TAR303 - Osmanlı Tarihi (1453-1574)

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

TARİH

(2025 - 2026) Ders Bilgi Formu

Ders Adı	Kodu	Yarıyıl	T+U Saat	AKTS	Z / S
Osmanlı Tarihi (1453-1574)	TAR303	5	3 + 0	6,0	Zorunlu

Birim Bölüm	Tarih - Lisans (Örgün ve Yüz-yüze )
Amaç	Bu derste öğrenciler, II. Mehmet’in İstanbul’u fethi (1453) ile başlayarak, klasik Osmanlı döneminin en parlak örneklerinden biri olan Kanuni Sultan Süleyman döneminin sonuna (1574) kadar uzanan siyasal ve toplumsal gelişmeleri kavrayacaklardır. Osmanlı’nın 15. ve 16. yüzyıllarda edindiği kurumsal yapılar, yönetim biçimleri ve bürokratik sistemler detaylı biçimde incelenecektir. Fetihler, savaş stratejileri ve diplomatik ilişkiler bağlamında Osmanlı askeri gücü analiz edilecektir. İstanbul’un fethi ve sonrasındaki imar faaliyetleri, kültürel dönüşüm süreçleriyle birlikte değerlendirilecektir. Osmanlı toplum yapısı, farklı etnik ve dini grupların ilişkileri bağlamında ele alınacaktır. Ekonomik sistem, vergi düzeni, ticaret yolları ve lonca faaliyetlerinin dönemin refah düzeyine etkileri tartışılacaktır. Kanuni Sultan Süleyman dönemindeki kültürel ve sanatsal gelişmeler (mimari, edebiyat, güzel sanatlar) incelenecektir. Hukuk alanındaki gelişmeler, örf ve âdet hukukundan Kanunnameler’e kadar uzanan süreç ile açıklanacaktır. Taşradan merkeze uzanan yönetim ilişkileri, sancak sistemi ve tımar düzeni detaylandırılacaktır. Osmanlı dış politikası, Venedik, Safevî ve Habsburglarla kurulan ilişkiler bağlamında değerlendirilecektir. İsyanlar, ayaklanmalar ve merkezi otoritenin bu tür muhalefetle baş etme yolları analiz edilecektir. Modern tarih yazıcılığı açısından kritik kaynaklar (osmanlı arşiv belgeleri, seyahatnameler, vakayinâmeler) değerlendirilecektir. Ders boyunca öğrencilerin, özgün kaynakları analiz edebilme ve tarihsel sorgulama yetenekleri geliştirilecektir. Osmanlı tarihiyle ilgili güncel akademik tartışmalar ve farklı yorum yaklaşımları tartışılacaktır. Bu ders, öğrencilere hem Osmanlı toplumunun temel dinamiklerini anlamaları hem de akademik düzeyde analiz yapma becerileri kazandırmayı amaçlamaktadır.
Ders İçeriği	II. Mehmed’in tahta çıkışı, İstanbul’un fethi öncesi hazırlıklar ve stratejiler. İstanbul’un Fethi (1453): Kuşatma süreci, surların yıkılması ve sonuçları. Fatih Dönemi’nde Balkanlar: Fetihler, yerleşim politikaları, Bizans sonrası yönetim. Fatih devri diğer siyasi gelişmeler, Çandarlı’nın tasfiyesi ve merkezi otorite. Fatih Sultan Mehmed’in şahsiyeti ve ölümü: Karakter analizi, sonrası siyasi dönüşümler. II. Bayezid dönemi siyasi olayları, iç politika ve dış ilişkiler. II. Bayezid dönemi gelişmeleri, babadan oğula siyasi ve toplumsal aktarım. Ara Sınav – kapsam: I–7. haftalar. II. Bayezid’in ölümü ve karakter portresi değerlendirmesi. Yavuz Sultan Selim dönemi Osmanlı–Safevî münasebetleri ve seferler. İslam birliğinin Osmanlı’ya geçişi, halifeliğin rolü ve Osmanlı’nın İslam dünyasındaki pozisyonu. Yavuz dönemi diğer gelişmeler, Selim’in ölümü ve politika değişimleri. Kanuni Dönemi ve Batı: Siyasi dengeler, Avrupa ile ilişkiler. Kanuni–Safevî ilişkileri ve diğer önemli sosyal/siyasi olaylar (1520–1574).
Ders Veren	Cem GÖRÜR

Hafta	Konu
1	Fatih Sultan Mehmed’in saltanatının ilk yılları ve İstanbul’un fethi
2	İstanbul’un Fethi Akabinde Fatih Sultan Mehmed’in Siyasî ve Askerî Faaliyetleri
3	İstanbul’un Fethi Akabinde Fatih Sultan Mehmed’in Siyasî ve Askerî Faaliyetler
4	Fatih'in İmparatorluğun Teşkilatlanmasına Dönük Faaliyetleri ve İstanbul’un İmarı
5	II. Bâyezid Devrinin Siyasî ve Askerî Faaliyetleri
6	Yavuz Sultan Selim’in Taht Mücadelesi ve Safevîlerle Mücadele
7	Memlüklerle Mücadele, Yavuz Sultan Selim’in Diğer Faaliyetleri
8	Ara Sınav
9	Kanunî Sultan Süleyman’ın Saltanatının İlk Yılları
10	Kanunî Sultan Süleyman Devrinde Avrupa'da Osmanlı-Habsburg Rekabeti
11	Kanunî Sultan Süleyman Devri Osmanlı-Safevî İlişkileri
12	Kanunî Sultan Süleyman Devri Akdeniz ve Hint Okyanusu Politikaları
13	Kanunî Sultan Süleyman’ın Son Yılları, Vefatı ve Şahsiyeti
14	II. Selim Devri Siyasî ve Askerî Faaliyetleri

Program Çıktıları
1	Tarihsel olayları bilimsel yöntemlerle inceleme, yorumlama ve analiz etme becerisi kazanır.
2	Birincil ve ikincil kaynakları eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirir.
3	Ulusal tarih bilgisini evrensel tarih perspektifiyle ilişkilendirir.
4	Kültürel mirasın korunması ve toplumla paylaşılması konusunda duyarlılık gösterir.
5	Tarih disiplininde akademik araştırma yapma, rapor hazırlama ve bilimsel yazı yazma becerisi kazanır.
6	Farklı dönem ve medeniyetleri karşılaştırarak tarihsel süreçleri çok boyutlu değerlendirir.
7	Yabancı dil ve dijital araçları kullanarak tarih alanında bilgiye erişir ve paylaşır.
8	Tarihsel bilgi ve birikimini eğitim, kültür, arşiv ve medya gibi alanlarda uygulayabilir.
9	Eleştirel düşünme, problem çözme ve bağımsız karar verme becerisi geliştirir.
10	Etik değerlere bağlı, toplumsal sorumluluk bilinci yüksek, mesleki ve akademik dürüstlüğe sahip bireyler yetiştirir.

Ders Öğrenme Çıktısı - Program Çıktıları (1 -5 Puan Aralığı)

Ders Öğrenme Çıktısı	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10
Osmanlı Devleti'nin 1453–1574 arasındaki siyasi, askeri ve idari gelişmelerini açıklayabilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Fatih Sultan Mehmed’den Kanuni Sultan Süleyman’a kadar olan dönemde Osmanlı’nın iç ve dış politikasındaki değişimleri analiz edebilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
16. yüzyıl Osmanlı toplum yapısını; ekonomik, dini ve kültürel yönleriyle değerlendirebilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Dönemin temel kaynakları (kronikler, arşiv belgeleri, sefaretnameler vb.) aracılığıyla Osmanlı tarih yazımına katkıda bulunabilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Osmanlı’nın klasik döneminde (1453–1574) Avrupa ve İslam dünyasıyla olan ilişkilerini tarihsel bağlamda karşılaştırmalı olarak yorumlayabilir.	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ortalama Değer	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-

https://ebs.bilecik.edu.tr/pdf/dersbilgigetir/381973