EN
  • Anasayfa
  • TAR370 XIX.-XX. Yüzyıl Orta Asya Tarihi (2025 - 2026 / 6. Yarıyıl)
  • EN
TAR370 - XIX.-XX. Yüzyıl Orta Asya Tarihi
Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat AKTS Pdf
XIX.-XX. Yüzyıl Orta Asya Tarihi TAR370 6 3 + 0 5,0 Pdf
Birim Bölüm
TARİH
Derece Seviye Lisans - Seçmeli - Türkçe
Dersin Verilişi Yüz yüze
EBS Koordinatörü Doç. Dr. Seda YILMAZ VURGUN
Ders Veren
Amaç

Bu dersin amacı, XIX. ve XX. yüzyıllarda Orta Asya’da meydana gelen siyasi, sosyal ve ekonomik değişimleri anlamaktır. Öğrenciler, bölgedeki imparatorlukların yükseliş ve çöküş süreçlerini analiz etmeyi öğreneceklerdir. Ders, yerel halkların kültürel ve toplumsal dönüşümlerini değerlendirmeyi hedefler. Ayrıca, dış güçlerin Orta Asya üzerindeki etkilerini ve bölgesel etkileşimleri inceleme fırsatı sunar. Ders sonunda öğrenciler, dönemin tarihsel dinamiklerini eleştirel bir bakış açısıyla yorumlayabileceklerdir.

Ders İçeriği

Ders, XIX. yüzyılda Orta Asya’nın genel coğrafi ve demografik yapısının incelenmesiyle başlar. Bölgedeki ana etnik gruplar ve kabile yapıları tanıtılır. Rus, İngiliz ve Çin imparatorluklarının bölgeye yönelik politikaları ele alınır. Buhara, Hive ve Hokand hanlıklarının siyasi yapıları incelenir. İslam’ın toplumsal ve kültürel etkileri tartışılır. XIX. yüzyılın başlarından itibaren bölgedeki ekonomik değişimler açıklanır. Pamir ve Fergana vadilerindeki ticaret yolları değerlendirilir. Tarım ve hayvancılık sistemleri üzerinde durulur. Göçebe yaşam biçimleri ve çadırlı toplulukların yapısı ele alınır. Rus-Sovyet etkisinin bölgede nasıl hissedildiği anlatılır. İngiliz ve Rus rekabeti, “Büyük Oyun” çerçevesinde incelenir. Bölgedeki askeri çatışmalar ve sınır anlaşmazlıkları ele alınır. Hanlıkların modernleşme çabaları değerlendirilir. Eğitim ve kültürel kurumların gelişimi incelenir. Batı etkisi ve teknolojik yeniliklerin bölgeye girişi tartışılır. XIX. yüzyılın sonlarında bölgesel ayaklanmalar ve isyanlar ele alınır. Milliyetçi hareketlerin başlangıcı analiz edilir. Sovyetler Birliği’nin oluşumu ve bölge üzerindeki etkisi anlatılır. Rus yönetim politikaları ve idari reformlar incelenir. Toplumsal yapı ve sınıf ilişkileri değerlendirilir. Yerel liderlerin direniş stratejileri tartışılır. Ekonomik kalkınma projeleri ve altyapı çalışmaları ele alınır. İklim ve coğrafyanın ekonomik ve sosyal yaşama etkisi değerlendirilir. Bölgesel kültürel hareketler ve sanat eserleri incelenir. Dini reformlar ve Sufi topluluklarının rolü tartışılır. Kadınların toplumsal konumu ve aile yapıları ele alınır. Eğitim reformları ve medreselerin dönüşümü incelenir. Tarım teknikleri ve sulama sistemleri üzerine detaylı bilgi verilir. Ticaret ağlarının modernleşme süreci açıklanır. Sanayi faaliyetlerinin bölgeye etkisi tartışılır. Ulaşım ve demiryolu projeleri değerlendirilir. Dış ekonomik yatırımların bölgeye etkisi incelenir. Göç ve nüfus hareketleri ele alınır. Kırsal ve kentsel yerleşimlerin gelişimi analiz edilir. Etkili yerel liderler ve hanedan politikaları anlatılır. Kolonyal baskılar ve yerel tepkiler tartışılır. Savaşlar ve direniş hareketlerinin sosyo-politik etkileri incelenir. Kültürel kimlik ve etnik ilişkiler değerlendirilir. XIX. ve XX. yüzyıl Orta Asya edebiyatı ve folkloru incelenir. Bölge halklarının günlük yaşamı ve gelenekleri ele alınır. Siyasi ve ekonomik değişimlerin toplumsal etkileri tartışılır. Bölgesel ticaret ve ekonomik entegrasyon değerlendirilir. Çarlık Rusyası ve Sovyetler Birliği’nin uyguladığı politikalar karşılaştırılır. Orta Asya’nın uluslararası ilişkilerdeki rolü incelenir. Modernleşme ve geleneksel değerler arasındaki çatışmalar ele alınır. Ulusal hareketler ve bağımsızlık çabaları analiz edilir. Bölge tarihine dair arşiv ve kaynakların kullanımı öğretilir. Araştırma projeleri ve tarihsel analiz yöntemleri tanıtılır. Ders boyunca öğrenciler, dönemin tarihsel dinamiklerini eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirme fırsatı bulurlar. Ders, XX. yüzyılın ortalarına kadar Orta Asya’daki dönüşümlerin kapsamlı bir şekilde incelenmesi ile sona erer.

Ders Kaynakları KAYNAKLAR
.
Agahi (Muhammad Riza Erniyaz Beg) - Gulshan-i Davlat
Agahi (Muhammad Riza Erniyaz Beg) - Nusratnama
Agahi (Muhammad Riza Erniyaz Beg) - Tarikh-i Duwlat-i Khvarazm
Agahi (Muhammad Riza Erniyaz Beg) - Tarikh-i Khiva
Agahi (Muhammad Riza Erniyaz Beg) - Zubdat at-Tavarikh
Avaz Muhammad Attar - Tarikh-i Jadid-i Toshkent
Bayani - Jami‘ al-Tavarikh-i Khvarazmshahi
Bayani - Riyaz ad-Davla
Hakimkhan Tura - Tarikh-i Shahrukhi
Hakimkhan Tura - Tuhfat at-Tavarikh-i Khani
Mirza Abdulazim Sami - Tarikh-i Abd al-Ahad
Mirza Abdulazim Sami - Tarikh-i Amir Haydar
Mirza Abdulazim Sami - Tarikh-i Amir Nasrullah
Mirza Muhammad Haidar - Tarikh-i Jadid-i Kashgar
Mirza Muhammad Hakim - Tarikh-i Muhammadi
Mirza Muhammad Rahim - Tarikh-i Rahimquli Khan
Muhammad Ali Baljuvani - Tarikh-i Muhammad Ali Baljuvani
Muhammad Hakim Khan - Ansab as-Salatin va Tavarikh al-Khavakin
Muhammad Hakimhan Tura - Muntahab at-Tavarikh-i Khani
Muhammad Hakimkhan Tura - Tuhfat at-Tavarikh-i Khani
Muhammad Riza Agahi - Firdaws al-Iqbal
Muhammad Solih Toshkandi - Tarikh-i Jadidi Toshkand
Muhammad Yunus Khwaja - Tarikh-i Rashidi-yi Jadid
Muhammad Yusuf Bayani - Tarikh-i Rahimquli Khan
Muhammad Yusuf Munshi - Tarikh-i Muqimkhani
.
ÇALIŞMA ESERLER
.
Adeeb Khalid – Islam after Communism: Religion and Politics in Central Asia
Adeeb Khalid – Making Uzbekistan: Nation, Empire, and Revolution in the Early USSR
Adeeb Khalid – The Politics of Muslim Cultural Reform: Jadidism in Central Asia
Ahmet Kanlıdere – Türkistan’da Yenileşme Hareketleri: Cedidcilik
Ahmet Yesevi Üniversitesi Yay. (derleme) – Türkistan: Tarih ve Medeniyet
Alexander Morrison – Russian Rule in Samarkand, 1868–1910: A Comparison with British India
Alexander Morrison, Aminat Chokobaeva, Cloé Drieu (eds.) – The Central Asian Revolt of 1916: A Collapsing Empire in the Age of War and Revolution
Allen J. Frank – Bukhara and the Muslims of Russia: Sufism, Education, and the Paradox of Islamic Prestige
Aziz Bektöre – Türkistan Kaygısı
Bayram Kodaman – Türkistan ve Rusya
Beatrice Forbes Manz – Power, Politics and Religion in Timurid Iran
Cengiz Orhonlu – Osmanlıların Türkistan Politikası
Daniel Brower – Turkestan and the Fate of the Russian Empire
Edward Allworth – The Modern Uzbeks: From the Fourteenth Century to the Present
Edward Allworth – The Nationality Question in Soviet Central Asia
Edward Allworth (ed.) – Central Asia: 120 Years of Russian Rule
Geoffrey Wheeler – The Empire and the Steppe: Russia’s Colonial Experience in Central Asia
Geoffrey Wheeler – The Modern History of Soviet Central Asia
Hamit Zübeyir Koşay – Türkistan Türkleri Üzerine Araştırmalar
Hüseyin Güneş – Yakınçağda Türkistan Hanlıkları Tarihi
Hüseyin Nihal Atsız – Türk Tarihi Üzerine Makaleler (Türkistan bölümü)
İbrahim Kafesoğlu – Türk Dünyası El Kitabı
İbrahim Kafesoğlu – Türk Milli Kültürü
James H. Meyer – Turks Across Empires: Marketing Muslim Identity in the Russian–Ottoman Borderlands
Kemal Karpat – Osmanlı’dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Türkistan
Kürşat Yıldırım – Türkistan’da Modernleşme Hareketleri
M. Fahrettin Kırzıoğlu – Milli Mücadele Yıllarında Azerbaycan ve Türkistan
Marco Buttino – Revolution and Civil War in Central Asia: The Experience of Soviet Power
Martha Brill Olcott – The Kazakhs
Mehmet Saray – Rus İşgali Devrinde Osmanlı Devleti ile Türkistan Hanlıkları Arasındaki Siyasi Münasebetler
Mehmet Saray – Rus İşgali Devrinde Türkistan: 1865–1917
Mehmet Saray – Rusya’da ve Türkiye’de Cedidcilik Hareketleri
Mehmet Saray – Türkistan Tarihi
Mehmet Saray – Türkistan’da Türk Milli Mücadeleleri Tarihi (1917–1934)
Mustafa Kafalı – Türkistan Türklüğü ve Tarihi
Osman Karatay – Orta Asya’dan Balkanlar’a: Avrasya’nın Tarihi Derinliği
Pauline Jones Luong – Institutional Change and Political Continuity in Post-Soviet Central Asia
Peter B. Golden – Central Asia in World History
R. D. McChesney – Central Asia: Foundations of Change
Recep Çelik – Türkistan’da Rus Sömürgeciliği ve Cedidcilik
Richard A. Pierce – Russian Central Asia, 1867–1917: A Study in Colonial Rule
Scott C. Levi – The Bukharan Crisis: A Connected History of 18th-Century Central Asia
Scott C. Levi – The Rise and Fall of Khoqand, 1709–1876: Central Asia in the Global Age
Seymour Becker – Russia’s Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924
Shoshana Keller – Russia and Central Asia: Coexistence, Conquest, Convergence
Yaacov Ro’i – Islam in the Soviet Union: From the Second World War to Gorbachev
Yusuf Sarınay – Milli Mücadele’de Türkistanlılar
Zeki Velidi Togan – Bugünkü Türkili (Türkistan) ve Yakın Tarihi
Zeki Velidi Togan – Hatıralar
.
KENDİ ÇALIŞMALARIM
Açıldığı Öğretim Yılı 2018 - 2019 2019 - 2020 2020 - 2021 2021 - 2022
Yarıyıl İçi Çalışmalar Katkı Yüzdesi (%)
Bu bilgi girilmemiştir.
Toplam 0
Yarıyıl Sonu Çalışmalar Katkı Yüzdesi (%)
Bu bilgi girilmemiştir.
Toplam %0
Yarıyıl İçinin Başarıya Oranı %0
Yarıyıl Sonu Çalışmalar %0
Toplam %0
Kategori Ders İlişki Yüzdeleri (%)
Aktarılabilir Beceri Dersleri
0
Beşeri, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri
0
Destek Dersleri
0
Ek Dersler
0
Kategori
0
Mesleki Seçmeli Dersler
0
Temel Meslek Dersleri
0
Uygulama Dersleri
0
Uzmanlık / Alan Dersleri
0
Yetkinlik Tamamlayıcı Ders
0
Ders İş Yükü Öğretim Metotlar / Öğretim Metodu Süresi (Saat) Sayısı Toplam İş Yükü (Saat)
Toplam İş Yükü (Saat) 0
AKTS = Toplam İş Yükü (Saat) / 25.5 (s) 0
AKTS 5,0
Hafta Konu Öğretim Metodu
1 Türk Dünyası Kavramı ve Coğrafyası Ders
2 Orta Asya Türkleri Ders
3 Karadeniz Civarındaki Türk Unsurlar Ders
4 İran Türkleri Ders
5 Ortadoğu’daki Türk Unsurlar Ders
6 Doğu Avrupa’daki Türk Unsurlar Ders
7 Çarlık Rusyası’nın Yıkılışının Türk Dünyası Üzerindeki Etkileri Ders
8 Ara Sınav Ders
9 Sovyetler’in Türk Dünyası’na Uyguladığı Politikalar Ders
10 I.Dünya Savaşı’nın Türk Dünyası’na Etkileri Ders
11 Sovyet Rusya’nın Yıkılışının Türk Dünyası’na Etkileri Ders
12 Orta Asya’daki Türkî Cumhuriyetler Ders
13 Azerbaycan ve Kazakistan Ders
14 Özbekistan ve Türkmenistan Ders
15 Kırgızistan ve Diğerleri Ders
16 Yarıyıl Sonu Sınavı Ders
Ders Öğrenme Çıktısı Ölçme Değerlendirme Öğretim Metodu Öğrenme Faaliyeti
Öğrenciler, XIX. ve XX. yüzyılda Orta Asya’daki siyasi yapıları tanıyabileceklerdir. Sunum / Seminer Beyin Fırtınası Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması
Bölgedeki etnik gruplar, kültürel yapılar ve toplumsal dönüşümler hakkında bilgi sahibi olacaklardır. Sunum / Seminer Beyin Fırtınası Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması
Öğrenciler, dış güçlerin bölge üzerindeki etkilerini analiz edebileceklerdir. Sunum / Seminer Beyin Fırtınası Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması
Ekonomik, sosyal ve kültürel değişimlerin nedenlerini ve sonuçlarını değerlendirebileceklerdir. Sunum / Seminer Beyin Fırtınası Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması
Ders sonunda öğrenciler, Orta Asya tarihini eleştirel bir perspektifle yorumlayabileceklerdir. Sunum / Seminer Beyin Fırtınası Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması
; ; ; ; ;
DERS ÖĞRENME ÇIKTISI
Öğrenciler, XIX. ve XX. yüzyılda Orta Asya’daki siyasi yapıları tanıyabileceklerdir. - - - - - - - - - -
Bölgedeki etnik gruplar, kültürel yapılar ve toplumsal dönüşümler hakkında bilgi sahibi olacaklardır. - - - - - - - - - -
Öğrenciler, dış güçlerin bölge üzerindeki etkilerini analiz edebileceklerdir. - - - - - - - - - -
Ekonomik, sosyal ve kültürel değişimlerin nedenlerini ve sonuçlarını değerlendirebileceklerdir. - - - - - - - - - -
Ders sonunda öğrenciler, Orta Asya tarihini eleştirel bir perspektifle yorumlayabileceklerdir. - - - - - - - - - -
Ortalama Değer - - - - - - - - - -