| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | AKTS | |
| Tarih Metodolojisi | TAR5032 | 3 + 0 | 7,5 |
| Birim Bölüm | TARİH - YL |
| Derece Seviye | Lisansüstü - Seçmeli - Türkçe |
| Dersin Verilişi | Yüz yüze |
| EBS Koordinatörü | Dr. Öğr. Üyesi Kadriye TOPAL DOĞAN (Yıl: 2024 - 2025) |
| Ders Veren | Dr. Öğr. Üyesi Kadriye TOPAL DOĞAN |
| Amaç |
Tarih biliminin temel kavramlarını, kaynak türlerini ve araştırma yöntemlerini öğrencilere tanıtmak; öğrencilerin tarihsel bilgi üretim sürecini kavramasını sağlamak; akademik araştırmalara hazırlıklı hale getirmek. |
| Ders İçeriği |
Bu ders, tarih biliminin doğasını ve tarihsel bilginin nasıl üretildiğini anlamaya yönelik temel bir giriş niteliği taşır. Öğrencilere tarih araştırmalarında kullanılan kaynak türleri, bu kaynakların eleştirel değerlendirilmesi ve tarihsel olayların bilimsel yöntemlerle nasıl analiz edileceği aktarılır. Ders kapsamında yazılı belgeler, sözlü anlatılar, arkeolojik buluntular ve maddi kültür unsurları gibi farklı kaynak türleri üzerinde durulur. Kaynakların güvenilirliği, doğruluğu ve bağlamsal analizi konularında yöntemsel yaklaşımlar tartışılır. Ayrıca tarih yazımının geçirdiği evreler, antik dönemden modern döneme kadar tarihçilerin kullandığı farklı yöntemler ve bunların ortaya çıkardığı tarihsel anlatılar incelenir. Tarih metodolojisi dersi aynı zamanda neden-sonuç ilişkilerinin ortaya konulması, olayların karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi ve tarihin sosyal bilimlerle olan ilişkisi gibi konuları da ele alır. Sosyoloji, antropoloji, ekonomi ve siyaset bilimi gibi alanlardan yararlanarak tarihsel olguların çok yönlü bir şekilde incelenmesi hedeflenir. Öğrencilerin tarihsel araştırma sürecinde problem tespit edebilmesi, hipotez kurabilmesi, kaynakları sınıflandırabilmesi ve elde edilen verileri analitik bir yaklaşımla işleyebilmesi bu dersin temel amaçları arasındadır. Ayrıca, tarih felsefesi çerçevesinde tarihin nesnellik ve öznellik sorunları, tarihçinin konumu ve tarihsel anlatının inşası da tartışılacaktır. Bu sayede öğrenciler yalnızca tarihsel bilginin üretim süreçlerini değil, aynı zamanda bu bilgiyi yönlendiren entelektüel ve metodolojik çerçeveleri de tanıyacaklardır. Dersin sonunda öğrenciler, akademik bir araştırma projesi geliştirerek tarihsel kaynaklara dayalı bir plan hazırlayacak ve bulgularını sınıf ortamında sunma imkânı bulacaklardır. |
| Ders Kaynakları |
Michael Stanford, Tarihin İncelenmesi İçin Bir Kılavuz
Erdem Sönmez, Annales Okulu ve Türkiye'de Tarih Yazımı Ferdan Ergut, Tarihin Hakikatleri Peter Burke, Fransız Tarih Devrimi Annales Okulu John Lukacs, Tarihsel Bilinç Robin George Collingwood, Tarih Tasarımı Abdulkadir Özcan, Osmanlı'da Tarih Yazımı ve Kaynak Türleri Fernand Braudel, Tarih Üzerine Yazılar |
| Açıldığı Öğretim Yılı | 2020 - 2021 2022 - 2023 2023-2024 2024 - 2025 2025 - 2026 |
| Yarıyıl İçi Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
| Ödev 1 | 30 |
| Ödev (Sunum) | 30 |
| Toplam | 60 |
| Yarıyıl Sonu Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
| Final | %40 |
| Toplam | %40 |
| Yarıyıl İçinin Başarıya Oranı | %60 |
| Yarıyıl Sonu Çalışmalar | %40 |
| Toplam | %100 |
| Kategori | Ders İlişki Yüzdeleri (%) |
|
Aktarılabilir Beceri Dersleri
|
50
|
|
Beşeri, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri
|
0
|
|
Destek Dersleri
|
0
|
|
Ek Dersler
|
0
|
|
Kategori
|
0
|
|
Mesleki Seçmeli Dersler
|
0
|
|
Temel Meslek Dersleri
|
0
|
|
Uygulama Dersleri
|
0
|
|
Uzmanlık / Alan Dersleri
|
50
|
|
Yetkinlik Tamamlayıcı Ders
|
0
|
| Ders İş Yükü | Öğretim Metotlar / Öğretim Metodu | Süresi (Saat) | Sayısı | Toplam İş Yükü (Saat) |
| Dinleme ve anlamlandırma | Ders | 3 | 14 | 42 |
| Araştırma – yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma, Bilişim | Sınıf Dışı Çalışma | 4 | 14 | 56 |
| Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme | Tartışmalı Ders | 3 | 1 | 3 |
| Araştırma – yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma, Bilişim, Dinleme ve anlamlandırma, yönetsel beceriler | Seminer | 3 | 2 | 6 |
| Araştırma – yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma, Bilişim, eleştirel düşünme, soru geliştirme, yönetsel beceriler, takım çalışması | Grup Çalışması | 5 | 2 | 10 |
| Ödev 1 | Ödev 1 | 40 | 1 | 40 |
| Final | Final | 4 | 1 | 4 |
| Ödev (Sunum) | Ödev (Sunum) | 30 | 1 | 30 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 191 | |||
| AKTS = Toplam İş Yükü (Saat) / 25.5 (s) | 7,49 | |||
| AKTS | 3,0 | |||
| Hafta | Konu | Öğretim Metodu |
|---|---|---|
| 1 | Tarih biliminin doğası ve tarih metodolojisinin kapsamı | Ders |
| 2 | Tarih felsefesi ile metodoloji arasındaki ayrımlar | Ders |
| 3 | Kaynak türleri: yazılı, sözlü, arkeolojik ve görsel malzeme | Ders |
| 4 | Kronoloji, zaman kavramı ve neden-sonuç ilişkileri | Ders Tartışmalı Ders |
| 5 | Antikçağdan Ortaçağa tarih düşüncesinin gelişimi | Ders |
| 6 | Modern dönemde tarihçilik: Avrupa ve Osmanlı tarihyazımı | Ders |
| 7 | Annales Okulu ve sosyal bilimler ile etkileşim | Ders |
| 8 | Ara Sınav | Ders |
| 9 | Mikro-tarih, sözlü tarih ve yerel tarih çalışmaları | Ders |
| 10 | Postmodernizm ve tarih yazımı üzerine tartışmalar | Ders |
| 11 | Arşiv belgeleri: türleri, özellikleri ve örnek çözümlemeler | Ders |
| 12 | Akademik yazım teknikleri, araştırma sorusu, plan, kaynakça | Ders |
| 13 | Bilimsel etik ve doğru atıf yöntemleri | Ders |
| 14 | Öğrenci araştırma projelerinin sunumları | Ders Tartışmalı Ders |
| 14 | Öğrenci araştırma projelerinin sunumları | Ders Tartışmalı Ders |
| 16 | Final Sınavı | Ders |
| Ders Öğrenme Çıktısı | Ölçme Değerlendirme | Öğretim Metodu | Öğrenme Faaliyeti |
| Kaynakları tanır ve sınıflandırır. | Yazılı Sınav Ödev / Proje Sunum / Seminer | Ders Tartışmalı Ders | Dinleme ve anlamlandırma Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme |
| Kaynaklara eleştirel yaklaşır. | Yazılı Sınav Ödev / Proje Sunum / Seminer | Ders Tartışmalı Ders | Dinleme ve anlamlandırma Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme |
| Tarihsel araştırma yöntemlerini uygular. | Yazılı Sınav Ödev / Proje Sunum / Seminer | Ders Tartışmalı Ders | Dinleme ve anlamlandırma Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme |
| Akademik araştırma sürecini yönetebilir. | Yazılı Sınav Ödev / Proje Sunum / Seminer | Ders Tartışmalı Ders | Dinleme ve anlamlandırma Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme |
| Tarih biliminin temel kavramlarını kavrar. | Yazılı Sınav Ödev / Proje Sunum / Seminer | Ders Tartışmalı Ders | Dinleme ve anlamlandırma Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme |
DERS ÖĞRENME ÇIKTISI |
PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kaynakları tanır ve sınıflandırır. | 5 | 5 | 4 | 3 | 4 | 4 | 3 | 5 | 5 | 3 | 3 | 2 | 4 | 3 | ;
| Kaynaklara eleştirel yaklaşır. | 4 | 4 | 4 | 4 | 5 | 4 | 3 | 4 | 3 | 3 | 3 | 3 | 4 | 4 | ;
| Tarihsel araştırma yöntemlerini uygular. | 4 | 5 | 3 | 3 | 5 | 5 | 4 | 5 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | ;
| Akademik araştırma sürecini yönetebilir. | 3 | 5 | 4 | 3 | 3 | 3 | 4 | 4 | 5 | 4 | 3 | 3 | 3 | 4 | ;
| Tarih biliminin temel kavramlarını kavrar. | 5 | 4 | 4 | 3 | 4 | 3 | 3 | 5 | 3 | 4 | 4 | 3 | 3 | 4 | ;
| Ortalama Değer | 4,2 | 4,6 | 3,8 | 3,2 | 4,2 | 3,8 | 3,4 | 4,6 | 4 | 3,6 | 3,4 | 3 | 3,6 | 3,8 |