EN
  • Anasayfa
  • TAR215 Türk Kültür Tarihi (2025 - 2026 / 3. Yarıyıl)
  • EN
TAR215 - Türk Kültür Tarihi
Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat AKTS Pdf
Türk Kültür Tarihi TAR215 3 3 + 0 5,0 Pdf
Birim Bölüm
TARİH
Derece Seviye Lisans - Seçmeli - Türkçe
Dersin Verilişi Yüz yüze
EBS Koordinatörü Doç. Dr. Seda YILMAZ VURGUN
Ders Veren Doç. Dr. Seda YILMAZ VURGUN
Amaç

Bu ders, Türk kültürünün tarihsel süreç içinde nasıl şekillendiğini ve geliştiğini incelemeyi amaçlamaktadır. Öğrenciler, Türk kültürünün Orta Asya'dan günümüze kadar olan evrimini, sosyal, dini, edebî ve sanatsal boyutlarıyla değerlendireceklerdir. Türk toplumunun geleneksel yaşam biçimleri, göçebe kültürü ve devlet yönetimi konuları detaylı bir şekilde ele alınacaktır. Ders, Türk halklarının kültürel mirasının, dil, edebiyat, müzik, mimari ve el sanatları gibi unsurlar aracılığıyla nasıl aktarıldığını gösterecektir. Son olarak, öğrenciler, Türk kültürünün İslam ile etkileşimini ve bunun toplumsal yapıya olan etkilerini analiz edeceklerdir.

Ders İçeriği

Ders, Türk kültürünün kökenleri ve ilk dönem Türk toplumlarının yaşam biçimlerine dair genel bir bakışla başlar. Orta Asya’daki Türklerin göçebe yaşam tarzı, aile yapısı, toplumsal düzeni ve dini inançları tartışılır. Türk kültürünün ilk örnekleri, Orhun Yazıtları ve diğer erken yazılı belgeler üzerinden analiz edilir. Bu dönemdeki sosyal yapılar, geleneksel Türk töreleri ve hukuk anlayışı incelenir. Türklerin Orta Asya'dan göç ederken karşılaştıkları kültürel etkileşimler, onların kültürüne nasıl yansıdıysa ele alınır. Göktürkler, Uygurlar ve diğer erken Türk devletlerinin kültürel yapıları değerlendirilir. Türk dilinin, edebiyatının ve sanatının Orta Asya’daki ilk izleri açıklanır. Uygur dönemi, Türk kültüründe önemli bir dönüm noktasıdır; bu dönemdeki dini inançlar ve sanatsal gelişmeler detaylandırılır. İslamiyet’in kabulüyle birlikte Türk toplumlarının kültürel yapısındaki değişim incelenir. İslam’ın etkisiyle şekillenen Türk edebiyatı, müziği ve mimarisi ele alınır. Osmanlı İmparatorluğu’nda kültürel zenginlikler, sanat ve bilimle ilgili gelişmeler tartışılır. Osmanlı sarayı ve kültürel yaşamı üzerine odaklanılır. Yüzyıllar boyunca Türklerin dil, edebiyat, müzik ve sanat alanlarındaki katkıları incelenir. Türk halk edebiyatı ve destanları, tarihsel süreçte nasıl şekillenmiştir? Orta Asya'dan Anadolu’ya kadar Türklerin kültürel etkileşimleri değerlendirilir. Anadolu’daki Selçuklu ve Osmanlı kültürü üzerinde durulur. Türklerin geleneksel giyim, yemek ve el sanatlarıyla ilgili kültürel mirası tartışılır. Osmanlı döneminde saray kültürü ve halk kültürünün bir arada nasıl var olduğu ele alınır. Türk mutfağındaki zenginlik ve farklılıklar kültürel miras açısından değerlendirilir. İslam’ın etkisiyle şekillenen Türk tasavvuf anlayışı ve onun kültürel izleri tartışılır. Türk sanatlarında, özellikle minyatür, hat ve tezhip gibi sanat dallarındaki gelişmeler ele alınır. Türk müziği ve halk müziği arasındaki farklar ve benzerlikler açıklanır. Türk kültüründe dini ve folklorik unsurların etkisi, bayramlar, festivaller ve ritüeller üzerinden ele alınır. Türk mimarisinin gelişimi, özellikle Selçuklu ve Osmanlı dönemindeki önemli yapılarla örneklendirilir. Türklerin dini yapıları, camiler, medreseler ve tekkeler üzerindeki kültürel etkileri incelenir. Osmanlı İmparatorluğu’nda kültürel zenginliklerin yönetim ve toplum üzerindeki etkisi tartışılır. Türklerin sanatla, özellikle mimariyle ilişkisi derinlemesine incelenir. Geleneksel Türk tiyatrosu ve diğer sahne sanatlarının tarihsel gelişimi ele alınır. Türk kültüründe el sanatları ve zanaatkarların toplumdaki yeri ve önemi tartışılır. Bu dönemdeki halk oyunları ve müzik türleri, Türk kültürüne nasıl yansıdıysa açıklanır. Türklerin eğitime verdikleri önem, medrese ve bilim alanındaki gelişmeler ele alınır. İslam öncesi ve sonrası dönemdeki Türk devletlerinin kültürel mirası karşılaştırılır. Türklerin diğer medeniyetlerle etkileşimleri, kültürel alışveriş ve bu etkileşimlerin Türk kültüründeki yeri incelenir. Osmanlı’dan günümüze Türk kültüründe yaşanan modernleşme ve batılılaşma süreci değerlendirilir. Türk kültüründe halkın, sarayın ve yönetimin kültürel hayata etkisi ele alınır. Modern Türk edebiyatının kökenleri ve gelişimi tartışılır. Türk kültüründe dilin, edebiyatın, sanatın ve bilimin gelişmesindeki önemli figürler incelenir. Ders, Türk kültürünün Orta Asya’dan Anadolu’ya kadar olan geniş coğrafyadaki etkisini kavramayı hedefler. Öğrenciler, Türk kültürünü tarihsel bağlamda analiz edebilme becerisi kazanacaklardır.

Ders Kaynakları KAYNAKLAR
.
Abu’l Ghazi Bahadır Han – Şecere-i Terakime
Abu’l Ghazi Bahadır Han – Şecere-i Türk
Ali Şir Nevai – Mecalisü’n-Nefais
Ali Şir Nevai – Tarih-i Enbiya ve Hükema
Beyhaki – Tarih-i Beyhaki
Cüveyni – Tarih-i Cihan Güşa
Ebu’l Hasan el-Belhî – Fütuhu’l-Büldan
Ebu’l Hasan el-Belhî – Fütuhu’l-Büldan
Ebul Hasan Nişaburi – Selçuknâme
El-Biruni – El-Âsârü’l-Bakiye
El-Mesudi – Müruc ez-Zeheb
El-Taberi – Tarihü’r-Rusul ve’l-Müluk
Gardizi – Zayn al-Akhbar
İbn Haldun – Kitab al-İber
İbn Miskaveyh – Tecaribü’l-Ümem
Kaşgarlı Mahmud – Divanü Lügati’t-Türk
Marvazî – Tabai al-Hayavan
Mirhand – Ravzatü’s-Safa
Reşidüddin Fazlullah – Cami’ü’t-Tevarih
Utbi – Tarih-i Yamini
Vassaf – Tahrir-i Vassaf
Yakubi – Tarih-i Yakubi
Yusuf Has Hacib – Kutadgu Bilig
.
ÇALIŞMA ESERLER
.
Ahmet Yaşar Ocak – Bektaşilik, Alevilik, Sufilik
Annette Meakin – In Turkish Arabia
András Róna-Tas – Hungarians and Europe in the Early Middle Ages: An Introduction to Early Hungarian History
Bernard Lewis – The Turks in History
Clauson, Gerard – An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish
Colin Imber – The Ottoman Empire, 1300–1650: The Structure of Power
Denis Sinor – The Cambridge History of Early Inner Asia
Edward Denison Ross – The Turks in Europe
Edward Denison Ross – The Turks in Europe
Geoffrey Lewis – The Turkish Language Reform: A Catastrophic Success
Geoffrey Lewis – Turkish Grammar
Geoffrey Lewis – Turkish Grammar
H. A. R. Gibb – Studies on the Civilization of Islam
Hans Joachim Kissling – Die Sprache der Osmanen
Hugh Kennedy – The Prophet and the Age of the Caliphates
İrene Mélikoff – Hadji Bektach: Un Mythe et ses Avatars
James Redhouse – A Turkish and English Lexicon
Jean-Paul Roux – La Religion des Turcs et des Mongols
Jean-Paul Roux – Histoire des Turcs
Maria Eva Subtelny – Timurids in Transition
Omeljan Pritsak – The Origins of the Old Rus’ State
Peter Golden – An Introduction to the History of the Turkic Peoples
Robert Dankoff – An Ottoman Mentality: The World of Evliya Çelebi
Thomas Allsen – Culture and Conquest in Mongol Eurasia
Ahmet Yaşar Ocak – Türkler, Türkiye ve İslam
Ahmet Yaşar Ocak – Türk Sufiliğine Bakışlar
Ahmet Yaşar Ocak – Bektaşilik, Alevilik, Sufilik
Bahaeddin Ögel – Türk Kültür Tarihine Giriş
Bahaeddin Ögel – Türk Mitolojisi
Bahaeddin Ögel – Türklerde Devlet Anlayışı
Cemal Kafadar – Kim Var İmiş Biz Burada Yoğ İken
Cemil Meriç – Kültürden İrfana
Fuat Köprülü – Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar
Fuat Köprülü – Türk Edebiyatı Tarihi
Halil İnalcık – Osmanlı ve Modern Türkiye
Halil İnalcık – Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet
İbrahim Kafesoğlu – Türk Milli Kültürü
İbrahim Kafesoğlu – Türk-İslam Sentezi
İsmail Hakkı Uzunçarşılı – Osmanlı Tarihi
Mehmet Fuat Köprülü – Türk Medeniyeti Tarihi
Mehmet Kaplan – Türk Kültürü Üzerine Makaleler
Mevlüt Uyanık – Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi
Nevzat Kösoğlu – Türk Dünyası Tarihi ve Türk Medeniyeti Üzerine Düşünceler
Osman Turan – Türk Cihan Hakimiyeti Mefkuresi Tarihi
Osman Turan – Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti
Sadri Maksudi Arsal – Türk Tarihi ve Hukuk
Zeki Velidi Togan – Umumi Türk Tarihine Giriş
Ziya Gökalp – Türk Medeniyeti Tarihi
Ziya Gökalp – Türkçülüğün Esasları
.
KENDİ ÇALIŞMALARIM
.
Açıldığı Öğretim Yılı 2018 - 2019 2019 - 2020 2020 - 2021 2021 - 2022 2022 - 2023 2023-2024 2024 - 2025 2025 - 2026
Yarıyıl İçi Çalışmalar Katkı Yüzdesi (%)
Ara Sınav 1 30
Ödev 1 10
Toplam 40
Yarıyıl Sonu Çalışmalar Katkı Yüzdesi (%)
Final %60
Toplam %60
Yarıyıl İçinin Başarıya Oranı %40
Yarıyıl Sonu Çalışmalar %60
Toplam %100
Kategori Ders İlişki Yüzdeleri (%)
Aktarılabilir Beceri Dersleri
50
Beşeri, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri
0
Destek Dersleri
0
Ek Dersler
0
Kategori
0
Mesleki Seçmeli Dersler
0
Temel Meslek Dersleri
0
Uygulama Dersleri
0
Uzmanlık / Alan Dersleri
50
Yetkinlik Tamamlayıcı Ders
0
Ders İş Yükü Öğretim Metotlar / Öğretim Metodu Süresi (Saat) Sayısı Toplam İş Yükü (Saat)
Dinleme ve anlamlandırma Ders 3 14 42
Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme Tartışmalı Ders 3 14 42
Önceden planlanmış özel beceriler Özel Destek / Yapısal Örnekler 2 14 28
Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması Beyin Fırtınası 1 12 12
Ara Sınav 1 Ara Sınav 1 1 1 1
Kısa Sınav 1 Kısa Sınav 1 1 1 1
Final Final 1 1 1
Toplam İş Yükü (Saat) 127
AKTS = Toplam İş Yükü (Saat) / 25.5 (s) 4,98
AKTS 5,0
Hafta Konu Öğretim Metodu
1 Dersin Amacı, Kaynakları, Kültür ve Kültür Kavramı, Kültür ve Medeniyet Farkı, Kültürel değerlerin oluşumunu etkileyen faktörler Ders
2 Türklerde Devlet Fikri (Millet, Ülke, Hâkimiyet, Teşkilat); Hakimiyet Anlayışı (Hakimiyetin İlahi Temelleri, Hakimiyetin İntikali) Ders
3 Türklerde Devlet Başkanı (Hükümdarlık Sembolleri, Devlet Başkanının Özellikleri); İdari Yapı Ve Özellikleri; Hukuk Ders
4 Türklerde Ordu (Teşkilat, Savaş Araç Ve Gereçleri, Askeri Eğitim) Ders
5 Türklerde Sosyal Hayat: Sosyal Yapı (Aile, Boy, Bodun); Orta Asya Türklerinde Bayram Ve Festivaller Ders
6 Türklerde Ekonomik Hayat: Besicilik, Tarım Ve Ticaret Ders
7 Türklerde Beslenme Ve Giyim-Kuşam Ders
8 Ara Sınav Ders
9 Türklerde Din Ve Din Kültürü: Gök Tanrı Dini, Atalara Saygı Ve Bağlılık, Tabiat Kuvvetlerine İnanma, Diğer Dinler Ders
10 Türklerde Sanat Ve Türk Sanatı Kavramının Oluşumu: Resim, Heykel, Mimarlık Ve Müzik Ders
11 Türklerde Yerleşik Hayata Geçiş Ve Şehirleşme Ders
12 Türklerde Yazı Dili Ve Edebiyatı: Yazı, Dil, Edebiyat (Destanlar, Efsaneler) Ders
13 Türklerde Bilim Ve Zaman Hesabı (Takvim) Ders
14 Türklerde Düşünce Ve Ahlak- Değerlendirme Ders
15 Türk Kültüründe İktisadi Hayat Ders
16 Yarıyıl Sonu Sınavı Ders
Ders Öğrenme Çıktısı Ölçme Değerlendirme Öğretim Metodu Öğrenme Faaliyeti
Öğrenciler, Türk kültürünün tarihsel süreçteki gelişimini kavrayabilecektir. Sunum / Seminer Ders Dinleme ve anlamlandırma
Öğrenciler, İslam öncesi ve sonrası Türk toplumlarının kültürel yapısını karşılaştırabilecektir. Sunum / Seminer Ders Dinleme ve anlamlandırma
Öğrenciler, Türk sanat, edebiyat, mimari ve müzik unsurlarını tanıyabilecektir. Sunum / Seminer Ders Dinleme ve anlamlandırma
Öğrenciler, Türk kültürünün diğer medeniyetlerle olan etkileşimlerini analiz edebilecektir. Sunum / Seminer Ders Dinleme ve anlamlandırma
Öğrenciler, Türk kültürel mirasının günümüz toplumuna yansımalarını değerlendirebilecektir. Sunum / Seminer Ders Dinleme ve anlamlandırma
; ; ; ; ;
DERS ÖĞRENME ÇIKTISI
Öğrenciler, Türk kültürünün tarihsel süreçteki gelişimini kavrayabilecektir. - - - - - - - - - -
Öğrenciler, İslam öncesi ve sonrası Türk toplumlarının kültürel yapısını karşılaştırabilecektir. - - - - - - - - - -
Öğrenciler, Türk sanat, edebiyat, mimari ve müzik unsurlarını tanıyabilecektir. - - - - - - - - - -
Öğrenciler, Türk kültürünün diğer medeniyetlerle olan etkileşimlerini analiz edebilecektir. - - - - - - - - - -
Öğrenciler, Türk kültürel mirasının günümüz toplumuna yansımalarını değerlendirebilecektir. - - - - - - - - - -
Ortalama Değer - - - - - - - - - -