| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | AKTS | |
| Deneysel Arkeoloji’ye Giriş | PÖA5013 | 3 + 0 | 7,5 |
| Birim Bölüm | PROTOHİSTORYA VE ÖNASYA ARKEOLOJİSİ - YL |
| Derece Seviye | Lisansüstü - Seçmeli - Türkçe |
| Dersin Verilişi | Yüz Yüze Eğitim |
| EBS Koordinatörü | Doç. Dr. Deniz SARI |
| Ders Veren | Doç. Dr. Deniz SARI |
| Amaç |
Bu dersin amacı, deneysel arkeolojinin temel ilkelerini, yöntemlerini ve uygulamalarını tanıtarak, arkeolojik materyallerin ve geçmiş teknolojilerin nasıl yeniden üretilebileceğini anlamaktır. Öğrenciler, tarih öncesi toplumların kullandığı alet, yapı ve üretim tekniklerini deneysel yöntemlerle inceleyerek, arkeolojik verileri nasıl yorumlayabileceklerini öğrenirler. Ayrıca, deneysel arkeolojinin kazılar, müzecilik, kültürel miras yönetimi ve eğitim alanlarındaki rolü vurgulanarak, bilimsel araştırmalarda nasıl kullanıldığına dair bir perspektif kazanmaları hedeflenmektedir. |
| Ders İçeriği |
Bu ders, deneysel arkeolojinin temel ilkelerini, yöntemlerini ve uygulamalarını kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Deneysel arkeoloji, arkeolojik buluntuların üretim süreçlerini anlamak, geçmişte kullanılan teknikleri yeniden oluşturmak ve arkeolojik malzemelerin işlevlerini belirlemek için uygulamalı bir araştırma yöntemidir. Ders kapsamında, tarih öncesi ve erken tarih dönemlerine ait taş, kemik, seramik, metal ve ahşap gibi malzemeler üzerinde yapılan deneysel çalışmalar ele alınacaktır. Öğrenciler, bu malzemelerin üretim tekniklerini uygulamalı olarak inceleyerek, geçmiş toplumların teknolojik kapasitelerini ve günlük yaşamlarını daha iyi anlamayı öğreneceklerdir. Ayrıca, barınak inşası, dokuma, madencilik, beslenme ve tarım gibi çeşitli konular da deneysel arkeoloji çerçevesinde değerlendirilecektir. Bunun yanı sıra, deneysel arkeolojinin arkeolojik kazılar, müzecilik, kültürel miras yönetimi ve halk eğitimi gibi alanlardaki önemi tartışılacaktır. Dersin sonunda, öğrenciler kendi deneysel projelerini geliştirerek teorik bilgilerini uygulamaya dökme fırsatı bulacaklardır. |
| Ders Kaynakları |
Mustafaoğlu, B. 2024, Türkiye'de yapılan deneysel arkeoloji uygulamaları: Boncuklu Höyük'de ateş kullanımı üzerine deneysel bir çalışma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) https://acikkaynak.bilecik.edu.tr/xmlui/handle/11552/3421
Reynolds, P. J. 1999. The nature of experiment in archaeology. In Experiment and Design: Archaeological Studies in Honour of John Coles (ed. A. F. Harding). Oxford: Oxbow, pp. 156–62. S. A. Semenov, 1973, Prehistoric technology;: An experimental study of the oldest tools and artefacts from traces of manufacture and wear. Coles, J. 1979. Experimental Archaeology. London: Academic Press. Eres Z., Özdoğan E. 2012. “A New Approach in Studying the Structural Systems of Prehistoric Wooden Post Buildings: A Case Study from Aşağı Pınar in Eastern Thrace”, In R. Carvais, A. Guillerme, V. Negre and J. Sakarovitch (eds.), Nuts & Bolts of Construction History Culture, Technology and Society, Vol. 3. Picard: 149-156. Eres Z. , Özdoğan E. , Demirtaş, A., 2010. “Aşağı Pınar Açık Hava Müzesi: Yaklaşım, Uygulama Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar / Aşağı Pınar Open-Air Museum: Concept, Implementation and Problems Encountered”, TÜBA-KED 8:183-205. Karul, N., Avcı, M. B., Deveci, A., Karkıner, N., Yeşildal, N., 2010. “ Bursa Aktopraklık Höyük’te Kültür Sektörünün oluşturulması: Çok Yönlü Bir Proje/ Developing Cultural Sector at the Bursa Aktopraklık Mound: A Multifaceted Project”, TÜBA-KED 8:7-27. Alan K. Outram, 2018, Introduction to experimental archaeology, World Archaeology Vol. 40(1): 1–6 Experimental Archaeology Mustafaoğlu, B. 2024, Türkiye'de yapılan deneysel arkeoloji uygulamaları: Boncuklu Höyük'de ateş kullanımı üzerine deneysel bir çalışma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) https://acikkaynak.bilecik.edu.tr/xmlui/handle/11552/3421 Reynolds, P. J. 1999. The nature of experiment in archaeology. In Experiment and Design: Archaeological Studies in Honour of John Coles (ed. A. F. Harding). Oxford: Oxbow, pp. 156–62. S. A. Semenov, 1973, Prehistoric technology;: An experimental study of the oldest tools and artefacts from traces of manufacture and wear. Coles, J. 1979. Experimental Archaeology. London: Academic Press. Eres Z., Özdoğan E. 2012. “A New Approach in Studying the Structural Systems of Prehistoric Wooden Post Buildings: A Case Study from Aşağı Pınar in Eastern Thrace”, In R. Carvais, A. Guillerme, V. Negre and J. Sakarovitch (eds.), Nuts & Bolts of Construction History Culture, Technology and Society, Vol. 3. Picard: 149-156. Eres Z. , Özdoğan E. , Demirtaş, A., 2010. “Aşağı Pınar Açık Hava Müzesi: Yaklaşım, Uygulama Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar / Aşağı Pınar Open-Air Museum: Concept, Implementation and Problems Encountered”, TÜBA-KED 8:183-205. Karul, N., Avcı, M. B., Deveci, A., Karkıner, N., Yeşildal, N., 2010. “ Bursa Aktopraklık Höyük’te Kültür Sektörünün oluşturulması: Çok Yönlü Bir Proje/ Developing Cultural Sector at the Bursa Aktopraklık Mound: A Multifaceted Project”, TÜBA-KED 8:7-27. Alan K. Outram, 2018, Introduction to experimental archaeology, World Archaeology Vol. 40(1): 1–6 Experimental Archaeology |
| Açıldığı Öğretim Yılı | 2020 - 2021 2021 - 2022 2023-2024 2024 - 2025 |
| Yarıyıl İçi Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
| Ara Sınav 1 | 30 |
| Kısa Sınav 1 | 10 |
| Toplam | 40 |
| Yarıyıl Sonu Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
| Final | %60 |
| Toplam | %60 |
| Yarıyıl İçinin Başarıya Oranı | %40 |
| Yarıyıl Sonu Çalışmalar | %60 |
| Toplam | %100 |
| Kategori | Ders İlişki Yüzdeleri (%) |
|
Aktarılabilir Beceri Dersleri
|
10
|
|
Beşeri, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri
|
0
|
|
Destek Dersleri
|
5
|
|
Ek Dersler
|
0
|
|
Kategori
|
0
|
|
Mesleki Seçmeli Dersler
|
0
|
|
Temel Meslek Dersleri
|
5
|
|
Uygulama Dersleri
|
40
|
|
Uzmanlık / Alan Dersleri
|
20
|
|
Yetkinlik Tamamlayıcı Ders
|
20
|
| Ders İş Yükü | Öğretim Metotlar / Öğretim Metodu | Süresi (Saat) | Sayısı | Toplam İş Yükü (Saat) |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 0 | |||
| AKTS = Toplam İş Yükü (Saat) / 25.5 (s) | 0 | |||
| AKTS | 3,0 | |||
| Hafta | Konu | Öğretim Metodu |
|---|---|---|
| 1 | Deneysel Arkeolojiye Giriş - Deneysel arkeolojinin tanımı ve kapsamı - Deneysel arkeolojinin tarihçesi (Semenov, Coles, Reynolds) - Deneysel arkeolojinin metodolojisi | Ders |
| 2 | Deneysel Arkeolojinin Araştırma Yöntemleri - Arkeolojik deneylerin temel prensipleri - Rekonstrüksiyon, reprodüksiyon ve simülasyon kavramları - Arkeolojik malzemenin yorumlanmasında deneylerin rolü | Ders |
| 3 | Taş Alet Teknolojisi - Litik analiz ve üretim teknikleri (Yongalama, kazıma, vurma teknikleri) - Paleolitik ve Neolitik dönem taş alet teknolojileri - Primat davranışları ve taş alet kullanımı | Ders Tartışmalı Ders Beyin Fırtınası |
| 4 | Kemik ve Boynuz Alet Teknolojisi - Kemik ve boynuz malzemelerin kullanım alanları - Kemik işleme teknikleri ve üretim süreci - Deneysel arkeolojide kemik alet replikasyonu | Ders Tartışmalı Ders Beyin Fırtınası |
| 5 | Seramik Üretim Teknikleri - Tarih öncesi çömlekçilik teknikleri (elle şekillendirme, kangal yöntemi, çark yöntemi) - Seramik pişirme yöntemleri - Deneysel çömlek yapımı uygulamaları | Ders Tartışmalı Ders Beyin Fırtınası |
| 6 | Dokuma ve Tekstil Teknolojisi - Antik dokuma teknikleri - Bitkisel ve hayvansal liflerin kullanımı - Tekstil üretim zinciri ve deneysel uygulamalar | Ders Tartışmalı Ders Beyin Fırtınası |
| 7 | Seminer | Seminer |
| 8 | Barınak ve Mimari Yapı Teknikleri - Tarih öncesi barınak ve yapı teknolojileri - Kerpiç, taş ve ahşap yapı teknikleri - Deneysel mimari uygulamalar | Seminer |
| 9 | Arkeolojik Kazılar ve Deneysel Arkeoloji - Arkeolojik kazılar için deneysel yöntemlerin katkıları - Bulguların değerlendirilmesi ve yorumlanması - Uygulamalı deneysel arkeoloji projeleri | Tartışmalı Ders Seminer |
| 10 | Toplum İçin Arkeoloji ve Deneysel Arkeoloji Parkları - Deneysel arkeolojinin halk eğitimi ve müzecilikte kullanımı - Dünyada ve Türkiye’de deneysel arkeoloji merkezleri - Arkeolojik mirasın korunması ve tanıtımı | Tartışmalı Ders Seminer |
| 11 | Genel Değerlendirme ve Uygulamalı Proje Sunumları - Deneysel arkeolojinin disiplinlerarası ilişkileri - Öğrenci projelerinin sunumu ve değerlendirmesi - Dönemin genel değerlendirmesi ve tartışmalar | Tartışmalı Ders Seminer |
| 12 | - Öğrenci projelerinin sunumu ve değerlendirmesi | Tartışmalı Ders Seminer |
| 12 | - Öğrenci projelerinin sunumu ve değerlendirmesi | Tartışmalı Ders Seminer |
| 12 | - Öğrenci projelerinin sunumu ve değerlendirmesi | Tartışmalı Ders Seminer |
| Ders Öğrenme Çıktısı | Ölçme Değerlendirme | Öğretim Metodu | Öğrenme Faaliyeti |
| Deneysel arkeolojinin temel ilkelerini, yöntemlerini ve araştırma süreçlerini açıklayabilir. | Sunum / Seminer | Ders Tartışmalı Ders | Dinleme ve anlamlandırma Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme |
| Arkeolojik materyallerin üretim süreçlerini deneysel yöntemlerle analiz edebilir. | Sunum / Seminer | Ders Tartışmalı Ders | Dinleme ve anlamlandırma Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme |
| Geçmiş toplumların teknolojilerini ve üretim tekniklerini uygulamalı çalışmalar yoluyla yeniden oluşturabilir. | Sunum / Seminer | Tartışmalı Ders Beyin Fırtınası Seminer | Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması Araştırma – yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma, Bilişim, Dinleme ve anlamlandırma, yönetsel beceriler |
| Arkeolojik verilerin yorumlanmasında deneysel arkeolojinin önemini kavrayabilir ve bilimsel araştırmalara nasıl katkı sağladığını anlayabilir. | Sunum / Seminer | Tartışmalı Ders Beyin Fırtınası Seminer | Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması Araştırma – yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma, Bilişim, Dinleme ve anlamlandırma, yönetsel beceriler |
| Farklı disiplinlerle ilişkilendirerek deneysel arkeolojinin disiplinlerarası boyutlarını kavrayabilir. Deneysel arkeoloji yöntemlerini kullanarak bireysel ve grup çalışmaları yapabilir, eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerini geliştirebilir. | Sunum / Seminer | Tartışmalı Ders Beyin Fırtınası Seminer | Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması Araştırma – yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma, Bilişim, Dinleme ve anlamlandırma, yönetsel beceriler |
DERS ÖĞRENME ÇIKTISI |
PÇ | PÇ | PÇ | PÇ | PÇ | PÇ | PÇ | PÇ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deneysel arkeolojinin temel ilkelerini, yöntemlerini ve araştırma süreçlerini açıklayabilir. | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Arkeolojik materyallerin üretim süreçlerini deneysel yöntemlerle analiz edebilir. | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Geçmiş toplumların teknolojilerini ve üretim tekniklerini uygulamalı çalışmalar yoluyla yeniden oluşturabilir. | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Arkeolojik verilerin yorumlanmasında deneysel arkeolojinin önemini kavrayabilir ve bilimsel araştırmalara nasıl katkı sağladığını anlayabilir. | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Farklı disiplinlerle ilişkilendirerek deneysel arkeolojinin disiplinlerarası boyutlarını kavrayabilir. Deneysel arkeoloji yöntemlerini kullanarak bireysel ve grup çalışmaları yapabilir, eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerini geliştirebilir. | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Ortalama Değer | - | - | - | - | - | - | - | - |
