uzmanlık gerektiren bilgileri kullanarak özgün sonuçlara ulaşır.
3	Alanında edindiği bilgileri farklı disiplin alanlarından gelen bilgilerle bütünleştirerek yorumlar, çözümler ve yeni bilgiler oluşturur.
4	Alanıyla ilgili uzmanlık gerektiren bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür.
5	Edindiği uzmanlık bilgisini ve problem çözme ve uygulama becerilerini disiplinler arası çalışmalarda kullanır.
6	Bir yabancı dili Avrupa Dil Portföyü B2 Genel Düzeyinde kullanarak alan uzmanları ve alan dışı kişi ve kurumlarla sözlü ve yazılı iletişim kurar.
7	Alanıyla ilişkili özgün bir konuyu araştırır, kavrar, tasarlar, uyarlar ve uygular.
8	Alanıyla ilgili özgün bir çalışmayı, programı ve projeyi bağımsız olarak gerçekleştirerek ilgili alandaki bilimsel çalışmalara katkıda bulunur.
9	Uzmanlık alanında özgün ve disiplinler arası sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapar.
10	Uzmanlık alanıyla ilgili özgün çalışmalar yaparak ya da var olan çalışmalara yeni yorumlar getirerek bilginin sınırlarını genişletir.
11	Uzmanlık alanında yaratıcı ve eleştirel düşünür, sorun çözebilme, karşılaştırabilme, planlayabilme gibi üst düzey karar alma süreçlerini kullanarak alanıyla ilgili yeni düşünce, model, yöntem ve uygulamalar geliştirir.
12	Alanında bulunan uzman kişiler ile alanındaki konuları tartışırken özgün görüşler öne sürer ve alanındaki yetkinliğini ve disiplinler arası bakış açısını gösteren etkili bir iletişim kurar.
13	Alanındaki ilişkileri yönlendiren norm ve kuralları eleştirel bir bakış açısıyla inceler, geliştirir ve gerektiğinde değiştirmeye yönelik eylemleri yönetir.
14	Uzmanlık alanının gerektirdiği bilgisayar yazılımı, bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanır.
15	Alanıyla ilgili konularda karşılaşılan bilimsel, kültürel, sanatsal ve etik sorunların çözümüne katkıda bulunur ve bu değerlerin gelişimini destekler.

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10	PÇ 11	PÇ 12	PÇ 13	PÇ 14	PÇ 15
Ders sonunda Eski Türkçe ve evreleri hakkında genel bilgilere sahip olur; Orhon yazıtları, Eski Uygurca metinler ve Karahanlı Türkçesiyle yazılan metinleri ve bu alanlardaki baş yapıtları bilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Öğrenci köktürk alfabesiyle yazılan metinleri okur, anlar, dil incelemesi yapabilir; Orhon Türkçesinin dil özelliklerini kavrar.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Öğrenci Uygurca metinleri okur, anlar, dil incelemesi yapabilir; Eski Uygurcanın dil özelliklerini kavrar.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Öğrenci Karahanlı Türkçesiyle yazılan metinleri okur, anlar, dil incelemesi yapabilir; Karahanlı Türkçesinin dil özelliklerini kavrar.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Öğrenci dönem sonunda Eski Türkçenin evrelerinin dil özelliklerini hem art zamanlı hem eş zamanlı karşılaştırır, farklılıkları ve benzerlekleri metinler eşliğinde yorumlayabilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ortalama Değer	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/439933