| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | AKTS | |
| Osmanlı Yenileşmesi I | TAR5025 | 3 + 0 | 7,5 |
| Birim Bölüm | TARİH - YL |
| Derece Seviye | Lisansüstü - Seçmeli - Türkçe |
| Dersin Verilişi | yüz yüze |
| EBS Koordinatörü | Prof. Dr. Halim DEMİRYÜREK |
| Ders Veren | Prof. Dr. Halim DEMİRYÜREK |
| Amaç |
Bu ders, Osmanlı İmparatorluğu’nda 18. yüzyıldan itibaren başlayan yenileşme hareketlerini siyasi, askeri, idari ve toplumsal boyutlarıyla analiz etmeyi amaçlar. Öğrencilerin, Osmanlı modernleşmesini Avrupa’daki gelişmelerle karşılaştırmalı olarak değerlendirme yetisi kazanmaları hedeflenir. Ayrıca, bu dönüşüm sürecinin Cumhuriyet dönemine etkileri üzerine düşünmeleri teşvik edilir. |
| Ders İçeriği |
Ders, Osmanlı İmparatorluğu’nda 17. yüzyılın sonlarından itibaren başlayan duraklama ve gerileme tartışmalarıyla başlar. Osmanlı’nın klasik düzeninde meydana gelen bozulmalar ele alınır. Avrupa’daki bilimsel, askeri ve siyasal gelişmelerin Osmanlı üzerindeki etkileri değerlendirilir. 18. yüzyılda Batı’ya gönderilen elçiler ve gözlem raporları incelenir. Bu bağlamda Yirmisekiz Mehmet Çelebi'nin Fransa Sefaretnamesi ayrıntılı şekilde analiz edilir. Lale Devri (1718-1730) yenileşme sürecinin erken örneklerinden biri olarak ele alınır. Bu dönemdeki sanat, mimari ve eğitimdeki yenilikçi girişimler tartışılır. yüzyılda kurulan yeni askeri ocaklar ve teknik okullar tanıtılır. Nizam-ı Cedid hareketi ve III. Selim’in reformları detaylı olarak incelenir. Bu reformların toplumsal ve siyasi dirençle karşılaşma nedenleri analiz edilir. 1808 Sened-i İttifak'ın Osmanlı siyasal düşüncesindeki yeri açıklanır. II. Mahmud dönemi reformları, merkeziyetçilik ve bürokratik yapı açısından değerlendirilir. Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması ve Asakir-i Mansure’nin kurulması süreci ele alınır. Eğitim, kıyafet, ulaşım ve haberleşme alanlarında yapılan modernleşme çabaları aktarılır. Tanzimat Fermanı (1839) ile başlayan dönemde hukuk ve idare alanındaki yenilikler incelenir. Tanzimat döneminde çıkarılan kanunlar ve Batı hukuk sistemine geçiş süreci değerlendirilir. Islahat Fermanı (1856) ve gayrimüslim tebaaya tanınan haklar tartışılır. Vilayet Nizamnameleri ve yerel yönetim reformları analiz edilir. Osmanlı bürokrasisinde ortaya çıkan yeni memur tipi ve eğitimi ele alınır. Eğitimde modernleşme: rüştiyeler, idadiler ve Darülfünun’un kurulma süreci açıklanır. Basın ve kamuoyunun oluşumu, Takvim-i Vekayi ve özel gazeteler üzerinden değerlendirilir. Osmanlı’da modernleşen ordu ve askerî eğitim kurumları tanıtılır. Meşrutiyet’in ilanı ve Kanun-ı Esasi’nin kabulü anayasal gelişmeler açısından analiz edilir. II. Abdülhamid dönemi modernleşme politikaları, merkeziyetçilik ve sansür bağlamında incelenir. Bu dönemde eğitim ve ulaşım altyapısındaki gelişmeler ele alınır. Jön Türk hareketi ve II. Meşrutiyet’in ilan süreci tartışılır. II. Meşrutiyet dönemi reform girişimleri ve siyasal yapıda meydana gelen değişiklikler analiz edilir. Osmanlı yenileşme sürecinin İmparatorluğun çözülüşü üzerindeki etkileri değerlendirilir. Osmanlı yenileşmesinin Cumhuriyet dönemi modernleşme hamlelerine etkisi ele alınır. Ders, Osmanlı yenileşmesini hem bir süreklilik hem de bir kırılma süreci olarak değerlendiren genel bir tartışmayla sona erer. |
| Ders Kaynakları |
ÇALIŞMA ESERLER
Ali Arslan – Tanzimat Sonrası Dönemde Basın ve Modernleşme Ayhan Aktar – Türkiye’de Modernleşme ve Milliyetçilik Benjamin Fortna – Imperial Classroom: Islam, the State, and Education in the Late Ottoman Empire Bernard Lewis – The Emergence of Modern Turkey Binnaz Toprak – Türkiye’de Laiklik ve Modernleşme Büşra B. Çakmak – Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Kadın ve Modernleşme Carter Vaughn Findley – Turkey, Islam, Nationalism, and Modernity Cemil Aydın – The Idea of the Muslim World Cemil Oktay – Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Siyasal Düşünceler Charles Kurzman – Modernist Islam, 1840–1940 Doğan Avcıoğlu – Türkiye’nin Düzeni Ebru Boyar – Kate Fleet – Osmanlı'dan Günümüze Türk Modernleşmesi Edward Said – Orientalism Elizabeth Özdalga – The Veiling Issue, Official Secularism and Popular Islam in Modern Turkey Erhan Afyoncu – Osmanlı Yenileşme Sürecinde Ordu ve Reformlar Erik Jan Zürcher – Modernleşen Türkiye’nin Tarihi Fatma Müge Göçek – The Transformation of Turkey Fatmagül Berktay – Kadınlar ve Modernleşme Feroz Ahmad – Modern Türkiye’nin Oluşumu Hakkı Uyar – Cumhuriyet Dönemi Modernleşme Tartışmaları Hans-Lukas Kieser – Talaat Pasha: Father of Modern Turkey Hasan Bülent Kahraman – Türk Modernleşmesi ve Postmodern Dönüşüm Hilmi Ziya Ülken – Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi İsmail Kara – Modern Türkiye’de Din ve Düşünce James Gelvin – The Modern Middle East Karen Barkey – Empire of Difference Lucian Boia – The Myth of Modernity M. Niyazi Berkes – Türkiye’de Çağdaşlaşma M. Şükrü Hanioğlu – Preparation for a Revolution: The Young Turks, 1902–1908 Mehmet Ö. Alkan – Tanzimat ve Modernleşme Süreci Mesut Yeğen – Türk Modernleşmesi ve Kimlik Murat Belge – Modern Türk Edebiyatı Üzerine Yazılar Mustafa Oral – Yerinden Yönetim ve Yerel Modernleşme Necati Alkan – II. Abdülhamid Dönemi ve Yenileşme Nilgün Toker – Aydınlanma, Modernite ve Türk Modernleşmesi Roderic Davison – Reform in the Ottoman Empire Samuel Huntington – Political Order in Changing Societies Serpil Çakır – Kadın Hareketleri ve Modernleşme Süreci Sibel Bozdoğan – Modernizm ve Ulusun İnşası Taha Akyol – Atatürk ve Modernleşme Taner Timur – Osmanlı-Türk Modernleşmesi Zafer Toprak – Türkiye’de Popülizm ve Modernleşme Ziya Gökalp – Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak |
| Açıldığı Öğretim Yılı | 2020 - 2021 2021 - 2022 2022 - 2023 2023-2024 2024 - 2025 |
| Yarıyıl İçi Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
| Ara Sınav 1 | 30 |
| Ödev 1 | 30 |
| Toplam | 60 |
| Yarıyıl Sonu Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
| Final | %40 |
| Toplam | %40 |
| Yarıyıl İçinin Başarıya Oranı | %60 |
| Yarıyıl Sonu Çalışmalar | %40 |
| Toplam | %100 |
| Kategori | Ders İlişki Yüzdeleri (%) |
|
Aktarılabilir Beceri Dersleri
|
0
|
|
Beşeri, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri
|
0
|
|
Destek Dersleri
|
0
|
|
Ek Dersler
|
0
|
|
Kategori
|
0
|
|
Mesleki Seçmeli Dersler
|
0
|
|
Temel Meslek Dersleri
|
0
|
|
Uygulama Dersleri
|
0
|
|
Uzmanlık / Alan Dersleri
|
0
|
|
Yetkinlik Tamamlayıcı Ders
|
0
|
| Ders İş Yükü | Öğretim Metotlar / Öğretim Metodu | Süresi (Saat) | Sayısı | Toplam İş Yükü (Saat) |
| Dinleme ve anlamlandırma | Ders | 14 | 3 | 42 |
| Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme | Tartışmalı Ders | 14 | 3 | 42 |
| Önceden planlanmış özel beceriler | Özel Destek / Yapısal Örnekler | 14 | 3 | 42 |
| Önceden planlanmış özel beceriler | Rol Yapma / Drama | 14 | 2 | 28 |
| Önceden planlanmış özel beceriler | Problem Çözme | 14 | 2 | 28 |
| Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması | Beyin Fırtınası | 6 | 1 | 6 |
| Ara Sınav 1 | Ara Sınav 1 | 1 | 1 | 1 |
| Kısa Sınav 1 | Kısa Sınav 1 | 1 | 1 | 1 |
| Final | Final | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 191 | |||
| AKTS = Toplam İş Yükü (Saat) / 25.5 (s) | 7,49 | |||
| AKTS | 3,0 | |||
| Hafta | Konu | Öğretim Metodu |
|---|---|---|
| 1 | Osmanlı klasik düzeninin temel özellikleri ve 17. yüzyıldaki bozulma tartışmaları ele alınır. | Ders |
| 2 | Avrupa’daki gelişmelerin Osmanlı üzerindeki etkileri ve erken dönemdeki farkındalıklar değerlendirilir. | Ders |
| 3 | Lale Devri ve Yirmisekiz Mehmet Çelebi’nin Sefaretnamesi çerçevesinde ilk yenileşme adımları incelenir. | Ders |
| 4 | III. Selim dönemi ve Nizam-ı Cedid reformlarının içeriği ve sonuçları analiz edilir. | Ders |
| 5 | II. Mahmud’un merkeziyetçi reformları ve Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması tartışılır. | Ders |
| 6 | Modern ordu ve eğitim kurumlarının kuruluş süreci ve etkileri incelenir. | Ders |
| 7 | Tanzimat Fermanı’nın ilanı ve Tanzimat Dönemi reformlarının genel çerçevesi ele alınır. | Ders |
| 8 | Ara Sınav | Ders |
| 9 | Islahat Fermanı’nın içeriği ve gayrimüslim tebaaya yönelik düzenlemeler incelenir. | Ders |
| 10 | Vilayet Nizamnameleri ve taşrada yönetim reformları tartışılır. | Ders |
| 11 | Basın, kamuoyu ve yeni Osmanlı aydınlarının yenileşme sürecindeki rolleri değerlendirilir. | Ders |
| 12 | I. Meşrutiyet ve Kanun-ı Esasi bağlamında anayasal gelişmeler ele alınır. | Ders |
| 13 | II. Abdülhamid dönemi modernleşme politikaları ve otoriterleşme süreçleri analiz edilir. | Ders |
| 14 | II. Meşrutiyet’in ilanı, Jön Türkler ve parlamenter sistemin yeniden inşası tartışılır. | Ders |
| 15 | Osmanlı yenileşmesinin sınırları, başarısızlık nedenleri ve imparatorluğun çözülüşü ile ilişkisi değerlendirilir. | Ders |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavı | Ders |
| Ders Öğrenme Çıktısı | Ölçme Değerlendirme | Öğretim Metodu | Öğrenme Faaliyeti |
| Öğrenci, Osmanlı İmparatorluğu’ndaki yenileşme hareketlerinin tarihsel gelişimini kronolojik olarak açıklayabilir. | Sunum / Seminer | Beyin Fırtınası | Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
| Öğrenci, Osmanlı modernleşmesini siyasi, askeri, toplumsal ve kültürel boyutlarıyla analiz edebilir. | Sunum / Seminer | Beyin Fırtınası | Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
| Öğrenci, Osmanlı yenileşmesini Avrupa’daki modernleşme süreçleriyle karşılaştırmalı olarak değerlendirebilir. | Sunum / Seminer | Beyin Fırtınası | Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
| Öğrenci, Tanzimat ve Islahat fermanlarının içeriğini ve dönemin dönüşüm sürecine etkilerini yorumlayabilir. | Sunum / Seminer | Beyin Fırtınası | Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
| Öğrenci, Osmanlı yenileşme sürecinin Cumhuriyet dönemine olan etkilerini tarihsel bir perspektifle tartışabilir. | Sunum / Seminer | Beyin Fırtınası | Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
DERS ÖĞRENME ÇIKTISI |
PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Öğrenci, Osmanlı İmparatorluğu’ndaki yenileşme hareketlerinin tarihsel gelişimini kronolojik olarak açıklayabilir. | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | ;
| Öğrenci, Osmanlı modernleşmesini siyasi, askeri, toplumsal ve kültürel boyutlarıyla analiz edebilir. | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | ;
| Öğrenci, Osmanlı yenileşmesini Avrupa’daki modernleşme süreçleriyle karşılaştırmalı olarak değerlendirebilir. | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | ;
| Öğrenci, Tanzimat ve Islahat fermanlarının içeriğini ve dönemin dönüşüm sürecine etkilerini yorumlayabilir. | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 3 | 4 | 3 | ;
| Öğrenci, Osmanlı yenileşme sürecinin Cumhuriyet dönemine olan etkilerini tarihsel bir perspektifle tartışabilir. | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 4 | ;
| Ortalama Değer | 4 | 3,8 | 4 | 3,8 | 4 | 3,8 | 4 | 4,2 | 4,2 | 4,2 | 4,2 | 4 | 4 | 3,8 |
