TARİH

Türk İnkılabının Temelleri dersinin amacı, Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde ortaya çıkan fikir hareketlerini ve modernleşme çabalarını analiz ederek, Türk İnkılabı'nın tarihsel ve düşünsel köklerini anlamaktır. Bu bağlamda, Millî Mücadele sürecini, siyasi ve toplumsal dinamikleri ile birlikte ele almak ve cumhuriyetin ilanına giden süreci kritik etmek hedeflenmektedir. Atatürk ilke ve inkılaplarının felsefesini, dayandığı temel prensipleri ve bu ilkelerin Türk toplumunu şekillendirmedeki rolünü kavratmak dersin önemli bir hedefidir. Ayrıca, inkılapların Türkiye'yi çağdaş bir ulus-devlet olarak inşa etme sürecindeki işlevini ve karşılaştığı tepkileri değerlendirmek amaçlanır. Nihayetinde, öğrencilerin, modern Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş felsefesini, laik ve demokratik değerlerini derinlemesine anlamalarını sağlamak dersin temel gayesini oluşturur.

Bu ders, Türk İnkılabı'nı hazırlayan tarihsel arka planı, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemindeki çöküş sürecini ve bunun bir sonucu olarak ortaya çıkan fikir akımlarını derinlemesine inceler. Osmanlı modernleşme çabalarının, Lale Devri'nden Tanzimat'a, Islahat Fermanı'ndan I. ve II. Meşrutiyet dönemlerine kadar uzanan seyrini analiz eder. İmparatorluğun dağılmasını önlemek için geliştirilen Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük gibi siyasi düşüncelerin toplum ve devlet yapısı üzerindeki etkileri irdelenir. 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında yaşanan büyük savaşların, özellikle Trablusgarp ve Balkan Savaşları'nın, ulus bilincinin oluşumundaki rolü değerlendirilir. I. Dünya Savaşı'nın imparatorluk üzerindeki yıkıcı etkisi ve savaşın sonunu getiren Mondros Ateşkes Antlaşması'nın işgal sürecini nasıl başlattığı ele alınır. İşgale karşı direnişin ilk kıvılcımları olan yerel cemiyetlerin kuruluşu ve faaliyetleri incelenir. Mustafa Kemal Atatürk'ün Samsun'a çıkışı, bu süreçte bir dönüm noktası olarak kabul edilir ve sonrasında Amasya Genelgesi, Erzurum ve Sivas Kongreleri ile ulusal mücadelenin teşkilatlı bir yapıya kavuşma süreci mercek altına alınır. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) açılışı, bu yeni meclisin otoritesini kabul ettirme mücadelesi ve iç isyanlarla nasıl başa çıktığı tartışılır. Düzenli ordunun kurulması ve Kurtuluş Savaşı'nın askeri stratejileri, Doğu, Güney ve Batı cephelerindeki muharebeler detaylı bir şekilde işlenir. Mudanya Mütarekesi ile ateşkes sağlanması ve nihayet Lozan Barış Antlaşması'nın Türkiye Cumhuriyeti'nin tapusu olarak kabul edilmesinin sebepleri ve antlaşmanın getirdiği hükümler analiz edilir. Saltanatın kaldırılması, cumhuriyetin ilanı ve halifeliğin lağvı gibi köklü siyasi değişikliklerin altında yatan nedenler ve bunların toplumsal yankıları irdelenir. Hukuk inkılapları çerçevesinde, Medeni Kanun'un kabulü ile laik bir hukuk düzenine geçiş süreci ve bu geçişin kadın hakları başta olmak üzere toplum hayatında yarattığı dönüşüm ele alınır. Eğitim alanında gerçekleştirilen devrimler, Tevhid-i Tedrisat Kanunu, Harf İnkılabı ve Millet Mektepleri'nin milli bir kültür ve kimlik inşasındaki işlevi değerlendirilir. Laiklik ilkesi doğrultusunda, tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması gibi toplumsal hayatı düzenleyen radikal adımlar incelenir. Ekonomik kalkınma için atılan adımlar, İzmir İktisat Kongresi'nde alınan kararlar ve devletçilik ilkesi çerçevesinde başlatılan sanayileşme hamleleri analiz edilir. Türk dil ve tarih alanlarında yapılan çalışmalar, Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu'nun kuruluş amaçları ve faaliyetleri çerçevesinde değerlendirilir. Atatürk ilkeleri olan cumhuriyetçilik, milliyetçilik, halkçılık, devletçilik, laiklik ve inkılapçılık, her biri ayrıntılı olarak ele alınarak, bu ilkelerin birbiriyle olan organik bağı ve Türkiye Cumhuriyeti'nin temel felsefesini nasıl oluşturduğu tartışılır. Çok partili hayata geçiş denemeleri, Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın kuruluşu ve Menemen Olayı gibi erken cumhuriyet dönemindeki muhalefet hareketleri ve bunlara verilen tepkiler incelenir. Atatürk'ün ölümünün ardından, İsmet İnönü'nün cumhurbaşkanlığı dönemi ve bu dönemde iç ve dış politikada yaşanan gelişmeler değerlendirilir. II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'nin izlediği denge politikası ve savaşın ülke ekonomisi üzerindeki etkileri irdelenir. Nihayetinde, bu ders, modern Türkiye Cumhuriyeti'nin, Osmanlı'nın enkazı üzerinde, bir dizi radikal reform ve milli mücadele ile nasıl inşa edildiğini bütüncül bir perspektifle anlamayı amaçlar. Öğrencilerin, Türk inkılaplarının felsefi temellerini, tarihsel bağlamını ve günümüz Türkiye'sinin siyasi, toplumsal ve kültürel yapısını şekillendirmedeki sürekliliğini kritik bir bakış açısıyla yorumlayabilmeleri hedeflenir. Bu çerçevede, inkılapların dayandığı akılcı ve bilimsel düşünce yapısının önemi vurgulanır. Ders, öğrencilere, geçmiş ile bugün arasında sağlam bağlar kurarak, ülkenin geleceğine dair eleştirel ve aydınlık bir vizyon geliştirme imkanı sunar.