TARİH

Bu dersin amacı, Orta Çağ’da Doğu ve Batı uygarlıklarında ortaya çıkan kültürel, dini, sosyal ve entelektüel yapıların tarihsel bağlamda incelenmesini sağlamak; öğrencilerin Orta Çağ medeniyetlerini karşılaştırmalı olarak değerlendirebilecek bir tarihsel bakış açısı kazanmalarını sağlamaktır.

Bu derste öğrencilere, Doğu ve Batı’daki uygarlıkların Orta Çağ boyunca oluşturduğu kültürel, entelektüel, dini, siyasi ve ekonomik yapılar tanıtılmaktadır. Ders, Orta Çağ’ın kronolojik ve coğrafi sınırlarının tanımlanmasıyla başlamakta, ardından "Orta Çağ" kavramının farklı tarih yazım geleneklerindeki algılanış biçimleri ele alınmaktadır. Öğrenciler; Bizans İmparatorluğu, İslam Halifelikleri, Batı Hristiyan dünyası, Selçuklular ve sonrasında Moğollar gibi başlıca Orta Çağ uygarlıklarının kültürel dinamiklerini incelemektedir. Kültürler arası etkileşimler, bilgi, din ve sanat geleneklerinin sınırları aşarak nasıl aktarıldığı üzerinde özellikle durulmaktadır. Tercüme hareketleri, medrese ve manastır gibi eğitim kurumları aracılığıyla gerçekleşen bilimsel aktarım ve çok dilli bilginlerin rolü temel temalardandır. Orta Çağ toplumlarının dini dünya görüşü ayrıntılı olarak ele alınmakta; kozmoloji, ritüeller ve dinin gündelik yaşam üzerindeki etkisi tartışılmaktadır. Dini seçkinlerin rolü, Hristiyan ve İslam dünyasında din-devlet ilişkileri, manastır hareketleri, tasavvuf ve mezhepsel ayrışmalar gibi konulara odaklanılmaktadır. Sanat ve mimari, dersin bir diğer önemli odağını oluşturmaktadır. Avrupa’daki Romanesk ve Gotik mimari, İslam sanatında geometri ve hat sanatı, Orta Asya ve Anadolu’daki üslup sentezleri görsel kaynaklar ve tarihsel metinler üzerinden analiz edilmektedir. Tarıma dayalı ekonomik sistemler, ticaret ağları ve şehirlerin rolü de ders kapsamında ele alınmaktadır. Feodal yapılar, toprak mülkiyeti, loncalar ve Bağdat, Konstantinopolis, Venedik, Semerkand gibi önemli merkezlerin ekonomik ve kültürel etkileri öğrencilerle birlikte analiz edilmektedir. Kadınlar, toplumsal cinsiyet rolleri ve aile yapıları üzerinden Orta Çağ toplumları farklı açılardan değerlendirilmektedir. Aynı zamanda Avrupa'da skolastik düşünce, İslam dünyasında felsefe ve bilim gibi entelektüel gelenekler ile antik mirasın nasıl korunduğu ve geliştirildiği de tartışılmaktadır. Dersin sonunda öğrenciler; sadece savaşlar ve siyasetten ibaret olmayan, zengin ve çok yönlü bir Orta Çağ dünyası anlayışı kazanmakta; modern dünyaya miras kalan kültürel etkileri de değerlendirebilmektedir.