| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | AKTS | |
| Sultan II. Abdülhamid ve Dönemi | TAR6030 | 3 + 0 | 7,5 |
| Birim Bölüm | TARİH - DR |
| Derece Seviye | Lisansüstü - Seçmeli - Türkçe |
| Dersin Verilişi | Yüz yüze |
| EBS Koordinatörü | Prof. Dr. Halim DEMİRYÜREK |
| Ders Veren | |
| Amaç |
Bu ders, Sultan II. Abdülhamid’in 1876–1909 yılları arasındaki hükümdarlığını siyasi, idari, sosyal ve kültürel yönleriyle ele alır. Ders kapsamında II. Abdülhamid'in istibdat yönetimi, Panislamizm politikası, modernleşme çabaları ve dış ilişkilerde izlediği denge politikaları incelenir. Ayrıca bu dönemin muhalefet hareketleri, basın faaliyetleri ve Meşrutiyet süreciyle olan bağlantıları analiz edilir. |
| Ders İçeriği |
Ders, II. Abdülhamid’in tahta çıkış süreci ve 1876 Anayasası’nın ilanıyla başlar. I. Meşrutiyet’in kısa sürede sona erdirilme sebepleri ele alınır. II. Abdülhamid’in mutlak monarşi yönetimine geçişi ve “istibdat” rejimi detaylandırılır. Mithat Paşa’nın sürgünü ve muhalif kadroların tasfiyesi anlatılır. İstibdat döneminde merkezileşme çabaları ve bürokratik yeniden yapılanma incelenir. Yıldız Sarayı’nın siyasal karar alma sürecindeki rolü değerlendirilir. Hafiyelik ve jurnal sisteminin işleyişi ve toplumsal etkileri tartışılır. Basına ve yayın faaliyetlerine uygulanan sansür politikaları örneklerle açıklanır. Eğitim alanında yapılan reformlar ve modern okul sisteminin yaygınlaştırılması ele alınır. Mülkiye, Harbiye, Darülfünun gibi kurumların gelişimi değerlendirilir. Osmanlı topraklarında modern iletişim ağlarının (telgraf, demiryolu) yaygınlaştırılması anlatılır. II. Abdülhamid’in İslam dünyasına yönelik politikası olan Panislamizm ayrıntılı biçimde incelenir. Halifelik kurumunun siyasi amaçlarla kullanımı tartışılır. Osmanlı dış politikasında denge stratejisi ve büyük devletler arası ilişkiler analiz edilir. Osmanlı-Rus Savaşı (1877–78) ve sonuçları üzerinde durulur. Berlin Antlaşması ve sonrasındaki toprak kayıpları değerlendirilir. Ermeni meselesi ve II. Abdülhamid’in bu meseleye yaklaşımı ele alınır. 1890’larda yaşanan isyanlar ve Abdülhamid'in bu krizlere verdiği tepkiler incelenir. Arap vilayetlerinde yürütülen idari ve dini politikalar tartışılır. Eğitimle birlikte sağlık ve bayındırlık alanında yapılan yatırımlar örnekleriyle açıklanır. II. Abdülhamid döneminde bilimsel ve teknolojik gelişmelere verilen destek incelenir. Dönemin Osmanlı aydınları ile padişah arasındaki ilişkiler ele alınır. Jön Türk hareketinin oluşumu ve II. Abdülhamid’e karşı muhalefetin yükselişi anlatılır. Yurt dışındaki muhalif yayınlar ve Genç Osmanlılar’ın etkisi değerlendirilir. 1905 Ermeni suikast girişimi ve sonuçları tartışılır. II. Meşrutiyet’in ilanına giden süreç ve iç baskılar analiz edilir. 1908 devrimiyle II. Abdülhamid’in yetkilerinin sınırlandırılması anlatılır. 31 Mart Vakası ve bu olayın siyasal sonuçları incelenir. II. Abdülhamid’in tahttan indirilme süreci ve Selanik’e sürgünü detaylandırılır. Ders, II. Abdülhamid döneminin Osmanlı’nın modernleşme süreci içindeki yeriyle ve tarihsel mirasıyla sona erer. |
| Ders Kaynakları |
KAYNAKLAR
Ahmet Ağaoğlu – Üç Medeniyet Ahmet Hikmet Müftüoğlu – Çanakkale’den Sonra Ahmet Hikmet Müftüoğlu – Haristan ve Gülistan Ahmet Mithat Efendi – Jön Türk Ahmet Rasim – Şehir Mektupları Ahmet Rıza – Meclis-i Mebusan Konuşmaları Ahmet Şerif (İzmirli) – Anadolu Notları Ali Canip Yöntem – Millî Edebiyat Yazıları Ali Fethi (Okyar) – Siyasi Hatıralar Ali Kemal – İkdam Yazıları (Seçmeler) Baha Tevfik – Felsefe Dersleri Celal Nuri İleri – Kadınlarımız Celal Nuri İleri – Türk İnkılabı Ceride-i Havadis (Geç Dönem Yazıları) – Tercüme Edilen Makaleler Düstur (Osmanlı Kanunlar Mecmuası) – II. Meşrutiyet Dönemi Ciltleri Ebüzziya Tevfik – Hatıralar ve Fikirler Ebüzziya Tevfik – Tercüman-ı Hakikat Yazıları Enver Paşa – Enver Paşa’nın Günlükleri Halide Edib Adıvar – Mor Salkımlı Ev Halide Edib Adıvar – Raik’in Annesi Halide Edib Adıvar – Yeni Turan Hüseyin Cahit Yalçın – Edebiyat ve Hukuk Yazıları Hüseyin Cahit Yalçın – Tanin Gazetesi Yazıları Hüseyin Rahmi Gürpınar – İffet Hüseyin Rahmi Gürpınar – Mürebbiye Hüseyin Rahmi Gürpınar – Şık Kanun-i Esasi (1876, 1908 revize baskısı) – Resmî Matbaa Neşriyatı Maarif Salnamesi (Eğitim Yıllıkları) – 1908–1918 Arası Meclis-i Mebusan Zabıt Cerideleri – 1908–1918 Oturumları Mehmet Akif Ersoy – Safahat Musa Kâzım Karabekir – Hatıralarım Mustafa Reşit Serezli – Meşrutiyet Hatıraları Namık Kemal – Vatan Yahut Silistre Ömer Seyfettin – Yeni Lisan Yazıları Refik Halit Karay – Kirpinin Dedikleri Refik Halit Karay – Memleket Hikayeleri Rıza Tevfik – Felsefe Dersleri Rıza Tevfik Bölükbaşı – Serab-ı Ömrüm Sadaret Arşiv Belgeleri (Yayımlanan Seçmeler) – Meşrutiyet Belgeleri Derlemeleri Sebilürreşad (Sırat-ı Müstakim Devamı) – 1910–1918 Sayıları Süleyman Nazif – Çal Çoban Çal Süleyman Nazif – Firak-ı Irak Şura-yı Devlet Salnamesi – 1908–1918 Sayıları Takvim-i Vekayi (Resmî Gazete) – 1908–1918 Sayıları Tanin Gazetesi – 1908–1912 Arası Sayılar (Hüseyin Cahit ve İttihatçı Yayınlar) Tevfik Fikret – Tarih-i Kadim Ziya Gökalp – Kızıl Elma Ziya Gökalp – Milli Talim ve Terbiye Ziya Gökalp – Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak . ÇALIŞMA ESERLER . Ahmet Demirel – İkinci Meşrutiyet Döneminde Meclis-i Mebusan Ahmet Demirel – İkinci Meşrutiyet Döneminde Seçimler (1908–1912) Ahmet Yıldız – Ne Mutlu Türküm Diyebilene: Türk Ulusal Kimliğinin Etno-Seküler Sınırları Benjamin Fortna – Imperial Classroom: Islam, the State, and Education in the Late Ottoman Empire Christine Philliou – Biography of an Empire: Governing Ottomans in an Age of Revolution Donald Bloxham – The Great Game of Genocide Donald Quataert – The Ottoman Empire, 1700–1922 Elizabeth Frierson – Women in Late Ottoman Intellectual History Erik Jan Zürcher – Modernleşen Türkiye’nin Tarihi (Türkçeye çevrilmiş) Erik Jan Zürcher – Turkey: A Modern History Eugene Rogan – The Fall of the Ottomans Eyal Ginio – The Ottoman Culture of Defeat: The Balkan Wars and Their Aftermath Fatma Müge Göçek – Denial of Violence Fatma Müge Göçek – Rise of the Bourgeoisie, Demise of Empire Feroz Ahmad – İttihatçılıktan Kemalizme (Türkçeye çevrilmiş) Feroz Ahmad – Modern Türkiye'nin Oluşumu Feroz Ahmad – The Young Turks: The Committee of Union and Progress in Turkish Politics, 1908–1914 Hans-Lukas Kieser – Talaat Pasha: Father of Modern Turkey, Architect of Genocide Hasan Kayalı – Seçkinler ve İktidar: II. Meşrutiyet’te Seçim Hilmi Ziya Ülken – Türkiye'de Çağdaş Düşünce Tarihi İlber Ortaylı – İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı İsmail Kara – Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi James Gelvin – The Modern Middle East Janet Klein – The Margins of Empire: Kurdish Militias in the Ottoman Tribal Zone Karen Barkey – Empire of Difference: The Ottomans in Comparative Perspective M. Şükrü Hanioğlu – A Brief History of the Late Ottoman Empire M. Şükrü Hanioğlu – Preparation for a Revolution: The Young Turks, 1902–1908 M. Şükrü Hanioğlu – The Young Turks in Opposition Margaret Lavinia Anderson – Practicing Democracy in the Late Ottoman Empire Mehmet Ali Ağaoğulları – Osmanlı'dan Günümüze Siyasal Düşünceler Mehmet Ö. Alkan – II. Meşrutiyet'te Osmanlıcılık Düşüncesi Mehmet Öz – Meşrutiyet Devrinde Basın Mehmet Seyitdanlıoğlu – II. Meşrutiyet Dönemi’nde Basın Özgürlüğü Melanie Tanielian – The Charity of War: Famine, Humanitarian Aid, and World War I in the Middle East Mete Tunçay – Türkiye’de Sol Akımlar (1908–1925) Mustafa Budak – II. Meşrutiyet ve Türkçülük Niyazi Berkes – Türkiye’de Çağdaşlaşma Roderic Davison – Reform in the Ottoman Empire, 1856–1876 Ryan Gingeras – Fall of the Sultanate: The Great War and the End of the Ottoman Empire Ryan Gingeras – Heroin, Organized Crime, and the Making of Modern Turkey Selim Deringil – The Well-Protected Domains Sina Akşin – 1908 Devrimi Sina Akşin – Jön Türkler ve İttihat ve Terakki Şerif Mardin – Jön Türklerin Siyasi Fikirleri (1895–1908) Şerif Mardin – Türk Modernleşmesi Taha Parla – Türkiye’de Siyasal Kültürün Resmî Kaynakları Taha Parla – Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye’de Korporatizm Taner Timur – Osmanlı-Türk Modernleşmesi Ussama Makdisi – Ottoman Orientalism Ziya Şakir – İttihat ve Terakki Tarihi . ÇALIŞMA ESERLER II . Ahmet Ağaoğlu – İslamlıkta Kadın ve II. Abdülhamid Dönemi Ahmet Cevdet Paşa – Maruzat: Abdülhamid’e Sunulan Raporlar Ahmet Kuyaş – II. Abdülhamid ve Anayasa Ahmet Mumcu – Tarih Açısından Cevdet Paşa ve Dönemi Ahmet Rasim – Şehir Mektupları Ahmet Yüksel – II. Abdülhamid’in Sürgün Hayatı Ali Akyıldız – Bilinmeyen Yönleriyle Abdülhamid Ali Akyıldız – Zor Zamanlar: Sultan Abdülhamid Dönemi Osmanlı Maliyesi Ali Himmet Berki – Sultan Abdülhamid Han ve Dönemi Bekir Sıtkı Baykal – Siyasi Tarih: II. Abdülhamid Enver Ziya Karal – Osmanlı Tarihi: II. Abdülhamid ve II. Meşrutiyet Erol Güngör – Tarih ve Toplum: Abdülhamid Üzerine Yazılar Fatih Bayhan – Abdülhamid’in Kurtlarla Savaşı Fatma Karabıyık Barbarosoğlu – Abdülhamid’in Rüyası Halide Edib Adıvar – Mor Salkımlı Ev Hasan Duran – II. Abdülhamid Döneminde Dış Politika Hikmet Bayur – Türkiye Tarihi: 19. Yüzyıl ve II. Abdülhamid Hikmet Özdemir – Abdülhamid ve Dış Politika Hüseyin Cahit Yalçın – Siyasal Anılar İlber Ortaylı – Abdülhamid’i Anlamak İlber Ortaylı – Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek İsmail Kara – Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi ve II. Abdülhamid M. İhsan Şapolyo – İslam Tarihinde Meşhur Padişahlar: II. Abdülhamid M. Orhan Bayrak – II. Abdülhamid ve Dönemi Belgelerle Mehmet Seyitdanlıoğlu – II. Abdülhamid Döneminde Basın Özgürlüğü Mehmet Seyitdanlıoğlu – II. Abdülhamid Döneminde Hafiyelik ve Jurnalcilik Midhat Paşa – Midhat Paşa’nın Hatıraları (II. Abdülhamid'e dair önemli eleştiriler içerir) Mithat Cemal Kuntay – Üç İstanbul (Kurgu, ama Abdülhamid dönemi anlatılır) Murat Bardakçı – Enver Paşa - Babıâli’den Sarıkamış’a Mustafa Armağan – Abdülhamid’in Kurtlarla Dansı Mustafa Armağan – Sultan Abdülhamid ve Osmanlı’nın En Uzun Yüzyılı Mustafa Budak – II. Abdülhamid ve Panislamizm Politikası Necip Fazıl Kısakürek – Ulu Hakan II. Abdülhamid Han Nurettin Şazi Kösemihal – Tarih Konferansları: II. Abdülhamid Osman Nuri Ergin – Mektep ve Maarif Tarihi Osman Özsoy – Abdülhamid’in Kurtlarla Dansı 2 Rıza Tevfik Bölükbaşı – Serab-ı Ömrüm Selim Deringil – İktidarın Sembolleri ve II. Abdülhamid Sina Akşin – 1908 Devrimi Sina Akşin – II. Abdülhamid ve İstibdat Rejimi Süleyman Kocabaş – Ulu Hakan Abdülhamid Han Taha Akyol – Osmanlı’dan Günümüze Eğitim Yahya Kemal Beyatlı – Eğil Dağlar Yılmaz Öztuna – Büyük Türkiye Tarihi: Abdülhamid Dönemi Yusuf Hikmet Bayur – Türk İnkılabı Tarihi: Abdülhamid Dönemi Zekeriya Türkmen – II. Abdülhamid Döneminde Osmanlı Ordusu Ziya Şakir – Abdülhamid ve Yıldız İstibdatı |
| Yarıyıl İçi Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
| Bu bilgi girilmemiştir. | |
| Toplam | 0 |
| Yarıyıl Sonu Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
| Bu bilgi girilmemiştir. | |
| Toplam | %0 |
| Yarıyıl İçinin Başarıya Oranı | %0 |
| Yarıyıl Sonu Çalışmalar | %0 |
| Toplam | %0 |
| Kategori | Ders İlişki Yüzdeleri (%) |
|
Aktarılabilir Beceri Dersleri
|
0
|
|
Beşeri, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri
|
0
|
|
Destek Dersleri
|
0
|
|
Ek Dersler
|
0
|
|
Kategori
|
0
|
|
Mesleki Seçmeli Dersler
|
0
|
|
Temel Meslek Dersleri
|
0
|
|
Uygulama Dersleri
|
0
|
|
Uzmanlık / Alan Dersleri
|
0
|
|
Yetkinlik Tamamlayıcı Ders
|
0
|
| Ders İş Yükü | Öğretim Metotlar / Öğretim Metodu | Süresi (Saat) | Sayısı | Toplam İş Yükü (Saat) |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 0 | |||
| AKTS = Toplam İş Yükü (Saat) / 25.5 (s) | 0 | |||
| AKTS | 3,0 | |||
| Hafta | Konu | Öğretim Metodu |
|---|---|---|
| 1 | II. Meşrutiyet’e giden sürecin genel değerlendirmesi ve dönemin tarihsel çerçevesi. | Ders |
| 2 | II. Abdülhamid dönemi, istibdat yönetimi ve muhalif hareketlerin doğuşu. | Ders |
| 3 | İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kuruluşu, yapısı ve amaçları. | Ders |
| 4 | 1908 Devrimi ve II. Meşrutiyet’in ilanı. | Ders |
| 5 | 1876 Anayasası’nın yeniden yürürlüğe girmesi ve Meclis-i Mebusan’ın açılması. | Ders |
| 6 | Siyasi partilerin kurulması ve çok partili hayata geçiş. | Ders |
| 7 | 31 Mart Vakası: nedenleri, gelişimi ve sonuçları. | Ders |
| 8 | Ara Sınav | Ders |
| 9 | 1909 anayasa değişiklikleri ve parlamenter sistemin yeniden düzenlenmesi. | Ders |
| 10 | II. Meşrutiyet döneminde fikir akımları: Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük ve Batıcılık. | Ders |
| 11 | İttihat ve Terakki’nin iktidarı ele geçirişi ve merkezileşme politikaları. | Ders |
| 12 | Toplumsal gelişmeler: kadın hareketleri, eğitim reformları ve basın özgürlüğü. | Ders |
| 13 | Balkan Savaşları, azınlık politikaları ve etnik ayrılıkçı hareketler. | Ders |
| 14 | 1913 Babıâli Baskını, İttihatçı diktatörlük ve Almanya ile yakınlaşma. | Ders |
| 15 | Genel değerlendirme: II. Meşrutiyet’in Osmanlı siyasal tarihi içindeki yeri ve Cumhuriyet’e etkileri. | Ders |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavı | Ders |
| Ders Öğrenme Çıktısı | Ölçme Değerlendirme | Öğretim Metodu | Öğrenme Faaliyeti |
| Öğrenci, II. Abdülhamid’in tahta çıkış süreci ve yönetim tarzını açıklayabilecektir. | Sunum / Seminer | Problem Çözme Beyin Fırtınası | Önceden planlanmış özel beceriler Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
| Öğrenci, istibdat rejimi ve merkeziyetçi politikaların Osmanlı toplumuna etkilerini analiz edebilecektir. | Sunum / Seminer | Problem Çözme Beyin Fırtınası | Önceden planlanmış özel beceriler Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
| Öğrenci, II. Abdülhamid’in Panislamizm politikası ve dış ilişkilerde izlediği stratejileri değerlendirebilecektir. | Sunum / Seminer | Problem Çözme Beyin Fırtınası | Önceden planlanmış özel beceriler Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
| Öğrenci, dönemin eğitim, basın ve hukuk alanındaki reformlarını kavrayabilecektir. | Sunum / Seminer | Problem Çözme Beyin Fırtınası | Önceden planlanmış özel beceriler Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
| Öğrenci, II. Abdülhamid döneminde gelişen muhalefet hareketleri ve Meşrutiyet’in ilan sürecini tartışabilecektir. | Sunum / Seminer | Problem Çözme Beyin Fırtınası | Önceden planlanmış özel beceriler Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
DERS ÖĞRENME ÇIKTISI |
PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Öğrenci, II. Abdülhamid’in tahta çıkış süreci ve yönetim tarzını açıklayabilecektir. | 3 | 5 | 4 | 5 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | ;
| Öğrenci, istibdat rejimi ve merkeziyetçi politikaların Osmanlı toplumuna etkilerini analiz edebilecektir. | 5 | 4 | 5 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | ;
| Öğrenci, II. Abdülhamid’in Panislamizm politikası ve dış ilişkilerde izlediği stratejileri değerlendirebilecektir. | 4 | 3 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | ;
| Öğrenci, dönemin eğitim, basın ve hukuk alanındaki reformlarını kavrayabilecektir. | 4 | 5 | 4 | 5 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | ;
| Öğrenci, II. Abdülhamid döneminde gelişen muhalefet hareketleri ve Meşrutiyet’in ilan sürecini tartışabilecektir. | 3 | 4 | 5 | 5 | 4 | 3 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | ;
| Ortalama Değer | 3,8 | 4,2 | 4,4 | 4,6 | 4 | 3,8 | 4 | 4,2 | 4 | 4,2 | 4 | 4,2 | 4 | 4,2 |
