TARİH

Bu derste öğrenciler, II. Mehmet’in İstanbul’u fethi (1453) ile başlayarak, klasik Osmanlı döneminin en parlak örneklerinden biri olan Kanuni Sultan Süleyman döneminin sonuna (1574) kadar uzanan siyasal ve toplumsal gelişmeleri kavrayacaklardır. Osmanlı’nın 15. ve 16. yüzyıllarda edindiği kurumsal yapılar, yönetim biçimleri ve bürokratik sistemler detaylı biçimde incelenecektir. Fetihler, savaş stratejileri ve diplomatik ilişkiler bağlamında Osmanlı askeri gücü analiz edilecektir. İstanbul’un fethi ve sonrasındaki imar faaliyetleri, kültürel dönüşüm süreçleriyle birlikte değerlendirilecektir. Osmanlı toplum yapısı, farklı etnik ve dini grupların ilişkileri bağlamında ele alınacaktır. Ekonomik sistem, vergi düzeni, ticaret yolları ve lonca faaliyetlerinin dönemin refah düzeyine etkileri tartışılacaktır. Kanuni Sultan Süleyman dönemindeki kültürel ve sanatsal gelişmeler (mimari, edebiyat, güzel sanatlar) incelenecektir. Hukuk alanındaki gelişmeler, örf ve âdet hukukundan Kanunnameler’e kadar uzanan süreç ile açıklanacaktır. Taşradan merkeze uzanan yönetim ilişkileri, sancak sistemi ve tımar düzeni detaylandırılacaktır. Osmanlı dış politikası, Venedik, Safevî ve Habsburglarla kurulan ilişkiler bağlamında değerlendirilecektir. İsyanlar, ayaklanmalar ve merkezi otoritenin bu tür muhalefetle baş etme yolları analiz edilecektir. Modern tarih yazıcılığı açısından kritik kaynaklar (osmanlı arşiv belgeleri, seyahatnameler, vakayinâmeler) değerlendirilecektir. Ders boyunca öğrencilerin, özgün kaynakları analiz edebilme ve tarihsel sorgulama yetenekleri geliştirilecektir. Osmanlı tarihiyle ilgili güncel akademik tartışmalar ve farklı yorum yaklaşımları tartışılacaktır. Bu ders, öğrencilere hem Osmanlı toplumunun temel dinamiklerini anlamaları hem de akademik düzeyde analiz yapma becerileri kazandırmayı amaçlamaktadır.

II. Mehmed’in tahta çıkışı, İstanbul’un fethi öncesi hazırlıklar ve stratejiler. İstanbul’un Fethi (1453): Kuşatma süreci, surların yıkılması ve sonuçları. Fatih Dönemi’nde Balkanlar: Fetihler, yerleşim politikaları, Bizans sonrası yönetim. Fatih devri diğer siyasi gelişmeler, Çandarlı’nın tasfiyesi ve merkezi otorite. Fatih Sultan Mehmed’in şahsiyeti ve ölümü: Karakter analizi, sonrası siyasi dönüşümler. II. Bayezid dönemi siyasi olayları, iç politika ve dış ilişkiler. II. Bayezid dönemi gelişmeleri, babadan oğula siyasi ve toplumsal aktarım. Ara Sınav – kapsam: I–7. haftalar. II. Bayezid’in ölümü ve karakter portresi değerlendirmesi. Yavuz Sultan Selim dönemi Osmanlı–Safevî münasebetleri ve seferler. İslam birliğinin Osmanlı’ya geçişi, halifeliğin rolü ve Osmanlı’nın İslam dünyasındaki pozisyonu. Yavuz dönemi diğer gelişmeler, Selim’in ölümü ve politika değişimleri. Kanuni Dönemi ve Batı: Siyasi dengeler, Avrupa ile ilişkiler. Kanuni–Safevî ilişkileri ve diğer önemli sosyal/siyasi olaylar (1520–1574).