| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | AKTS | |
| Geç Antikçağ Ön Asya Tarihi | TAR103 | 1 | 3 + 0 | 6,0 |
| Birim Bölüm | TARİH |
| Derece Seviye | Lisans - Zorunlu - Türkçe |
| Dersin Verilişi | MÖ I. yüzyıldan başlayarak MS. VII yüzyıla kadar Ön Asya'da gerçekleşen siyasi olaylar anlatılır. Ön Asya coğrafyasının sınırları ve önemli bölgeleri üzerinde durulur. Türklerin Ön Asya'daki varlıklarının geçmişi anlatılır. İran-Roma ilişkileri, İran-Arap İlişkileri ve Türk-İran ilişkileri üzerinde durulur. |
| EBS Koordinatörü | Prof. Dr. Ahmet ALTUNGÖK |
| Ders Veren | |
| Amaç |
Geç Antik Çağ'ın hangi dönem aralığında yer aldığını bilme. Eski dünya ile yeni dünya arasında önemli bir geçiş dönemi olan ve günümüz dünyasını şekillendiren önemli tarihi olayları, kültür ve medeniyet etkileşimlerini bilme. Ön Asya coğrafyasının siyasi, sosyal ve kültürel önemli olaylarını bilme. |
| Ders İçeriği |
Antik Çağ'ın Ön Asya'daki son zaman dilimini Helenistik dönem oluşturmaktadır. Helenistik dönemde MÖ. 312 yılında kurulan Selevkos imparatorluğu önemli bir yere sahiptir. Makedonya kralı III. Aleksandros'un MÖ 330 yılında Ön Asya'da Pers imparatorluğuna son vermesinin ardından Ön Asya'da kurulan bu imparatorluk varlığını MÖ. 63 yılına kadar devam ettirmiştir. Ön Asya'da Geç Antik Çağ Selevkosların yıkılışının ardından başlayan dönemdir. Bu dönemi MÖ. 53 yılında İran ve Roma arasında gerçekleşen Karhoi Savaşıyla başlatmak mümkündür. Geç Antik Çağ Ön Asya'sında bu iki güç birbiriyle mücadele etmiştir. Ön Asya Geç Antik Çağ'da bu iki uygarlık arasında paylaşılmıştır. Romalılar MÖ. 190 yılında Selevkoslarla yaptıkları Magnesia Savaşı'nın ardından Ön Asya'ya giriş yapmışlardır. Pontus, Armenia, Selevkos ve Ptolemeaios hanedanlıklarına son veren Romalılar Ön Asya'da Anadolu, Mısır, Suriye, Filistin ve Ürdün topraklarına yerleşmişlerdir. MÖ. 247 yılında İran coğrafyası üzerinde tarih sahnesine çıkan Partlar İran ve Mezopotamya üzerinde Selevkos varlığına son verdikten sonra Romalılarla sınır oldular. İki taraf arasındaki sınırı Fırat nehri oluşturmaktadır. Bu iki uygarlık MS. 226 yılına kadar mücadele ettiler. Bu tarihten itibaren Part uygarlığına son veren Sasani hanedanlığı Roma'yla mücadelesine devam etti. Roma'nın ikiye bölünerek Batı Roma'nın yıkılışının ardından ÖN Asya'da varlığını devam ettiren Doğu Roma Sasanilerle mücadelesine devam etmiştir. Her iki uygarlık MS. 628 yılına kadar mücadele ettikten sonra MS. 630 yılında bir anlaşmayla iki taraf arasındaki savaşlara son verdiler. Fakat bu dönemde Arap Yarımadası üzerinde ortaya çıkan İslam kısa bir süre içerisinde İran'ın ve Doğu Roma'nın elindeki toprakları ele geçirmeye başladı. MS. VII. yüzyılın birinci yarısının ikinci çeyreğinden itibaren Ön Asya'nın birçok bölgesi Müslümanların eline geçmiştir. Ön Asya coğrafyası açısından Geç Antik Çağ'ın bitişi İslam'ın ortaya çıkarak bu coğrafya üzerinde Doğu Roma ve İran varlığına son vermesi olarak kabul edilebilir. MÖ. I. yy'ın ikinci yarısından başlayarak MS. VII. yy'ın ikinci yarısına kadar devam eden bu dönem Geç Antik dönem olarak kabul edilebilir. Bu dönem için çok farklı yaklaşımlar bulunmaktadır. Bu derste Geç Antik Çağ'la ilgili farklı yaklaşımlara da yer verilmektedir.. Bu anlamda Edward Gibbon, Alois Riegl, Henri Pirenne, Peter Brown, Henri İrenee Marou, A. H. Martin Jones ve Garth Fowden'ın yaklaşımlarına yer verilmektedir. Ayrıca Ön Asya coğrafyası hakkında bilgi verilir. Geç Antik Çağ'da Ön Asya'da bulunan krallıklar ve bu krallıkların etki alanlarından bahsedilir. Bu krallıklar arasındaki mücadelelerden bahsedilir. Roma-İran ilişkilerindeki rolleri anlatılır. Ön Asya'daki İran, Arap, Türk, Roma, Ermeni, Süryani, Yunan varlıkları hakkında bilgi verilir. Bu dönem Ön Asya'da ortaya çıkan dini yapılar hakkında bilgi verilir. |
| Ders Kaynakları |
Herodian, Roma İmparatorluğu Tarihi
Eusebius Pampilus, Eklesiastik Tarih Libanius, Seçili Söylevler Eutropius, Roma Tarihi Ammianus Marcellinus, Roma Tarihi Epiphanius of Salamis, Sapkınlıklara Karşılık Paulus Orosius, Pagan Karşıtı Tarih Philostorgius, Eklesiastik Tarih Socrates Scholasticus, Eklesiastik Tarih Salaminus Hermeias Sozomenus, Eklesiastik Tarih Theodoret of Antiokheia, Eklesiastik Tarih Priskos, Bizans Tarihi Zosimus, Yeni Tarih Marcellinus Comes, Yıllıklar Prokopius, Bizans'ın Gizli Tarihi Prokopius, Pers Savaşları |
| Açıldığı Öğretim Yılı | 2022 - 2023 2023-2024 2024 - 2025 |
| Yarıyıl İçi Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
| Bu bilgi girilmemiştir. | |
| Toplam | 0 |
| Yarıyıl Sonu Çalışmalar | Katkı Yüzdesi (%) |
| Bu bilgi girilmemiştir. | |
| Toplam | %0 |
| Yarıyıl İçinin Başarıya Oranı | %0 |
| Yarıyıl Sonu Çalışmalar | %0 |
| Toplam | %0 |
| Kategori | Ders İlişki Yüzdeleri (%) |
|
Aktarılabilir Beceri Dersleri
|
0
|
|
Beşeri, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri
|
0
|
|
Destek Dersleri
|
0
|
|
Ek Dersler
|
0
|
|
Kategori
|
0
|
|
Mesleki Seçmeli Dersler
|
0
|
|
Temel Meslek Dersleri
|
0
|
|
Uygulama Dersleri
|
0
|
|
Uzmanlık / Alan Dersleri
|
0
|
|
Yetkinlik Tamamlayıcı Ders
|
0
|
| Ders İş Yükü | Öğretim Metotlar / Öğretim Metodu | Süresi (Saat) | Sayısı | Toplam İş Yükü (Saat) |
| Dinleme ve anlamlandırma | Ders | 14 | 3 | 42 |
| Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme | Tartışmalı Ders | 14 | 3 | 42 |
| Önceden planlanmış özel beceriler | Problem Çözme | 14 | 2 | 28 |
| Dinleme ve anlamlandırma, gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması | Beyin Fırtınası | 12 | 1 | 12 |
| Ara Sınav 1 | Ara Sınav 1 | 1 | 1 | 1 |
| Ödev 1 | Ödev 1 | 1 | 1 | 1 |
| Final | Final | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 127 | |||
| AKTS = Toplam İş Yükü (Saat) / 25.5 (s) | 4,98 | |||
| AKTS | 6,0 | |||
| Hafta | Konu | Öğretim Metodu |
|---|---|---|
| 1 | Geç Antikçağ Hangi Dönemdir ve Ön Asya Coğrafyası Neresidir? | Gösterim |
| 2 | Geç Antikçağ Ön Asya Tarihinin Kaynakları | Gösterim |
| 3 | Antikçağın Son Halkası Helenistik Dönem ve Ön Asya’da Selevkoslar | Ders Gösterim |
| 4 | Geç Antikçağda Roma ve İran Varlığı, Kökenleri ve Ön Asya’daki Varlıkları. | Ders Gösterim |
| 5 | Ön Asya’da Parth Varlığı ve Roma’yla İlişkileri | Ders Gösterim |
| 6 | Geç Antikçağda Tek Tanrıcılığın Ortaya Çıkışı ve Çok Tanrıcılığın Sona Ermesi | Ders Gösterim |
| 7 | Ön Asya’da Sâsânî Varlığı ve Roma’yla İlişkileri | Ders Gösterim |
| 8 | Ara Sınav | Ders Gösterim |
| 9 | Ön Asya’da Doğu Roma Varlığı ve İran’la İlişkileri | Ders Gösterim |
| 10 | Ön Asya’da Türk Varlığı ve İran-Roma İlişkilerine Etkisi | Ders Gösterim |
| 11 | Geç Antikçağın En Önemli Olayı Olan Kavimler Göçünün Ön Asya’ya Etkileri | Ders Gösterim |
| 12 | Geç Antikçağda Arap Varlığı İran-Roma İlişkilerine Etkisi | Ders Gösterim |
| 13 | İslam’ın Ortaya Çıkışı ve Geç Antik Dönemin Sonu | Ders Gösterim |
| 14 | Ön Asya Kültür ve Medeniyetinin İslam Kültür ve Medeniyetine Etkileri | Ders Gösterim |
| 14 | Ön Asya ve Akdeniz Havzasında Roma Varlığının Son Ermesi | Ders Gösterim |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavı |
| Ders Öğrenme Çıktısı | Ölçme Değerlendirme | Öğretim Metodu | Öğrenme Faaliyeti |
| Hedef kitle Ön Asya coğrafyasını tanır. | Yazılı Sınav | Sözlü | Araştırma – yaşam boyu öğrenme, durumları işleme, soru geliştirme, yorumlama, sunum |
| Öğrenci Geç Antik Çağ'ın hangi dönem olduğunu ve Geç Antik Çağ'ın önemli parametrelerini bilir. | Yazılı Sınav | Sözlü | Araştırma – yaşam boyu öğrenme, durumları işleme, soru geliştirme, yorumlama, sunum |
| Helenistik Dönemin bitişinin Ön Asya'da Geç Antikçağ'ın başlangıcı olduğunu bilir. | Yazılı Sınav | Sözlü | Araştırma – yaşam boyu öğrenme, durumları işleme, soru geliştirme, yorumlama, sunum |
| Öğrenciler Roma ve İran uygarlıklarını tanır, Ön Asya'daki kökenleri hakkında bilgi edinir. | Yazılı Sınav | Sözlü | Araştırma – yaşam boyu öğrenme, durumları işleme, soru geliştirme, yorumlama, sunum |
| Öğrenci İslam'ın ortaya çıkışıyla beraber Ön Asya'da İran ve Doğu Roma varlığının bitişiyle Geç Antik Çağ'ın sona erdiğini bilir. | Yazılı Sınav | Ders | Dinleme ve anlamlandırma |
DERS ÖĞRENME ÇIKTISI |
PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hedef kitle Ön Asya coğrafyasını tanır. | 4 | 5 | 4 | 3 | 4 | 4 | 5 | 5 | 4 | 4 | 5 | 5 | 4 | 5 | ;
| Öğrenci Geç Antik Çağ'ın hangi dönem olduğunu ve Geç Antik Çağ'ın önemli parametrelerini bilir. | 4 | 5 | 4 | 5 | 5 | 4 | 4 | 5 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | ;
| Helenistik Dönemin bitişinin Ön Asya'da Geç Antikçağ'ın başlangıcı olduğunu bilir. | 4 | 3 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 5 | ;
| Öğrenciler Roma ve İran uygarlıklarını tanır, Ön Asya'daki kökenleri hakkında bilgi edinir. | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | ;
| Öğrenci İslam'ın ortaya çıkışıyla beraber Ön Asya'da İran ve Doğu Roma varlığının bitişiyle Geç Antik Çağ'ın sona erdiğini bilir. | 4 | 5 | 3 | 5 | 5 | 4 | 4 | 4 | 5 | 5 | 4 | 4 | 5 | 5 | ;
| Ortalama Değer | 4,2 | 4,4 | 4,2 | 4,2 | 4,8 | 4 | 4,6 | 4,4 | 4,8 | 4,2 | 4,8 | 4,2 | 4,8 | 4,6 |
