| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | AKTS | |
| Osmanlı Toplumunda Hayırseverlik ve Kentleşme | TAR5049 | 1 | 3 + 0 | 7,5 |
| Birim Bölüm | TARİH - YL |
| Derece Seviye | Lisansüstü - Seçmeli - Türkçe |
| Dersin Verilişi | Yüz yüze |
| EBS Koordinatörü | Dr. Öğr. Üyesi Ayşe BÖLÜKBAŞI |
| Ders Veren | Dr. Öğr. Üyesi Ayşe BÖLÜKBAŞI |
| Amaç |
1. Osmanlı vakıf sistemini tanıtmak ve toplumdaki yerini kavratmak 2. Osmanlı vakıf sisteminin ve hayırseverliğin kentleşmedeki rolü hakkında bilgi vermek 3. Osmanlı vakıflarına ilişkin kaynaklar hakkında bilgi vermek 4. Osmanlı imparatorluğundaki vakıf kurucularını tanıtmak 5. Vakıf sisteminin idaresi ve görevlilerini kavratmak 6. Devlet politikasında vakıf sisteminin yerini kavratmak. 7. Vakıfların eğitim ve öğretim hizmetleri hakkında bilgi vermek. 8. Vakıfların sosyal ve beledi hizmetleri hakkında bilgi vermek 9. Hayırseverlik meselesinin yeni fethedilen yerlerin şenlendirilmesindeki etkisini kavratmak 10. Osmanlı vakıf sisteminin anlaşılmasında önemli yeri olan vakıf kaynaklarının incelenmesi |
| Ders İçeriği |
1.Dersin tanıtımı 2.Vakfın kuruluş şartları ve unsurları 3.Osmanlı vakıfları hakkında kaynaklar 4.Vakfın idaresi ve görevliler 5.Osmanlı’da vakıf kurucular 6.Osmanlı’da vakıf kurucular 7.Ara sınav 8.Osmanlı imar ve kentleşmesinde vakıf sisteminin yeri 9..Osmanlı imar ve kentleşmesinde vakıf sisteminin yeri 10.Devlet politikasında vakıfların yeri 11. Vakıfların eğitim ve öğretim hizmetleri 12. Vakıfların sosyal ve beledi hizmetleri 13. Vakfiye incelemesi 14. Öğrenci sunumları |
| Ders Kaynakları |
Bahaeddin Yediyıldız, XVIII.Yüzyılda Türkiye’de Vakıf Müessesesi, Bir Sosyal Tarih İncelemesi, Ankara, 2003
HACI MEHMET GÜNAY, "VAKIF", TDV İslâm Ansiklopedisi Amy Singer, Osmanlı’da Hayırseverlik, Kudüs’te Bir Haseki Sultan İmareti, İstanbul, 2002. Ömer Lütfi Barkan, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Bir İskan ve Kolonizasyon Metodu Olarak Vakıflar ve Temlikler”, Vakıflar Dergisi, (1942). Erol Özvar, Murteza Bedir, Hukuki ve İktisadi Yönleriyle Para Vakfı, İstanbul, 2024. Şerife Eroğlu Memiş, Hurûfât Defterlerinde Kudüs-i Şerîf Kazası Vakıflar, Görevler ve Görevliler, İstanbul, 2017. Mustafa Güler, Osmanlı Devletin'de Haremeyn Vakıfları (16. ve 17. Yüzyıllar), İstanbul, 2011. Ayşegül Kılıç, Bir Osmanlı Akıncı Beyi, Gazi Evranos Bey, İstanbul, 2014. Muzaffer Özgüleş, Gülnuş Emetullah Sultan'ın imar faaliyetleri / Building activities of Gülnuş Emetullah Sultan, yayınlanmamış doktora tezi, 2013. Ayşe Budak, Gücü Besleyen Mimarlık Osmanlı İmaretleri, Ankara, 2022. M. KOYUNCU KAYA And S. BAŞOL, "Osmanlı Bursa’sında Ermeni Kökçü Esnafı Hirfet Vakfı," Vakıflar Dergisi , no.47, pp.25-44, 2017 M. KOYUNCU KAYA, "Vakıf Kurucusu Olarak Osmanlı Esnafı 18 yüzyıl İstanbul Örneği," Vakıflar Dergisi , no.42, pp.35-50, 2014 M. İlgürel, “Kösem Sultan’ın Bir Vakfiyesi”, Tarih Dergisi, c. 16, sy. 21, ss. 83–94, 2011. Eroğlu Memiş, Ş. (2024). Sultan’ın Hayırsever Paşaları: 17. Yüzyıl Osmanlı Paşa Vakfiyelerine Karşılaştırmalı Bir Yaklaşıma Doğru. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi(62), 43-73. Erdoğru, M. A. (2019). Tuna Sahilinde On Altıncı Yüzyılda Kurulmuş Bir Osmanlı Yerleşimi: İsmail Geçidi Kasabası. Vakıflar Dergisi189-208 Faroqhi̇, Suraiya. "Bir Bektaşi Merkezinde Tarımsal Faaliyetler: Kızıldeli Tekkesi 1750-1830". TÜRK KÜLTÜRÜ VE HACI BEKTAŞ VELİ ARAŞTIRMA DERGİSİ / Dedeyev, B., & Küçükdağ, Y. (2021). İstanbul’da Sinân-ı Erdebilî Tekkesi, Vakıfları ve Vakfiyesi. Vakıflar Dergisi(55), 55-83. Atak, E., & Okumuş, E. (2022). Osmanlı Mimarisinde Etkin Bir Kadın Bâni: Kethüdâ Canfedâ Hatun’un İmar Faaliyetleri. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 24(46), 319-360 Ayşe Çıkla Bölükbaşı, Erken Osmanlı Devleti'nde Kadınların Mimari Alandaki Hamiliği (1299-1512), Sanat Tarihi Yıllığı A. BÖLÜKBAŞI, "Utensil Vakfs in the XVI. Century of Istanbul According to Istanbul Vakfs Tahrir Register dated 1546," History Studies , vol.13, no.2, pp.569-586, 2021 Ayşe Bölükbaşı, 1546 Tarihli İstanbul Vakıfları Tahrir Defterine Göre XVI. Yüzyıl İstanbul unda Kap Kacak Vakıfları, History Studies , vol.13, no.2, pp.569-586, 2021. Bölükbaşı, A. (2018). Osmanlı Tekkelerinde Beslenme XVI. Yüzyılda İstanbul’daki Halveti Tekkeleri Örneği. Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 3(1), 83-112. Bölükbaşı, A. (2021). XVI. Yüzyıl İstanbul’unda Hayırseverlik, Vakıflar ve Yemek. Journal of Turkology, 31(1), 159-183. Amy Singer, “Osmanlı İmparatorluğu İmaretlerinin “Michelın Rehberi.” Haydi Sofraya! Mutfak Penceresinden Osmanlı Tarihi, Istanbul: Kitap Yayınevi, 2015, pp. 75-97. AmYıldız, K. (2019). Aykırı Vakıflar: Osmanlıda Fukarâ-yı Müslimîni de Gözeten Gayrimüslim Vakıfları. Osmanlı Araştırmaları, 54(54), 141-198. |
| Açıldığı Öğretim Yılı | 2024 - 2025 |
| Yarıyıl İçi Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
| Ara Sınav 1 | 30 |
| Ödev 1 | 20 |
| Toplam | 50 |
| Yarıyıl Sonu Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
| Final | %50 |
| Toplam | %50 |
| Yarıyıl İçinin Başarıya Oranı | %50 |
| Yarıyıl Sonu Çalışmalar | %50 |
| Toplam | %100 |
| Kategori | Ders İlişki Yüzdeleri (%) |
|
Aktarılabilir Beceri Dersleri
|
50
|
|
Beşeri, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri
|
0
|
|
Destek Dersleri
|
0
|
|
Ek Dersler
|
0
|
|
Kategori
|
0
|
|
Mesleki Seçmeli Dersler
|
0
|
|
Temel Meslek Dersleri
|
0
|
|
Uygulama Dersleri
|
0
|
|
Uzmanlık / Alan Dersleri
|
50
|
|
Yetkinlik Tamamlayıcı Ders
|
0
|
| Ders İş Yükü | Öğretim Metotlar / Öğretim Metodu | Süresi (Saat) | Sayısı | Toplam İş Yükü (Saat) |
| Dinleme ve anlamlandırma | Ders | 14 | 3 | 42 |
| Önceden planlanmış özel beceriler | Özel Destek / Yapısal Örnekler | 14 | 3 | 42 |
| Önceden planlanmış özel beceriler | Vaka Çalışması | 6 | 1 | 6 |
| Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme | Tartışmalı Ders | 14 | 3 | 42 |
| Önceden planlanmış özel beceriler | Problem Çözme | 14 | 2 | 28 |
| Önceden planlanmış özel beceriler | Rol Yapma / Drama | 14 | 2 | 28 |
| Ara Sınav 1 | Ara Sınav 1 | 1 | 1 | 1 |
| Final | Final | 1 | 1 | 1 |
| Kısa Sınav 1 | Kısa Sınav 1 | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 191 | |||
| AKTS = Toplam İş Yükü (Saat) / 25.5 (s) | 7,49 | |||
| AKTS | 3,0 | |||
| Hafta | Konu | Öğretim Metodu |
|---|---|---|
| 2 | Vakfın kuruluş şartları ve unsurları | Ders |
| 3 | Osmanlı vakıfları hakkında kaynaklar | Ders |
| 4 | Vakfın idaresi ve görevliler | Ders |
| 5 | Osmanlı’da vakıf kurucular | Ders |
| 5 | Osmanlı’da vakıf kurucular | Ders |
| 7 | Ara sınav | Ders |
| 8 | Osmanlı imar ve kentleşmesinde vakıf sisteminin yeri | Ders |
| 8 | Osmanlı imar ve kentleşmesinde vakıf sisteminin yeri | Ders |
| 10 | Devlet politikasında vakıfların yeri | Ders |
| 11 | Vakıfların eğitim ve öğretim hizmetleri | Ders |
| 12 | Vakıfların sosyal ve beledi hizmetleri | Ders |
| 12 | Vakfiye incelemesi | Ders |
| 12 | Vakfiye incelemesi | Ders |
| 14 | Öğrenci sunumları | Ders |
| Ders Öğrenme Çıktısı | Ölçme Değerlendirme | Öğretim Metodu | Öğrenme Faaliyeti |
| Osmanlı’da vakıf uygulaması hakkında bilgi edinir. | Yazılı Sınav Ödev / Proje | Ders Tartışmalı Ders Özel Destek / Yapısal Örnekler Rol Yapma / Drama Problem Çözme Vaka Çalışması | Dinleme ve anlamlandırma Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme Önceden planlanmış özel beceriler Önceden planlanmış özel beceriler Önceden planlanmış özel beceriler Önceden planlanmış özel beceriler |
| Vakıf nedir? Hangi usul ve esaslarla kimler tarafından nasıl tesis edilir? Gibi sorulara yanıt verir. | Yazılı Sınav Ödev / Proje | Ders Tartışmalı Ders Özel Destek / Yapısal Örnekler Rol Yapma / Drama Problem Çözme Vaka Çalışması | Dinleme ve anlamlandırma Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme Önceden planlanmış özel beceriler Önceden planlanmış özel beceriler Önceden planlanmış özel beceriler Önceden planlanmış özel beceriler |
| Vakıf kaynaklarını tanır ve bu kaynakların ne tür bilgiler üretebileceğini öğrenir. | Yazılı Sınav Ödev / Proje | Ders Tartışmalı Ders Özel Destek / Yapısal Örnekler Rol Yapma / Drama Problem Çözme Vaka Çalışması | Dinleme ve anlamlandırma Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme Önceden planlanmış özel beceriler Önceden planlanmış özel beceriler Önceden planlanmış özel beceriler Önceden planlanmış özel beceriler |
| Toplumsal hayatta vakıfların rolünü kavrar. | Yazılı Sınav Ödev / Proje | Ders Tartışmalı Ders Özel Destek / Yapısal Örnekler Rol Yapma / Drama Problem Çözme Vaka Çalışması | Dinleme ve anlamlandırma Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme Önceden planlanmış özel beceriler Önceden planlanmış özel beceriler Önceden planlanmış özel beceriler Önceden planlanmış özel beceriler |
| Osmanlı kentleşmesinde vakıfların fonksiyonlarını tespit eder. | Yazılı Sınav Ödev / Proje | Ders Tartışmalı Ders Özel Destek / Yapısal Örnekler Rol Yapma / Drama Problem Çözme Vaka Çalışması | Dinleme ve anlamlandırma Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme Önceden planlanmış özel beceriler Önceden planlanmış özel beceriler Önceden planlanmış özel beceriler Önceden planlanmış özel beceriler |
DERS ÖĞRENME ÇIKTISI |
PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Osmanlı’da vakıf uygulaması hakkında bilgi edinir. | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 4 | 3 | 4 | 3 | 4 | 5 | 4 | 5 | ;
| Vakıf nedir? Hangi usul ve esaslarla kimler tarafından nasıl tesis edilir? Gibi sorulara yanıt verir. | 4 | 2 | 3 | 2 | 4 | 2 | 4 | 3 | 4 | 2 | 4 | 3 | 3 | 3 | ;
| Vakıf kaynaklarını tanır ve bu kaynakların ne tür bilgiler üretebileceğini öğrenir. | 3 | 2 | 4 | 2 | 5 | 3 | 3 | 3 | 3 | 2 | 3 | 2 | 4 | 3 | ;
| Toplumsal hayatta vakıfların rolünü kavrar. | 3 | 3 | 3 | 2 | 3 | 2 | 4 | 3 | 3 | 3 | 4 | 4 | 4 | 4 | ;
| Osmanlı kentleşmesinde vakıfların fonksiyonlarını tespit eder. | 4 | 4 | 3 | 4 | 3 | 3 | 5 | 2 | 4 | 3 | 4 | 2 | 5 | 5 | ;
| Ortalama Değer | 3,8 | 3,2 | 3,6 | 3 | 4 | 3 | 4 | 2,8 | 3,6 | 2,6 | 3,8 | 3,2 | 4 | 4 |
