EN
  • Anasayfa
  • TDE345 Çağdaş Türk Lehçeleri I (2024 - 2025 / 5. Yarıyıl)
  • EN
TDE345 - Çağdaş Türk Lehçeleri I
Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat AKTS Pdf
Çağdaş Türk Lehçeleri I TDE345 5 2 + 0 3,0 Pdf
Birim Bölüm
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI
Derece Seviye Lisans - Seçmeli - Türkçe
Dersin Verilişi Yüz yüze.
EBS Koordinatörü Doç. Dr. Halilibrahim ERTÜRK
Ders Veren
Amaç

Bu dersin amacı, öğrencilerin Çağdaş Türk lehçeleri hakkında temel bilgi edinmelerini sağlamak; lehçelerin sınıflandırılmasını, tarihsel gelişim süreçlerini, fonetik, morfolojik ve söz varlığı açısından özelliklerini tanımalarına yardımcı olmaktır. Öğrencilerin, Türkiye Türkçesi ile diğer Türk lehçeleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları kavrayarak bu lehçeleri karşılaştırmalı olarak analiz edebilmeleri hedeflenmektedir.

Ders İçeriği

Bu ders, Türk dilinin çağdaş kollarını tanıtmayı amaçlamaktadır. Türk dilinin tarihî gelişimi kısaca ele alındıktan sonra, çağdaş Türk lehçelerinin sınıflandırılması, coğrafi dağılımları, yazı dilleri durumları ve temel dil özellikleri incelenir. Ders kapsamında başta Oğuz (Güney-Batı), Kıpçak (Kuzey-Batı), Karluk (Güney-Doğu), Sibirya (Kuzey-Doğu) ve diğer küçük lehçe grupları olmak üzere çağdaş Türk lehçelerinin fonetik, morfolojik ve söz varlığı açısından karşılaştırmalı özellikleri ele alınır. Türkiye Türkçesi ile diğer lehçeler arasındaki benzerlikler ve farklılıklar örnek metinler üzerinden analiz edilir. Ayrıca ortak Türkçe tartışmaları, Türk dünyasında iletişim ve dil politikaları gibi güncel konulara da değinilir.

Ders Kaynakları Ercilasun, Ahmet Bican. Türk Lehçeleri Grameri: Giriş – Ses Bilgisi. Akçağ Yay., 2007.
Özkan, Mustafa. Türk Dünyası ve Çağdaş Türk Lehçeleri. Bilge Kültür Sanat Yay., 2011.
Caferoğlu, Ahmet. Türk Dili Tarihi. Enderun Kitabevi, 2004.
Tekin, Talat. Türk Dillerinde Birincil Ses Değişmeleri. Türk Dil Kurumu Yay., 2003.
Demir, Nurettin & Yılmaz, Emine. Türk Lehçeleri El Kitabı. Grafiker Yay., 2004.
Yarıyıl İçi Çalışmalar Katkı Yüzdesi (%)
Bu bilgi girilmemiştir.
Toplam 0
Yarıyıl Sonu Çalışmalar Katkı Yüzdesi (%)
Bu bilgi girilmemiştir.
Toplam %0
Yarıyıl İçinin Başarıya Oranı %0
Yarıyıl Sonu Çalışmalar %0
Toplam %0
Kategori Ders İlişki Yüzdeleri (%)
Aktarılabilir Beceri Dersleri
0
Beşeri, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri
0
Destek Dersleri
0
Ek Dersler
0
Kategori
0
Mesleki Seçmeli Dersler
0
Temel Meslek Dersleri
0
Uygulama Dersleri
0
Uzmanlık / Alan Dersleri
0
Yetkinlik Tamamlayıcı Ders
0
Ders İş Yükü Öğretim Metotlar / Öğretim Metodu Süresi (Saat) Sayısı Toplam İş Yükü (Saat)
Toplam İş Yükü (Saat) 0
AKTS = Toplam İş Yükü (Saat) / 25.5 (s) 0
AKTS 3,0
Hafta Konu Öğretim Metodu
1 Dersin tanıtımı, “Türk lehçesi” kavramı, lehçe-ağız-dil ayrımı Ders
2 Türk dilinin tarihi gelişimi: Ana Türkçe'den bugüne genel bakış Ders
3 Türk lehçelerinin sınıflandırılması: Coğrafi ve dilbilimsel ölçütler Ders
4 Güney-Batı (Oğuz) Grubu: Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi Ders
5 Güney-Batı (Oğuz) Grubu: Türkmen Türkçesi Ders
6 Kuzey-Batı (Kıpçak) Grubu: Kazak ve Kırgız Türkçeleri Ders
7 Kuzey-Batı (Kıpçak) Grubu: Tatar, Başkurt ve Karaçay-Balkar Türkçeleri Ders
8 Ara sınav Ders
9 Kuzey-Doğu (Sibirya) Grubu: Yakut (Saha) ve Hakas Türkçeleri Ders
10 Güney-Doğu (Karluk) Grubu: Özbek ve Uygur Türkçeleri Ders
11 Hala tartışmalı olan küçük gruplar: Çuvaşça, Halaçça vb. Ders
12 Türkiye Türkçesi ile diğer lehçeler arasında karşılaştırmalı ses ve biçim bilgisi Ders
13 Ortak Türkçe fikri ve günümüzde Türk lehçeleri arası etkileşim Ders
14 Final Sınavı Ders
Ders Öğrenme Çıktısı Ölçme Değerlendirme Öğretim Metodu Öğrenme Faaliyeti
Türk dili ailesi içindeki çağdaş lehçeleri tanımlar. Yazılı Sınav Ders Dinleme ve anlamlandırma
Türk lehçelerinin sınıflandırılmasında kullanılan ölçütleri açıklar. Yazılı Sınav Ders Dinleme ve anlamlandırma
Oğuz, Kıpçak, Karluk, Sibirya ve diğer lehçe gruplarının temel dil özelliklerini karşılaştırmalı olarak analiz eder. Yazılı Sınav Ders Dinleme ve anlamlandırma
Türkiye Türkçesi ile diğer çağdaş Türk lehçeleri arasındaki ses, biçim ve söz varlığı farklılıklarını örneklerle ortaya koyar. Yazılı Sınav Ders Dinleme ve anlamlandırma
Lehçeler arasındaki tarihsel, coğrafi ve kültürel etkileşimleri değerlendirir. Yazılı Sınav Ders Dinleme ve anlamlandırma
; ; ; ; ;
DERS ÖĞRENME ÇIKTISI
PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13 PÇ 14 PÇ 15
Türk dili ailesi içindeki çağdaş lehçeleri tanımlar. 5 5 5 5 4 4 1 4 1 4 4 4 1 1 1
Türk lehçelerinin sınıflandırılmasında kullanılan ölçütleri açıklar. 4 4 5 1 4 5 5 1 5 4 4 1 1 1 1
Oğuz, Kıpçak, Karluk, Sibirya ve diğer lehçe gruplarının temel dil özelliklerini karşılaştırmalı olarak analiz eder. 4 1 4 1 1 1 4 4 5 5 5 5 5 5 5
Türkiye Türkçesi ile diğer çağdaş Türk lehçeleri arasındaki ses, biçim ve söz varlığı farklılıklarını örneklerle ortaya koyar. 5 5 1 1 1 5 5 1 5 1 5 5 5 5 1
Lehçeler arasındaki tarihsel, coğrafi ve kültürel etkileşimleri değerlendirir. 4 4 1 1 1 1 1 1 3 3 1 3 1 5 4
Ortalama Değer 4,4 3,8 3,2 1,8 2,2 3,2 3,2 2,2 3,8 3,4 3,8 3,6 2,6 3,4 2,4