| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | AKTS | |
| Malzeme Yapısı ve Kristalografisi | FİZ5018 | 3 + 0 | 7,5 |
| Birim Bölüm | FİZİK - YL |
| Derece Seviye | Lisansüstü - Seçmeli - Türkçe |
| Dersin Verilişi | Ders öğrencilerin katılımı ile birebir etkileşimli ve Türkçe olarak verilmektedir. |
| EBS Koordinatörü | Doç. Dr. Erman ERDOĞAN |
| Ders Veren | Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Fatih GÖZÜKIZIL |
| Amaç |
Malzeme Biliminde atomik yerleşim düzenleri ve bu düzenlere ait simetriler ile simetri konumlarını kapsayan Malzeme yapısı ve kristalografisi dersin amacın oluşturmaktadır. Malzemelerin atom yapılarından başlayarak kristal sistemlerini, kafes vektörleri ve düzlemlerini, nokta ve uzaysal simetri gruplarını ve yerleşim konumlarını içeren bu derste malzeme yapı ve kristalografisinin temel ilkeleri açıklanacak ve bu derse yönelik X-ışınları ve elektron difraksiyon uygulamalarına değinilecektir. |
| Ders İçeriği |
Birim hücre temelinde atomik düzen. Sıkıpaketlenmiş yapılar : YMK, HSP ve karmaşık istif sıraları. Kafesler, kafes noktaları, kafes vektörleri, kafes düzlemleri. Nokta simetrisi, 2-boyutlu ve 3-boyutlu yapılarda simetri. Kristal sistemleri, Bravais kafesleri. Miller indisleri. Nokta ruplarıve uzay grupları. Düzlemler ve yönler arasındaki açılar. Ters kafes. Difraksiyon : Laue denklemleri, Bragg kuralı. Difraksiyon düzlemleri. Ewald küresi. X-ışınları ve elektron difraksiyonu. yapı faktörü. XRD pik şekilleri ve önemi. Kristal kusurları ve onların önemi |
| Ders Kaynakları |
Paul Midgley, Natural Sciences Tripos Part IA, MATERIALS SCIENCE, Atomic Structure of Materials, University of Cambridge
Charles Kittle, 7th edition, John Wiley Inc., Introduction to solid state physics Laszlo Mihaly and Michael C. Martin, John Wiley Inc., Solid state physics: problems and solutions |
| Açıldığı Öğretim Yılı | 2020 - 2021 2022 - 2023 2023-2024 2024 - 2025 |
| Yarıyıl İçi Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
| Ara Sınav 1 | 30 |
| Ödev 1 | 30 |
| Toplam | 60 |
| Yarıyıl Sonu Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
| Final | %40 |
| Toplam | %40 |
| Yarıyıl İçinin Başarıya Oranı | %60 |
| Yarıyıl Sonu Çalışmalar | %40 |
| Toplam | %100 |
| Kategori | Ders İlişki Yüzdeleri (%) |
|
Aktarılabilir Beceri Dersleri
|
0
|
|
Beşeri, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri
|
0
|
|
Destek Dersleri
|
0
|
|
Ek Dersler
|
0
|
|
Kategori
|
0
|
|
Mesleki Seçmeli Dersler
|
0
|
|
Temel Meslek Dersleri
|
0
|
|
Uygulama Dersleri
|
0
|
|
Uzmanlık / Alan Dersleri
|
0
|
| Ders İş Yükü | Öğretim Metotlar / Öğretim Metodu | Süresi (Saat) | Sayısı | Toplam İş Yükü (Saat) |
| Dinleme ve anlamlandırma | Ders | 3 | 14 | 42 |
| Araştırma – yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma, Bilişim | Sınıf Dışı Çalışma | 3 | 14 | 42 |
| Araştırma – yaşam boyu öğrenme, durumları işleme, soru geliştirme, yorumlama, sunum | Sözlü | 3 | 14 | 42 |
| Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme | Küçük Grup Tartışması | 1 | 14 | 14 |
| Gözlem/durumları işleme, Bilişim, yönetsel beceriler, takım çalışması | Laboratuar | 1 | 14 | 14 |
| Ara Sınav 1 | Ara Sınav 1 | 2 | 1 | 2 |
| Ödev 1 | Ödev 1 | 15 | 1 | 15 |
| Ödev 2 | Ödev 2 | 15 | 1 | 15 |
| Final | Final | 2 | 1 | 2 |
| Ödev (Sunum) | Ödev (Sunum) | 2 | 1 | 2 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 190 | |||
| AKTS = Toplam İş Yükü (Saat) / 25.5 (s) | 7,45 | |||
| AKTS | ||||
| Hafta | Konu | Öğretim Metodu |
|---|---|---|
| 1 | Birim hücre temelinde atomik düzen | Ders |
| 2 | Sıkı paketlenmiş yapılar : YMK, HSP ve karmaşık istif sıraları | Ders Benzetim |
| 3 | Kafesler, kafes noktaları, kafes vektörleri, kafes düzlemleri | Ders |
| 4 | Nokta simetrisi, 2-boyutlu ve 3-boyutlu yapılarda simetri | Ders |
| 5 | Kristal sistemleri, Bravais kafesleri | Tartışmalı Ders |
| 6 | Miller indisleri. Nokta ruplarıve uzay grupları | Ders |
| 7 | Düzlemler ve yönler arasındaki açılar. Ters kafes | Ders |
| 8 | Ara sınav | Ders |
| 9 | Difraksiyon : Laue denklemleri, Bragg kuralı | Ders Gösterim |
| 10 | Difraksiyon düzlemleri. | Ders |
| 11 | X-ışınları ve elektron difraksiyonu. | Ders |
| 12 | XRD pik şekilleri ve önemi. | Tartışmalı Ders |
| 13 | Atomlar arası bağlar | Ders |
| 14 | Final sınavı | Ders |
| Ders Öğrenme Çıktısı | Ölçme Değerlendirme | Öğretim Metodu | Öğrenme Faaliyeti |
| Malzemelerin atom yapılarından başlayarak kristal sistemlerini, kafes vektörleri ve düzlemleriyle gerekli eğitime sahip olacak | Yazılı Sınav | Ders | Dinleme ve anlamlandırma |
| Nokta ve uzaysal simetri gruplarını ve yerleşim konumlarını içeren bilgilerle ile tanış olacak | Yazılı Sınav | Ders | Dinleme ve anlamlandırma |
| Atomlar arası bağ kuvvetleri ve enerjileriyle ilgili bilgiye sahip olacak | Yazılı Sınav | Ders | Dinleme ve anlamlandırma |
| X-ışınları difraksiyon ve uygulama yeteneğe sahip olacak | Ödev / Proje Laboratuvar Çalışması | Tartışmalı Ders Laboratuar | Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme Gözlem/durumları işleme, Bilişim, yönetsel beceriler, takım çalışması |
DERS ÖĞRENME ÇIKTISI |
PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Malzemelerin atom yapılarından başlayarak kristal sistemlerini, kafes vektörleri ve düzlemleriyle gerekli eğitime sahip olacak | 4 | 5 | 5 | 3 | 4 | 3 | 4 | 4 | 4 | 4 |
| Nokta ve uzaysal simetri gruplarını ve yerleşim konumlarını içeren bilgilerle ile tanış olacak | 5 | 5 | 4 | 3 | 4 | 4 | 5 | 5 | 4 | 4 |
| Atomlar arası bağ kuvvetleri ve enerjileriyle ilgili bilgiye sahip olacak | 5 | 5 | 4 | 3 | 4 | 4 | 5 | 5 | 4 | 4 |
| X-ışınları difraksiyon ve uygulama yeteneğe sahip olacak | 5 | 5 | 5 | 4 | 4 | 5 | 5 | 4 | 4 | 5 |
