Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | AKTS | |
XIX.-XX. Yüzyıl Orta Asya Tarihi | TAR370 | 6 | 3 + 0 | 5,0 |
Birim Bölüm | TARİH |
Derece Seviye | Lisans - Seçmeli - Türkçe |
Dersin Verilişi | Yüz yüze |
EBS Koordinatörü | Doç. Dr. Seda YILMAZ VURGUN |
Ders Veren | |
Amaç |
Bu dersin amacı, XIX. ve XX. yüzyıllarda Orta Asya’da meydana gelen siyasi, sosyal ve ekonomik değişimleri anlamaktır. Öğrenciler, bölgedeki imparatorlukların yükseliş ve çöküş süreçlerini analiz etmeyi öğreneceklerdir. Ders, yerel halkların kültürel ve toplumsal dönüşümlerini değerlendirmeyi hedefler. Ayrıca, dış güçlerin Orta Asya üzerindeki etkilerini ve bölgesel etkileşimleri inceleme fırsatı sunar. Ders sonunda öğrenciler, dönemin tarihsel dinamiklerini eleştirel bir bakış açısıyla yorumlayabileceklerdir. |
Ders İçeriği |
Ders, XIX. yüzyılda Orta Asya’nın genel coğrafi ve demografik yapısının incelenmesiyle başlar. Bölgedeki ana etnik gruplar ve kabile yapıları tanıtılır. Rus, İngiliz ve Çin imparatorluklarının bölgeye yönelik politikaları ele alınır. Buhara, Hive ve Hokand hanlıklarının siyasi yapıları incelenir. İslam’ın toplumsal ve kültürel etkileri tartışılır. XIX. yüzyılın başlarından itibaren bölgedeki ekonomik değişimler açıklanır. Pamir ve Fergana vadilerindeki ticaret yolları değerlendirilir. Tarım ve hayvancılık sistemleri üzerinde durulur. Göçebe yaşam biçimleri ve çadırlı toplulukların yapısı ele alınır. Rus-Sovyet etkisinin bölgede nasıl hissedildiği anlatılır. İngiliz ve Rus rekabeti, “Büyük Oyun” çerçevesinde incelenir. Bölgedeki askeri çatışmalar ve sınır anlaşmazlıkları ele alınır. Hanlıkların modernleşme çabaları değerlendirilir. Eğitim ve kültürel kurumların gelişimi incelenir. Batı etkisi ve teknolojik yeniliklerin bölgeye girişi tartışılır. XIX. yüzyılın sonlarında bölgesel ayaklanmalar ve isyanlar ele alınır. Milliyetçi hareketlerin başlangıcı analiz edilir. Sovyetler Birliği’nin oluşumu ve bölge üzerindeki etkisi anlatılır. Rus yönetim politikaları ve idari reformlar incelenir. Toplumsal yapı ve sınıf ilişkileri değerlendirilir. Yerel liderlerin direniş stratejileri tartışılır. Ekonomik kalkınma projeleri ve altyapı çalışmaları ele alınır. İklim ve coğrafyanın ekonomik ve sosyal yaşama etkisi değerlendirilir. Bölgesel kültürel hareketler ve sanat eserleri incelenir. Dini reformlar ve Sufi topluluklarının rolü tartışılır. Kadınların toplumsal konumu ve aile yapıları ele alınır. Eğitim reformları ve medreselerin dönüşümü incelenir. Tarım teknikleri ve sulama sistemleri üzerine detaylı bilgi verilir. Ticaret ağlarının modernleşme süreci açıklanır. Sanayi faaliyetlerinin bölgeye etkisi tartışılır. Ulaşım ve demiryolu projeleri değerlendirilir. Dış ekonomik yatırımların bölgeye etkisi incelenir. Göç ve nüfus hareketleri ele alınır. Kırsal ve kentsel yerleşimlerin gelişimi analiz edilir. Etkili yerel liderler ve hanedan politikaları anlatılır. Kolonyal baskılar ve yerel tepkiler tartışılır. Savaşlar ve direniş hareketlerinin sosyo-politik etkileri incelenir. Kültürel kimlik ve etnik ilişkiler değerlendirilir. XIX. ve XX. yüzyıl Orta Asya edebiyatı ve folkloru incelenir. Bölge halklarının günlük yaşamı ve gelenekleri ele alınır. Siyasi ve ekonomik değişimlerin toplumsal etkileri tartışılır. Bölgesel ticaret ve ekonomik entegrasyon değerlendirilir. Çarlık Rusyası ve Sovyetler Birliği’nin uyguladığı politikalar karşılaştırılır. Orta Asya’nın uluslararası ilişkilerdeki rolü incelenir. Modernleşme ve geleneksel değerler arasındaki çatışmalar ele alınır. Ulusal hareketler ve bağımsızlık çabaları analiz edilir. Bölge tarihine dair arşiv ve kaynakların kullanımı öğretilir. Araştırma projeleri ve tarihsel analiz yöntemleri tanıtılır. Ders boyunca öğrenciler, dönemin tarihsel dinamiklerini eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirme fırsatı bulurlar. Ders, XX. yüzyılın ortalarına kadar Orta Asya’daki dönüşümlerin kapsamlı bir şekilde incelenmesi ile sona erer. |
Ders Kaynakları |
KAYNAKLAR
. Agahi (Muhammad Riza Erniyaz Beg) - Gulshan-i Davlat Agahi (Muhammad Riza Erniyaz Beg) - Nusratnama Agahi (Muhammad Riza Erniyaz Beg) - Tarikh-i Duwlat-i Khvarazm Agahi (Muhammad Riza Erniyaz Beg) - Tarikh-i Khiva Agahi (Muhammad Riza Erniyaz Beg) - Zubdat at-Tavarikh Avaz Muhammad Attar - Tarikh-i Jadid-i Toshkent Bayani - Jami‘ al-Tavarikh-i Khvarazmshahi Bayani - Riyaz ad-Davla Hakimkhan Tura - Tarikh-i Shahrukhi Hakimkhan Tura - Tuhfat at-Tavarikh-i Khani Mirza Abdulazim Sami - Tarikh-i Abd al-Ahad Mirza Abdulazim Sami - Tarikh-i Amir Haydar Mirza Abdulazim Sami - Tarikh-i Amir Nasrullah Mirza Muhammad Haidar - Tarikh-i Jadid-i Kashgar Mirza Muhammad Hakim - Tarikh-i Muhammadi Mirza Muhammad Rahim - Tarikh-i Rahimquli Khan Muhammad Ali Baljuvani - Tarikh-i Muhammad Ali Baljuvani Muhammad Hakim Khan - Ansab as-Salatin va Tavarikh al-Khavakin Muhammad Hakimhan Tura - Muntahab at-Tavarikh-i Khani Muhammad Hakimkhan Tura - Tuhfat at-Tavarikh-i Khani Muhammad Riza Agahi - Firdaws al-Iqbal Muhammad Solih Toshkandi - Tarikh-i Jadidi Toshkand Muhammad Yunus Khwaja - Tarikh-i Rashidi-yi Jadid Muhammad Yusuf Bayani - Tarikh-i Rahimquli Khan Muhammad Yusuf Munshi - Tarikh-i Muqimkhani . ÇALIŞMA ESERLER . Adeeb Khalid – Islam after Communism: Religion and Politics in Central Asia Adeeb Khalid – Making Uzbekistan: Nation, Empire, and Revolution in the Early USSR Adeeb Khalid – The Politics of Muslim Cultural Reform: Jadidism in Central Asia Ahmet Kanlıdere – Türkistan’da Yenileşme Hareketleri: Cedidcilik Ahmet Yesevi Üniversitesi Yay. (derleme) – Türkistan: Tarih ve Medeniyet Alexander Morrison – Russian Rule in Samarkand, 1868–1910: A Comparison with British India Alexander Morrison, Aminat Chokobaeva, Cloé Drieu (eds.) – The Central Asian Revolt of 1916: A Collapsing Empire in the Age of War and Revolution Allen J. Frank – Bukhara and the Muslims of Russia: Sufism, Education, and the Paradox of Islamic Prestige Aziz Bektöre – Türkistan Kaygısı Bayram Kodaman – Türkistan ve Rusya Beatrice Forbes Manz – Power, Politics and Religion in Timurid Iran Cengiz Orhonlu – Osmanlıların Türkistan Politikası Daniel Brower – Turkestan and the Fate of the Russian Empire Edward Allworth – The Modern Uzbeks: From the Fourteenth Century to the Present Edward Allworth – The Nationality Question in Soviet Central Asia Edward Allworth (ed.) – Central Asia: 120 Years of Russian Rule Geoffrey Wheeler – The Empire and the Steppe: Russia’s Colonial Experience in Central Asia Geoffrey Wheeler – The Modern History of Soviet Central Asia Hamit Zübeyir Koşay – Türkistan Türkleri Üzerine Araştırmalar Hüseyin Güneş – Yakınçağda Türkistan Hanlıkları Tarihi Hüseyin Nihal Atsız – Türk Tarihi Üzerine Makaleler (Türkistan bölümü) İbrahim Kafesoğlu – Türk Dünyası El Kitabı İbrahim Kafesoğlu – Türk Milli Kültürü James H. Meyer – Turks Across Empires: Marketing Muslim Identity in the Russian–Ottoman Borderlands Kemal Karpat – Osmanlı’dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Türkistan Kürşat Yıldırım – Türkistan’da Modernleşme Hareketleri M. Fahrettin Kırzıoğlu – Milli Mücadele Yıllarında Azerbaycan ve Türkistan Marco Buttino – Revolution and Civil War in Central Asia: The Experience of Soviet Power Martha Brill Olcott – The Kazakhs Mehmet Saray – Rus İşgali Devrinde Osmanlı Devleti ile Türkistan Hanlıkları Arasındaki Siyasi Münasebetler Mehmet Saray – Rus İşgali Devrinde Türkistan: 1865–1917 Mehmet Saray – Rusya’da ve Türkiye’de Cedidcilik Hareketleri Mehmet Saray – Türkistan Tarihi Mehmet Saray – Türkistan’da Türk Milli Mücadeleleri Tarihi (1917–1934) Mustafa Kafalı – Türkistan Türklüğü ve Tarihi Osman Karatay – Orta Asya’dan Balkanlar’a: Avrasya’nın Tarihi Derinliği Pauline Jones Luong – Institutional Change and Political Continuity in Post-Soviet Central Asia Peter B. Golden – Central Asia in World History R. D. McChesney – Central Asia: Foundations of Change Recep Çelik – Türkistan’da Rus Sömürgeciliği ve Cedidcilik Richard A. Pierce – Russian Central Asia, 1867–1917: A Study in Colonial Rule Scott C. Levi – The Bukharan Crisis: A Connected History of 18th-Century Central Asia Scott C. Levi – The Rise and Fall of Khoqand, 1709–1876: Central Asia in the Global Age Seymour Becker – Russia’s Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924 Shoshana Keller – Russia and Central Asia: Coexistence, Conquest, Convergence Yaacov Ro’i – Islam in the Soviet Union: From the Second World War to Gorbachev Yusuf Sarınay – Milli Mücadele’de Türkistanlılar Zeki Velidi Togan – Bugünkü Türkili (Türkistan) ve Yakın Tarihi Zeki Velidi Togan – Hatıralar . KENDİ ÇALIŞMALARIM |
Açıldığı Öğretim Yılı | 2018 - 2019 2019 - 2020 2020 - 2021 2021 - 2022 |
Yarıyıl İçi Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
Bu bilgi girilmemiştir. | |
Toplam | 0 |
Yarıyıl Sonu Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
Bu bilgi girilmemiştir. | |
Toplam | %0 |
Yarıyıl İçinin Başarıya Oranı | %0 |
Yarıyıl Sonu Çalışmalar | %0 |
Toplam | %0 |
Kategori | Ders İlişki Yüzdeleri (%) |
Aktarılabilir Beceri Dersleri
|
0
|
Beşeri, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri
|
0
|
Destek Dersleri
|
0
|
Ek Dersler
|
0
|
Kategori
|
0
|
Mesleki Seçmeli Dersler
|
0
|
Temel Meslek Dersleri
|
0
|
Uygulama Dersleri
|
0
|
Uzmanlık / Alan Dersleri
|
0
|
Yetkinlik Tamamlayıcı Ders
|
0
|
Ders İş Yükü | Öğretim Metotlar / Öğretim Metodu | Süresi (Saat) | Sayısı | Toplam İş Yükü (Saat) |
Toplam İş Yükü (Saat) | 0 | |||
AKTS = Toplam İş Yükü (Saat) / 25.5 (s) | 0 | |||
AKTS | 5,0 |
Hafta | Konu | Öğretim Metodu |
---|---|---|
1 | Türk Dünyası Kavramı ve Coğrafyası | Ders |
2 | Orta Asya Türkleri | Ders |
3 | Karadeniz Civarındaki Türk Unsurlar | Ders |
4 | İran Türkleri | Ders |
5 | Ortadoğu’daki Türk Unsurlar | Ders |
6 | Doğu Avrupa’daki Türk Unsurlar | Ders |
7 | Çarlık Rusyası’nın Yıkılışının Türk Dünyası Üzerindeki Etkileri | Ders |
8 | Ara Sınav | Ders |
9 | Sovyetler’in Türk Dünyası’na Uyguladığı Politikalar | Ders |
10 | I.Dünya Savaşı’nın Türk Dünyası’na Etkileri | Ders |
11 | Sovyet Rusya’nın Yıkılışının Türk Dünyası’na Etkileri | Ders |
12 | Orta Asya’daki Türkî Cumhuriyetler | Ders |
13 | Azerbaycan ve Kazakistan | Ders |
14 | Özbekistan ve Türkmenistan | Ders |
15 | Kırgızistan ve Diğerleri | Ders |
16 | Yarıyıl Sonu Sınavı | Ders |
Ders Öğrenme Çıktısı | Ölçme Değerlendirme | Öğretim Metodu | Öğrenme Faaliyeti |
Öğrenciler, XIX. ve XX. yüzyılda Orta Asya’daki siyasi yapıları tanıyabileceklerdir. | Sunum / Seminer | Beyin Fırtınası | Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
Bölgedeki etnik gruplar, kültürel yapılar ve toplumsal dönüşümler hakkında bilgi sahibi olacaklardır. | Sunum / Seminer | Beyin Fırtınası | Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
Öğrenciler, dış güçlerin bölge üzerindeki etkilerini analiz edebileceklerdir. | Sunum / Seminer | Beyin Fırtınası | Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
Ekonomik, sosyal ve kültürel değişimlerin nedenlerini ve sonuçlarını değerlendirebileceklerdir. | Sunum / Seminer | Beyin Fırtınası | Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
Ders sonunda öğrenciler, Orta Asya tarihini eleştirel bir perspektifle yorumlayabileceklerdir. | Sunum / Seminer | Beyin Fırtınası | Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması |
DERS ÖĞRENME ÇIKTISI |
PÇ | PÇ | PÇ | PÇ | PÇ | PÇ | PÇ | PÇ | PÇ | PÇ |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Öğrenciler, XIX. ve XX. yüzyılda Orta Asya’daki siyasi yapıları tanıyabileceklerdir. | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | ;
Bölgedeki etnik gruplar, kültürel yapılar ve toplumsal dönüşümler hakkında bilgi sahibi olacaklardır. | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | ;
Öğrenciler, dış güçlerin bölge üzerindeki etkilerini analiz edebileceklerdir. | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | ;
Ekonomik, sosyal ve kültürel değişimlerin nedenlerini ve sonuçlarını değerlendirebileceklerdir. | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | ;
Ders sonunda öğrenciler, Orta Asya tarihini eleştirel bir perspektifle yorumlayabileceklerdir. | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | ;
Ortalama Değer | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |