| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | AKTS | |
| II. Meşrutiyet Dönemi | TAR6010 | 3 + 0 | 7,5 |
| Birim Bölüm | TARİH - DR |
| Derece Seviye | Lisansüstü - Seçmeli - Türkçe |
| Dersin Verilişi | Yüz yüze |
| EBS Koordinatörü | Prof. Dr. Halim DEMİRYÜREK |
| Ders Veren | Prof. Dr. Halim DEMİRYÜREK |
| Amaç |
Bu ders, II. Meşrutiyet Dönemi'nin siyasi, toplumsal ve kültürel dönüşümlerini tarihsel bağlamı içinde analiz etmeyi amaçlamaktadır. Öğrencilere bu dönemde ortaya çıkan fikir akımları, reform girişimleri ve anayasal gelişmeler hakkında bilgi kazandırmak hedeflenmektedir. Ayrıca, II. Meşrutiyet’in Osmanlı modernleşmesi sürecindeki yerini eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirebilmeleri sağlanacaktır. |
| Ders İçeriği |
Ders, II. Meşrutiyet’in ilan sürecine yol açan iç ve dış dinamikleri analiz ederek başlar. 1908 öncesinde Osmanlı İmparatorluğu’ndaki siyasal krizler, toplumsal hareketlilik ve muhalefet unsurları ayrıntılı biçimde ele alınır. II. Abdülhamid dönemi yönetiminin özellikleri ve baskıcı rejiminin Meşrutiyet talebini nasıl güçlendirdiği tartışılır. İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin kuruluşu, örgütlenme yapısı ve ideolojik altyapısı üzerinde durulur. 1908 Devrimi’nin nasıl gerçekleştiği, hangi grupların rol aldığı açıklanır. II. Meşrutiyet’in ilanı ve 1876 Anayasası’nın yeniden yürürlüğe girişi değerlendirilir. Meclis-i Mebusan’ın yeniden açılması ve anayasal sistemin işleyişine dair bilgiler verilir. Siyasal partilerin kuruluşu, çeşitlenmesi ve ilk çok partili siyasal deneyim incelenir. Hürriyet ve İtilaf Fırkası, Ahrar Fırkası ve diğer siyasi oluşumların ideolojik yaklaşımları analiz edilir. Basın özgürlüğü ve yayın hayatındaki canlanma süreci değerlendirilir. 31 Mart Vakası'nın nedenleri, gelişimi ve sonuçları detaylı biçimde ele alınır. Hareket Ordusu’nun İstanbul’a gelişi ve II. Abdülhamid’in tahttan indirilme süreci incelenir. 1909 anayasa değişiklikleri ve parlamenter sistemin güçlendirilmesi tartışılır. II. Meşrutiyet döneminde eğitimde ve hukukta yapılan reformlara yer verilir. Kadın hareketlerinin canlanması ve kadın dernekleri ile süreli yayınlar tanıtılır. Türkçülük, Osmanlıcılık, İslamcılık ve Batıcılık gibi fikir akımları ayrıntılı biçimde karşılaştırılır. İttihat ve Terakki’nin iktidara yerleşme süreci ve merkeziyetçi politikaları incelenir. 1912 ve 1914 seçimleri ve bu süreçlerde yaşanan siyasi gelişmeler anlatılır. Balkan Savaşları’nın iç politika üzerindeki etkileri değerlendirilir. Arnavutluk isyanı ve diğer etnik talepler karşısında İttihatçı politikalar analiz edilir. II. Meşrutiyet döneminde azınlık politikaları ve milliyetçilik olgusu tartışılır. Ekonomik gelişmeler, Düyun-u Umumiye’nin etkisi ve mali reformlar incelenir. Vilayet yönetiminde yapılan değişiklikler ve yerel yönetim reformları ele alınır. II. Meşrutiyet’te sanat ve edebiyat alanındaki gelişmelere değinilir. Bu dönemde gelişen sivil toplum faaliyetleri ve dernekleşme süreçleri incelenir. Ordu-siyaset ilişkileri ve askerî reform girişimleri üzerinde durulur. 1913 Babıali Baskını ve İttihat ve Terakki’nin mutlak iktidara geçiş süreci tartışılır. Alman etkisinin artışı ve Osmanlı-Almanya ilişkilerindeki değişim değerlendirilir. II. Meşrutiyet’in Birinci Dünya Savaşı’na giden yolda oynadığı rol analiz edilir. Ders, II. Meşrutiyet’in Osmanlı-Türk modernleşme tarihindeki yeri ve mirası üzerine genel bir değerlendirme ile sona erer. |
| Ders Kaynakları |
KAYNAKLAR
Ahmet Ağaoğlu – Üç Medeniyet Ahmet Hikmet Müftüoğlu – Çanakkale’den Sonra Ahmet Hikmet Müftüoğlu – Haristan ve Gülistan Ahmet Mithat Efendi – Jön Türk Ahmet Rasim – Şehir Mektupları Ahmet Rıza – Meclis-i Mebusan Konuşmaları Ahmet Şerif (İzmirli) – Anadolu Notları Ali Canip Yöntem – Millî Edebiyat Yazıları Ali Fethi (Okyar) – Siyasi Hatıralar Ali Kemal – İkdam Yazıları (Seçmeler) Baha Tevfik – Felsefe Dersleri Celal Nuri İleri – Kadınlarımız Celal Nuri İleri – Türk İnkılabı Ceride-i Havadis (Geç Dönem Yazıları) – Tercüme Edilen Makaleler Düstur (Osmanlı Kanunlar Mecmuası) – II. Meşrutiyet Dönemi Ciltleri Ebüzziya Tevfik – Hatıralar ve Fikirler Ebüzziya Tevfik – Tercüman-ı Hakikat Yazıları Enver Paşa – Enver Paşa’nın Günlükleri Halide Edib Adıvar – Mor Salkımlı Ev Halide Edib Adıvar – Raik’in Annesi Halide Edib Adıvar – Yeni Turan Hüseyin Cahit Yalçın – Edebiyat ve Hukuk Yazıları Hüseyin Cahit Yalçın – Tanin Gazetesi Yazıları Hüseyin Rahmi Gürpınar – İffet Hüseyin Rahmi Gürpınar – Mürebbiye Hüseyin Rahmi Gürpınar – Şık Kanun-i Esasi (1876, 1908 revize baskısı) – Resmî Matbaa Neşriyatı Maarif Salnamesi (Eğitim Yıllıkları) – 1908–1918 Arası Meclis-i Mebusan Zabıt Cerideleri – 1908–1918 Oturumları Mehmet Akif Ersoy – Safahat Musa Kâzım Karabekir – Hatıralarım Mustafa Reşit Serezli – Meşrutiyet Hatıraları Namık Kemal – Vatan Yahut Silistre Ömer Seyfettin – Yeni Lisan Yazıları Refik Halit Karay – Kirpinin Dedikleri Refik Halit Karay – Memleket Hikayeleri Rıza Tevfik – Felsefe Dersleri Rıza Tevfik Bölükbaşı – Serab-ı Ömrüm Sadaret Arşiv Belgeleri (Yayımlanan Seçmeler) – Meşrutiyet Belgeleri Derlemeleri Sebilürreşad (Sırat-ı Müstakim Devamı) – 1910–1918 Sayıları Süleyman Nazif – Çal Çoban Çal Süleyman Nazif – Firak-ı Irak Şura-yı Devlet Salnamesi – 1908–1918 Sayıları Takvim-i Vekayi (Resmî Gazete) – 1908–1918 Sayıları Tanin Gazetesi – 1908–1912 Arası Sayılar (Hüseyin Cahit ve İttihatçı Yayınlar) Tevfik Fikret – Tarih-i Kadim Ziya Gökalp – Kızıl Elma Ziya Gökalp – Milli Talim ve Terbiye Ziya Gökalp – Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak . ÇALIŞMA ESERLER . Ahmet Demirel – İkinci Meşrutiyet Döneminde Meclis-i Mebusan Ahmet Demirel – İkinci Meşrutiyet Döneminde Seçimler (1908–1912) Ahmet Yıldız – Ne Mutlu Türküm Diyebilene: Türk Ulusal Kimliğinin Etno-Seküler Sınırları Benjamin Fortna – Imperial Classroom: Islam, the State, and Education in the Late Ottoman Empire Christine Philliou – Biography of an Empire: Governing Ottomans in an Age of Revolution Donald Bloxham – The Great Game of Genocide Donald Quataert – The Ottoman Empire, 1700–1922 Elizabeth Frierson – Women in Late Ottoman Intellectual History Erik Jan Zürcher – Modernleşen Türkiye’nin Tarihi (Türkçeye çevrilmiş) Erik Jan Zürcher – Turkey: A Modern History Eugene Rogan – The Fall of the Ottomans Eyal Ginio – The Ottoman Culture of Defeat: The Balkan Wars and Their Aftermath Fatma Müge Göçek – Denial of Violence Fatma Müge Göçek – Rise of the Bourgeoisie, Demise of Empire Feroz Ahmad – İttihatçılıktan Kemalizme (Türkçeye çevrilmiş) Feroz Ahmad – Modern Türkiye'nin Oluşumu Feroz Ahmad – The Young Turks: The Committee of Union and Progress in Turkish Politics, 1908–1914 Hans-Lukas Kieser – Talaat Pasha: Father of Modern Turkey, Architect of Genocide Hasan Kayalı – Seçkinler ve İktidar: II. Meşrutiyet’te Seçim Hilmi Ziya Ülken – Türkiye'de Çağdaş Düşünce Tarihi İlber Ortaylı – İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı İsmail Kara – Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi James Gelvin – The Modern Middle East Janet Klein – The Margins of Empire: Kurdish Militias in the Ottoman Tribal Zone Karen Barkey – Empire of Difference: The Ottomans in Comparative Perspective M. Şükrü Hanioğlu – A Brief History of the Late Ottoman Empire M. Şükrü Hanioğlu – Preparation for a Revolution: The Young Turks, 1902–1908 M. Şükrü Hanioğlu – The Young Turks in Opposition Margaret Lavinia Anderson – Practicing Democracy in the Late Ottoman Empire Mehmet Ali Ağaoğulları – Osmanlı'dan Günümüze Siyasal Düşünceler Mehmet Ö. Alkan – II. Meşrutiyet'te Osmanlıcılık Düşüncesi Mehmet Öz – Meşrutiyet Devrinde Basın Mehmet Seyitdanlıoğlu – II. Meşrutiyet Dönemi’nde Basın Özgürlüğü Melanie Tanielian – The Charity of War: Famine, Humanitarian Aid, and World War I in the Middle East Mete Tunçay – Türkiye’de Sol Akımlar (1908–1925) Mustafa Budak – II. Meşrutiyet ve Türkçülük Niyazi Berkes – Türkiye’de Çağdaşlaşma Roderic Davison – Reform in the Ottoman Empire, 1856–1876 Ryan Gingeras – Fall of the Sultanate: The Great War and the End of the Ottoman Empire Ryan Gingeras – Heroin, Organized Crime, and the Making of Modern Turkey Selim Deringil – The Well-Protected Domains Sina Akşin – 1908 Devrimi Sina Akşin – Jön Türkler ve İttihat ve Terakki Şerif Mardin – Jön Türklerin Siyasi Fikirleri (1895–1908) Şerif Mardin – Türk Modernleşmesi Taha Parla – Türkiye’de Siyasal Kültürün Resmî Kaynakları Taha Parla – Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye’de Korporatizm Taner Timur – Osmanlı-Türk Modernleşmesi Ussama Makdisi – Ottoman Orientalism Ziya Şakir – İttihat ve Terakki Tarihi |
| Açıldığı Öğretim Yılı | 2021 - 2022 2022 - 2023 2023-2024 2024 - 2025 |
| Yarıyıl İçi Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
| Ara Sınav 1 | 30 |
| Ödev 1 | 30 |
| Toplam | 60 |
| Yarıyıl Sonu Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
| Final | %40 |
| Toplam | %40 |
| Yarıyıl İçinin Başarıya Oranı | %60 |
| Yarıyıl Sonu Çalışmalar | %40 |
| Toplam | %100 |
| Kategori | Ders İlişki Yüzdeleri (%) |
|
Aktarılabilir Beceri Dersleri
|
0
|
|
Beşeri, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri
|
0
|
|
Destek Dersleri
|
0
|
|
Ek Dersler
|
0
|
|
Kategori
|
0
|
|
Mesleki Seçmeli Dersler
|
0
|
|
Temel Meslek Dersleri
|
0
|
|
Uygulama Dersleri
|
0
|
|
Uzmanlık / Alan Dersleri
|
0
|
|
Yetkinlik Tamamlayıcı Ders
|
0
|
| Ders İş Yükü | Öğretim Metotlar / Öğretim Metodu | Süresi (Saat) | Sayısı | Toplam İş Yükü (Saat) |
| Dinleme ve anlamlandırma | Ders | 14 | 3 | 42 |
| Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme | Tartışmalı Ders | 14 | 3 | 42 |
| Önceden planlanmış özel beceriler | Özel Destek / Yapısal Örnekler | 14 | 3 | 42 |
| Önceden planlanmış özel beceriler | Rol Yapma / Drama | 14 | 2 | 28 |
| Önceden planlanmış özel beceriler | Problem Çözme | 14 | 2 | 28 |
| Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması | Beyin Fırtınası | 6 | 1 | 6 |
| Kısa Sınav 1 | Kısa Sınav 1 | 1 | 1 | 1 |
| Ara Sınav 1 | Ara Sınav 1 | 1 | 1 | 1 |
| Final | Final | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 191 | |||
| AKTS = Toplam İş Yükü (Saat) / 25.5 (s) | 7,49 | |||
| AKTS | 3,0 | |||
| Hafta | Konu | Öğretim Metodu |
|---|---|---|
| 1 | II. Meşrutiyet’e giden sürecin genel değerlendirmesi ve dönemin tarihsel çerçevesi. | Ders |
| 2 | II. Abdülhamid dönemi, istibdat yönetimi ve muhalif hareketlerin doğuşu. | Ders |
| 3 | İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kuruluşu, yapısı ve amaçları. | Ders |
| 4 | 1908 Devrimi ve II. Meşrutiyet’in ilanı. | Ders |
| 5 | 1876 Anayasası’nın yeniden yürürlüğe girmesi ve Meclis-i Mebusan’ın açılması. | Ders |
| 6 | Siyasi partilerin kurulması ve çok partili hayata geçiş. | Ders |
| 7 | 31 Mart Vakası: nedenleri, gelişimi ve sonuçları. | Ders |
| 8 | Ara Sınav | Ders |
| 9 | 1909 anayasa değişiklikleri ve parlamenter sistemin yeniden düzenlenmesi. | Ders |
| 10 | II. Meşrutiyet döneminde fikir akımları: Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük ve Batıcılık. | Ders |
| 11 | İttihat ve Terakki’nin iktidarı ele geçirişi ve merkezileşme politikaları. | Ders |
| 12 | Toplumsal gelişmeler: kadın hareketleri, eğitim reformları ve basın özgürlüğü. | Ders |
| 13 | Balkan Savaşları, azınlık politikaları ve etnik ayrılıkçı hareketler. | Ders |
| 14 | 1913 Babıâli Baskını, İttihatçı diktatörlük ve Almanya ile yakınlaşma. | Ders |
| 15 | Genel değerlendirme: II. Meşrutiyet’in Osmanlı siyasal tarihi içindeki yeri ve Cumhuriyet’e etkileri. | Ders |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavı | Ders |
| Ders Öğrenme Çıktısı | Ölçme Değerlendirme | Öğretim Metodu | Öğrenme Faaliyeti |
| Öğrenci, II. Meşrutiyet’in ilanına yol açan siyasi, sosyal ve ekonomik etkenleri açıklayabilecektir. | Sunum / Seminer | Problem Çözme Beyin Fırtınası | Önceden planlanmış özel beceriler Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
| Öğrenci, dönemin anayasal ve parlamenter gelişmelerini analiz edebilecektir. | Sunum / Seminer | Problem Çözme Beyin Fırtınası | Önceden planlanmış özel beceriler Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
| Öğrenci, II. Meşrutiyet dönemindeki başlıca siyasi partileri ve fikir akımlarını karşılaştırabilecektir. | Sunum / Seminer | Problem Çözme Beyin Fırtınası | Önceden planlanmış özel beceriler Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
| Öğrenci, 31 Mart Vakası, Babıâli Baskını gibi kritik olayların Osmanlı siyasetine etkisini değerlendirebilecektir. | Sunum / Seminer | Problem Çözme Beyin Fırtınası | Önceden planlanmış özel beceriler Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
| Öğrenci, II. Meşrutiyet’in modern Türkiye’nin siyasal kültürüne katkılarını tartışabilecektir. | Sunum / Seminer | Problem Çözme Beyin Fırtınası | Önceden planlanmış özel beceriler Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
DERS ÖĞRENME ÇIKTISI |
PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Öğrenci, II. Meşrutiyet’in ilanına yol açan siyasi, sosyal ve ekonomik etkenleri açıklayabilecektir. | 3 | 5 | 4 | 5 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | ;
| Öğrenci, dönemin anayasal ve parlamenter gelişmelerini analiz edebilecektir. | 5 | 4 | 5 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | ;
| Öğrenci, II. Meşrutiyet dönemindeki başlıca siyasi partileri ve fikir akımlarını karşılaştırabilecektir. | 4 | 3 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | ;
| Öğrenci, 31 Mart Vakası, Babıâli Baskını gibi kritik olayların Osmanlı siyasetine etkisini değerlendirebilecektir. | 4 | 5 | 4 | 5 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | ;
| Öğrenci, II. Meşrutiyet’in modern Türkiye’nin siyasal kültürüne katkılarını tartışabilecektir. | 3 | 4 | 5 | 5 | 4 | 3 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | ;
| Ortalama Değer | 3,8 | 4,2 | 4,4 | 4,6 | 4 | 3,8 | 4 | 4,2 | 4 | 4,2 | 4 | 4,2 | 4 | 4,2 |
