TARİH - YL

Bu ders, Osmanlı İmparatorluğu’nun diplomatik ilişkilerini tarihsel süreç içinde analiz etmeyi amaçlar. Öğrencilere, Osmanlı’nın uluslararası arenadaki stratejilerini, diplomatik uygulamalarını ve belgelerini kavrama becerisi kazandırılır. Ayrıca, Osmanlı diplomasisinin bölgesel ve küresel güç dengeleriyle ilişkisini eleştirel bir perspektifle değerlendirme yetisi geliştirilir.

Osmanlı Diplomasi Tarihi dersi, Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan 18. Yüzyılın sonuna kadar geçen zaman diliminde Osmanlıların önceki Türk ve Müslüman devletlerden miras aldıkarı diplomasi geleneğini, dışişleri zihniyetini, dost ve düşman devlet ayrımını, merkez ve taşra kurumlarının uluslararası ilişkilerini, elçi geliş ve gidişlerini, çeşitli diplomasi uygulamalarını ve bunların belge niteliğindeki ürünlerini konu alıp kapsar. İlk derste diplomasi kavramı ve uluslararası ilişkilerle bağlantılı terimler açıklanarak ilgili tanımlamalar yapılır. Ayrıca Osmanlı Diplomasi Tarihi ile alakalı kaynaklar ve araştırma eserler tanıtılarak öğrencilere konu bazlı ödevler dağıtılır. Sonraki derste Dünya Tarihi’nde Diplomasi Tarihi ve Geçirdiği Dönemler anlatılarak diplomasi türleri izah edilir. İlerleyen derslerde Klasik Dönem Osmanlı Diplomasisi (1299-1606) ayrıntılı bir şekilde değerlendirilir. Öncelikle İslam hukukunda uluslararası ilişkiler teorisi, Darülislam, Darülharb, Darüssulh/ahd kavramları merkezinde işlenerek Osmanlı diplomasinin hukuki zemini inşa edilir. Daha sonraki derslerde Osmanlı dışişleri müessesesi olan Hariciye tanıtılır ve Divan-ı Hümayun, Nişancı, Reisülküttab, Divan-ı Hümayun Tercümanları, Elçilik görevi de üstlenen çavuşlar görevleriyle beraber ele alınır. Osmanlı zihinsel ve kurumsal yapısı anlaşıldıktan sonraki derslerde Osmanlı Devleti’nin Müslüman ve Gayrimüslim devletlerle ilişkileri, tarihî olaylarla birlikte kronolojik olarak ve geçirdiği evreler çerçevesinde işlenir. Bu minvalde Osmanlı tarihindeki savaş ve barış olguları, diplomasi alanı kapsamında değerlendirilir ve Osmanlı’nın Geçici Diplpmasi’den Kalıcı Diplomasi’ye geçiş süreci ayırt edilir. Bu doğrultuda Osmanlı Devleti’nin diplomatik kurumlarındaki değişim de görülür. Öğrencilere, hazırlanmaları istenen konularla alakalı söz verilerek derse katılımları sağlanır. Böylece tarihsel olayları neden–sonuç ilişkisi içinde değerlendirme yetkinliği gelişir. Osmanlı'nın erken dönem diplomasisi ve komşu devletlerle ilişkileri ele alınır. İmparatorluğun Avrupa, Asya ve Afrika ile kurduğu diplomatik bağlar detaylandırılır. Osmanlı elçilik teşkilatı ve elçi protokolü dersin önemli konularındandır. Batılı devletlerle ilk temaslar ve kapitülasyonların diplomatik boyutları işlenir. Viyana Kuşatmaları gibi önemli savaşların diplomatik arka planı analiz edilir. Osmanlı’nın Rusya, İran ve Arap dünyasıyla olan diplomatik ilişkileri incelenir. Osmanlı'da barış antlaşmaları ve müzakerelerin yapısı üzerinde durulur. Elçi mektupları, padişah fermânları ve diğer diplomatik belgeler kaynak olarak kullanılır. Tanzimat ve Islahat dönemlerinde diplomatik reformlar detaylandırılır. Osmanlı’nın diplomasi pratiğinde Avrupa’nın güç dengeleri ve ittifak sistemleri değerlendirilir. Osmanlı’nın büyük devletlerarasındaki denge politikasını kavramak önemlidir. Berlin Kongresi ve Paris Barış Konferansı gibi uluslararası toplantılar Osmanlı açısından ele alınır. Ders, Osmanlı diplomatik gelenekleri ile modern diplomasi arasındaki geçişi tartışır. Osmanlı elçiliklerinin faaliyet alanları ve görevleri ayrıntılı olarak incelenir. Osmanlı diplomatik temsilcilerinin rolleri ve kimlikleri araştırılır. Ders boyunca Osmanlı’nın uluslararası hukuk ve protokol kurallarıyla ilişkisi ele alınır. Öğrenciler, Osmanlı diplomasi tarihini çok boyutlu anlayarak, tarihsel ve siyasal bağlamda değerlendirme becerisi kazanır. Öğrenciler, Osmanlı’nın kuruluşundan 18. Yüzyılın sonuna kadar giden süreçteki ışişleri tecrübesini tarihsel perspektif içinde görme ve yorumlama yetisi kazanır ve gelişmeleri çok yönlü kavrarlar. Sonuç olarak ders, tarihsel bilgiyle güncel konjonktürü bağdaştırabilen ve bunu tarihsel derinlikle yapabilen bireyler yetiştirmeyi amaçlar.