EN
  • Anasayfa
  • TAR5032 Tarih Metodolojisi (2025 - 2026 / . Yarıyıl)
  • EN
TAR5032 - Tarih Metodolojisi
Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat AKTS Pdf
Tarih Metodolojisi TAR5032 3 + 0 7,5 Pdf
Birim Bölüm
TARİH - YL
Derece Seviye Lisansüstü - Seçmeli - Türkçe
Dersin Verilişi Yüz yüze
EBS Koordinatörü Dr. Öğr. Üyesi Kadriye TOPAL DOĞAN (Yıl: 2024 - 2025)
Ders Veren Dr. Öğr. Üyesi Kadriye TOPAL DOĞAN
Amaç

Tarih biliminin temel kavramlarını, kaynak türlerini ve araştırma yöntemlerini öğrencilere tanıtmak; öğrencilerin tarihsel bilgi üretim sürecini kavramasını sağlamak; akademik araştırmalara hazırlıklı hale getirmek.

Ders İçeriği

Bu ders, tarih biliminin doğasını ve tarihsel bilginin nasıl üretildiğini anlamaya yönelik temel bir giriş niteliği taşır. Öğrencilere tarih araştırmalarında kullanılan kaynak türleri, bu kaynakların eleştirel değerlendirilmesi ve tarihsel olayların bilimsel yöntemlerle nasıl analiz edileceği aktarılır. Ders kapsamında yazılı belgeler, sözlü anlatılar, arkeolojik buluntular ve maddi kültür unsurları gibi farklı kaynak türleri üzerinde durulur. Kaynakların güvenilirliği, doğruluğu ve bağlamsal analizi konularında yöntemsel yaklaşımlar tartışılır. Ayrıca tarih yazımının geçirdiği evreler, antik dönemden modern döneme kadar tarihçilerin kullandığı farklı yöntemler ve bunların ortaya çıkardığı tarihsel anlatılar incelenir. Tarih metodolojisi dersi aynı zamanda neden-sonuç ilişkilerinin ortaya konulması, olayların karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi ve tarihin sosyal bilimlerle olan ilişkisi gibi konuları da ele alır. Sosyoloji, antropoloji, ekonomi ve siyaset bilimi gibi alanlardan yararlanarak tarihsel olguların çok yönlü bir şekilde incelenmesi hedeflenir. Öğrencilerin tarihsel araştırma sürecinde problem tespit edebilmesi, hipotez kurabilmesi, kaynakları sınıflandırabilmesi ve elde edilen verileri analitik bir yaklaşımla işleyebilmesi bu dersin temel amaçları arasındadır. Ayrıca, tarih felsefesi çerçevesinde tarihin nesnellik ve öznellik sorunları, tarihçinin konumu ve tarihsel anlatının inşası da tartışılacaktır. Bu sayede öğrenciler yalnızca tarihsel bilginin üretim süreçlerini değil, aynı zamanda bu bilgiyi yönlendiren entelektüel ve metodolojik çerçeveleri de tanıyacaklardır. Dersin sonunda öğrenciler, akademik bir araştırma projesi geliştirerek tarihsel kaynaklara dayalı bir plan hazırlayacak ve bulgularını sınıf ortamında sunma imkânı bulacaklardır.

Ders Kaynakları Michael Stanford, Tarihin İncelenmesi İçin Bir Kılavuz
Erdem Sönmez, Annales Okulu ve Türkiye'de Tarih Yazımı
Ferdan Ergut, Tarihin Hakikatleri
Peter Burke, Fransız Tarih Devrimi Annales Okulu
John Lukacs, Tarihsel Bilinç
Robin George Collingwood, Tarih Tasarımı
Abdulkadir Özcan, Osmanlı'da Tarih Yazımı ve Kaynak Türleri
Fernand Braudel, Tarih Üzerine Yazılar
Açıldığı Öğretim Yılı 2020 - 2021 2022 - 2023 2023-2024 2024 - 2025 2025 - 2026
Yarıyıl İçi Çalışmalar Katkı Yüzdesi (%)
Ödev 1 30
Ödev (Sunum) 30
Toplam 60
Yarıyıl Sonu Çalışmalar Katkı Yüzdesi (%)
Final %40
Toplam %40
Yarıyıl İçinin Başarıya Oranı %60
Yarıyıl Sonu Çalışmalar %40
Toplam %100
Kategori Ders İlişki Yüzdeleri (%)
Aktarılabilir Beceri Dersleri
50
Beşeri, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri
0
Destek Dersleri
0
Ek Dersler
0
Kategori
0
Mesleki Seçmeli Dersler
0
Temel Meslek Dersleri
0
Uygulama Dersleri
0
Uzmanlık / Alan Dersleri
50
Yetkinlik Tamamlayıcı Ders
0
Ders İş Yükü Öğretim Metotlar / Öğretim Metodu Süresi (Saat) Sayısı Toplam İş Yükü (Saat)
Dinleme ve anlamlandırma Ders 3 14 42
Araştırma – yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma, Bilişim Sınıf Dışı Çalışma 4 14 56
Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme Tartışmalı Ders 3 1 3
Araştırma – yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma, Bilişim, Dinleme ve anlamlandırma, yönetsel beceriler Seminer 3 2 6
Araştırma – yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma, Bilişim, eleştirel düşünme, soru geliştirme, yönetsel beceriler, takım çalışması Grup Çalışması 5 2 10
Ödev 1 Ödev 1 40 1 40
Final Final 4 1 4
Ödev (Sunum) Ödev (Sunum) 30 1 30
Toplam İş Yükü (Saat) 191
AKTS = Toplam İş Yükü (Saat) / 25.5 (s) 7,49
AKTS 3,0
Hafta Konu Öğretim Metodu
1 Tarih biliminin doğası ve tarih metodolojisinin kapsamı Ders
2 Tarih felsefesi ile metodoloji arasındaki ayrımlar Ders
3 Kaynak türleri: yazılı, sözlü, arkeolojik ve görsel malzeme Ders
4 Kronoloji, zaman kavramı ve neden-sonuç ilişkileri Ders Tartışmalı Ders
5 Antikçağdan Ortaçağa tarih düşüncesinin gelişimi Ders
6 Modern dönemde tarihçilik: Avrupa ve Osmanlı tarihyazımı Ders
7 Annales Okulu ve sosyal bilimler ile etkileşim Ders
8 Ara Sınav Ders
9 Mikro-tarih, sözlü tarih ve yerel tarih çalışmaları Ders
10 Postmodernizm ve tarih yazımı üzerine tartışmalar Ders
11 Arşiv belgeleri: türleri, özellikleri ve örnek çözümlemeler Ders
12 Akademik yazım teknikleri, araştırma sorusu, plan, kaynakça Ders
13 Bilimsel etik ve doğru atıf yöntemleri Ders
14 Öğrenci araştırma projelerinin sunumları Ders Tartışmalı Ders
14 Öğrenci araştırma projelerinin sunumları Ders Tartışmalı Ders
16 Final Sınavı Ders
Ders Öğrenme Çıktısı Ölçme Değerlendirme Öğretim Metodu Öğrenme Faaliyeti
Kaynakları tanır ve sınıflandırır. Yazılı Sınav Ödev / Proje Sunum / Seminer Ders Tartışmalı Ders Dinleme ve anlamlandırma Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme
Kaynaklara eleştirel yaklaşır. Yazılı Sınav Ödev / Proje Sunum / Seminer Ders Tartışmalı Ders Dinleme ve anlamlandırma Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme
Tarihsel araştırma yöntemlerini uygular. Yazılı Sınav Ödev / Proje Sunum / Seminer Ders Tartışmalı Ders Dinleme ve anlamlandırma Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme
Akademik araştırma sürecini yönetebilir. Yazılı Sınav Ödev / Proje Sunum / Seminer Ders Tartışmalı Ders Dinleme ve anlamlandırma Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme
Tarih biliminin temel kavramlarını kavrar. Yazılı Sınav Ödev / Proje Sunum / Seminer Ders Tartışmalı Ders Dinleme ve anlamlandırma Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme
; ; ; ; ;
DERS ÖĞRENME ÇIKTISI
PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13 PÇ 14
Kaynakları tanır ve sınıflandırır. 5 5 4 3 4 4 3 5 5 3 3 2 4 3
Kaynaklara eleştirel yaklaşır. 4 4 4 4 5 4 3 4 3 3 3 3 4 4
Tarihsel araştırma yöntemlerini uygular. 4 5 3 3 5 5 4 5 4 4 4 4 4 4
Akademik araştırma sürecini yönetebilir. 3 5 4 3 3 3 4 4 5 4 3 3 3 4
Tarih biliminin temel kavramlarını kavrar. 5 4 4 3 4 3 3 5 3 4 4 3 3 4
Ortalama Değer 4,2 4,6 3,8 3,2 4,2 3,8 3,4 4,6 4 3,6 3,4 3 3,6 3,8