TARİH - DR

Bu dersin amacı, Osmanlı Devleti'nin Türkistan’a yönelik politikalarını, tarihsel gelişimini ve bu politikaların siyasi, ekonomik ve kültürel boyutlarını analiz etmektir. Osmanlı Devleti'nin Türkistan’daki Türk topluluklarıyla ilişkileri, bu bölgeyle kurduğu diplomatik, askerî ve ticari bağlantılar ile Türkistan’ın Osmanlı üzerindeki etkileri ele alınacaktır. Öğrencilerin, Osmanlı'nın Türkistan’a yönelik politikalarını bütüncül bir bakış açısıyla değerlendirebilmeleri hedeflenmektedir.

“Osmanlı Devleti'nin Türkistan Politikası” dersi, Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluşundan yıkılışına kadar Türkistan ile olan ilişkilerini çok yönlü olarak inceler. Dersin ilk bölümünde, Osmanlı'nın kuruluş dönemi ve Türkistan’daki Türklerle olan tarihi ve kültürel bağları ele alınır. Osmanlı Devleti'nin Türkistan’daki Hanlıklar ( Buhara, Hive, Hokand, Kazan, Astrahan, Kırım vb.) ile diplomatik ilişkileri, ittifak arayışları ve karşılıklı elçilik faaliyetleri detaylandırılır. Osmanlı’nın Safevi Devleti ile rekabeti, Türkistan’daki Türk-İslam dünyasının birliği için yapılan girişimler ve bu süreçteki siyasi, askeri ve ekonomik etkileşimler değerlendirilir. Ayrıca, Osmanlı’nın Türkistan’daki Türk hanlıklarını Rus ve Çin tehdidine karşı destekleme politikaları, bölgedeki Müslüman topluluklara gönderilen yardımlar, eğitim ve dini kurumlar üzerinden kurulan ilişkiler işlenir. Dersin ilerleyen bölümlerinde, 19. yüzyılda Rusya’nın Türkistan’ı işgali Osmanlı’nın bölgeye yönelik politikaları, Panislamizm ve Pantürkizm akımlarının etkisiyle gelişen yeni diplomatik hamleler analiz edilir. Osmanlı’nın Türkistan’daki modernleşme hareketlerine etkisi, bölgeden İstanbul’a gelen aydınlar ve öğrenciler, basın-yayın faaliyetleri ile kültürel alışverişler de ders kapsamında ele alınır. Son olarak, Osmanlı’nın yıkılış sürecinde Türkistan ile ilişkiler, Cumhuriyet dönemine yansımalar ve günümüz Türk dünyası politikalarına etkileri tartışılır. Bu ders, öğrencilerin Osmanlı Devleti’nin Türkistan’a yönelik politikalarını tarihsel belgeler, arşiv kayıtları ve dönemin kaynakları ışığında analiz etmelerini, uluslararası ilişkiler ve Türk dünyası perspektifinden değerlendirmelerini amaçlar.